दिवा

{ divā }

हिन्दी (hindi) WN

noun  एक वर्णवृत्त जिसमें बाईस अक्षर होते हैं   Ex. दिवा के प्रत्येक चरण में सात नगण और एक गुरु होता है ।

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

kok दिवा

pan ਦਿਵਾ

san दिवाः

urd دیوا

See : दिन

कोंकणी (Konkani) WN

noun  जातूंत बावीस अक्षर आसतात असो एक अक्षरवर्णवृत्त   Ex. दिवाच्या दर एक चरणांत सात नगण आनी एक गुरू आसता

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

pan ਦਿਵਾ

san दिवाः

urd دیوا

A dictionary, Marathi and English

: i.e. to be in extreme sickness. दिव्यावातीनें शोधणें To search closely; to explore every nook and corner, chink and crevice. दिव्यास निरोप देणें-पदर देणें-फूल देणें To extinguish the lamp.
divā ad S By day; in the day time.
divā . Add:--7 Applied ironically to an absolute ignoramus.

Aryabhushan School Dictionary

 m  A lamp; a stand for a lamp.
ad   By day.
घरांत दिवा तर देवळांत दिवा   Charity begins at home.
दिवा लागत नाहीं   (त्या देशांत &c.) A phrase expressive of utter desolation and wildness (of a country &c.)
दिवा लावणें   Acquire celebrity (for evil deeds), become notorious.
दिव्याखाली अंधार   Every good man has some blemish.
दिव्यानें दिवस काढणें-उजडणें   Wake all the night.
दिव्यानें (रात्र, दिवस) काढणें   To have a light burning (all the night or all the day), to be in extreme ill ness.
दिव्यावातीनें शोधणें   To search close, to explore every nook and corner.
दिव्यास निरोप देणें-पदर देणें   To extinguish the lamp.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

ना.  दीप , दीपक , बत्ती ;
ना.  दिवटी , दिवी , टेंभा , ठाणवई , मशाल ;
ना.  निरंजन , समई ;
ना.  कंदील , पेट्रोमँक्स , मेणबत्ती , लामणदिवा , वॉलशीट ;
ना.  टयूबलाईट , बँटरी , विजेचा दिवा .

मराठी (Marathi) WN

noun  विजेच्या साहाय्याने प्रकाश देणारे साधन   Ex. अंधारात काय बसला आहे दिवा लाव.
noun  तेल व वात ह्याच्या साहाय्याने प्रकाश देणारे साधन   Ex. संध्याकाळ होताच तिने तुळशीपाशी दिवा लावला.

HOLO MEMBER COLLECTION:

दीपमाला

HYPONYMY:

सांजवात पणती चिमणी आकाशदिवा आकाशदीप

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

दीप

Wordnet:

asm চাকি

bd बाथि

ben দীপ

guj દીવો

hin दीपक

kan ದೀಪ

kas لال ٹیٖن

kok दिवो

mal വിളക്ക്

mni ꯊꯥꯎꯃꯩ

nep दियो

ori ଦୀପ

pan ਦੀਵਾ

san दीपः

tam விளக்கு

urd چراغ , دیا , بتی , شمع

noun  एक प्रकाशोत्सर्जक वस्तू   Ex. दिवा विझताच अंधार झाला.

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm লেম্প

bd लेम

ben ল্যাম্প

guj લેમ્પ

hin लैंप

kan ಲ್ಯಾಂಪು

kas لَمپ

ori ଲ୍ୟାମ୍ପ୍

pan ਲੈਂਪ

san दीपः

urd چراغ , شمع , لیمپ

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. १ दीप ; तेल व वात यांच्या साहाय्याने प्रकाश देणारे साधन ; अलीकडे वीज , धूर यांच्या साहाय्यानेहि हे प्रकाश साधन होते . २ दिवली अर्थ २ पहा . टांगण्याचा दिवा , लांबणदिवा , ओलाणदिवा . हे दिव्याचे आकारावरुन प्रकार पडतात . ३ लग्नांतील कणकेचा केलेला दीप . ४ वैशाख महिन्यांतील अश्विनी आदि करुन पांच नक्षत्रांनी युक्त असे दिवस ( दिवेपंचक ). ५ दिवसे पहा . ६ ( ल . ) मूर्ख ; अज्ञानी . [ सं . दीप , दीपक ; प्रा . दीवओ , अप . दीवड ; हिं . बं दिया ; पं . दीवा सिं . डिओ ]
क्रि.वि.  दिवसां ; उजेडी . दिवा लग्न , दिवा मुहूर्त . [ सं . ]
०लागत   - बेचिराख , उजाड होणे ( प्रात , गांव ).
०लागत   - बेचिराख , उजाड होणे ( प्रात , गांव ).
०कीर्ति  पु. १ ( ल . ) न्हावी ; नापित . २ खालच्या वर्गाचा माणूस ; ज्याचे नांव रात्री घेऊ नये असा . दिवांध पु . घुबड ; दिवाभीत मनुष्य . न पाहती जाले दिवांध । - यथादी १ . ९० .
नाही   - बेचिराख , उजाड होणे ( प्रात , गांव ).
नाही   - बेचिराख , उजाड होणे ( प्रात , गांव ).
०लावणे   वाईट कृत्यांनी प्रसिद्धीस येणे ; अपकीर्ति करणे .
०सरसा करणे    - वात पुढे सारणे किंव तिचा कोळी झाडणे . ( वाप्र . ) दिवे ओवाळणे - ( उप . ) कुचकिमतीचा समजणे ; क्षुद्र लेखणे ; तिरस्कार दाखविणे . अहाहा ! दिवे ओवाळावे त्या प्रीतीवर . - त्राटिका . दिव्याने दिवस काढणे - उजेडणे - रात्रभर जागणे . दिव्याने रात्र , दिवस काढणे - लोटणे - रात्र जागून काढणे ; अतिशय आजारी असणे . दिव्यावातीने शोधणे - प्रत्येक कानाकोपरा बारकाईने शोधणे . दिव्यास निरोप - पदर - फूल - देणे - दिवा मालविणे . म्ह ० १ घरांत दिवा तर देवळांत दिवा = आधी पोटोबा मग विठोबा या अर्थी . २ दिव्याखाली अंधार = प्रत्येक चांगल्यागोष्टीत कांही तरी दोष असतो या अर्थी . सामाशब्द - दिवारात्री - क्रिवि . ( काव्य ) अहोरात्र . दिवालावू - लाव्या - वि . ( ल . ) कुप्रसिद्ध ; ज्याच्याबद्दल फार बोभाटा झाला आहे असा . ( साधित शब्द ) दिवे , दिवेपंचक - पु . दिवा अर्थ ४ पहा . [ दिवा ] दिवेओवाळ्या - ळा - वि . दिवे ओवाळण्यास योग्य ; मूर्ख ; दिवटा . दिवेल - न . २ दिव्यांतील तेल . २ ( गु . ) एरंडीचे तेल ; एरंडेल . पूर्वी एरंड्ल दिव्यांना वापरीत . दिवेलागण , दिवेलावण , दिवेलागणी - स्त्री . १ दिवे लागण्याची , संध्याकाळची वेळ . २ दिवे लावणे ; उजेड करणे ; प्रकाश पाडणे . महामोह सांजवेळेचा वेळी । प्रबोधाची दिवेलावनी केली । - शिशु ६ . दिवे लवणी - स्त्री . ( ल . ) उजाड ; प्रांतात , गांवांत वस्ती करणे ; गांव वसविणे . दिवे लावणीच कौल - उजाड प्रांतांत , गांवांत वस्ती करतांना काही काळपर्यंत कर वसूल न करण्याबद्दलचे सरकारी आज्ञापत्र , हमी , कौल . दिवेलावणे - न . ( तांब्याचा ) लहान दिवा . दिवे सलामी - स्त्री . दिवटीजोहार पहा . संध्याकाळी , दिवे लावणीच्या वेळी बारगीर , मानकरी इ० लोक राजादिकंस जो मुजरा करतात तो . दिवेसळई - सळी - स्त्री . गंधक लावलेली तागाची काडी ; आगकाडी . दिवसलई पहा . दिव्या उजेडी - ज्योती - क्रिवि . दिव्याच्या उजेडाने . दिव्या उजेडीचा - वि . दिव्याचा उजेड असल्यावेळचा . दिव्याची आंवस - अमावस्या - स्त्री . आषाढी अमावस्या . या दिवशी दिव्यांची पूजा करतात . व दिव्याच्या आकाराचे पक्वान्न करुन नैवेद्य दाखवितात व खातात .

A Sanskrit English Dictionary

दिवा  n.  ind. (for दिवा॑, instr. of 3. दि॑व्) g. स्वरादि, by day (often opposed to न॑क्तम्), [RV.]
दिवा भवति   used also as subst. e.g., [ChUp. iii, 11, 3]
रात्रिस्   (with ), [MBh. ii, 154 &c.]
esp. in beginning of comp.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

दिवा [divā]   ind. By day, in the daytime; दिवाभू 'to become day'. -Comp.
-अटनः   a crow.
-अन्ध a.  a. blind by day. (-न्धः) an owl.
-अन्धकी, -अन्धिका   a muskrat.
-अवसानम्   'close of day', evening.
करः the sun; [Ku.1.12;5.48.]
the sun-flower.
कीर्तिः a Chāṇḍāla.
a man of low caste; [Ms.5.85.]
a barber. दिनमिव दिवाकीर्तिस्तीक्ष्णैः क्षुरैः सवितुः करैः [N. 19.55.]
an owl; तस्मिन् कालेऽपि च भवान् दिवाकीर्तिभयार्दितः [Mb.12.138.12.]
चरः a Chāṇḍāla.
a kind of bird (श्यामा).
-नक्तम्   Day and night; [Bhāg.5.22.5.] ind. by day and night.
-निशम्   ind. day and night; चकोरव्रतमालम्ब्य तत्रैवासन् दिवानिशम् [Ks.76.11.]
-पुष्टः, -मणिः   the sun.
-प्रदीपः   'a lamp by day', an obscure man.
भीतः, भीतिः an owl; दिवाकराद्रक्षति यो गुहासु लीनं दिवा- भीतमिवान्धकारम् [Ku.1.12.]
a white lotus (opening at night).
a thief, house-breaker.
-मध्यम्   midday.-रात्रम् ind. day and night; [Ms.5.8.]
-वसुः   the sun.-शय a. sleeping by day; आरुरोह कुमुदाकरोपमां रात्रिजागर- परो दिवाशयः [R.19.34.]
-शयता   sleep by day; रात्रौ दिवाशयतया योऽप्यनुत्थानदूषितः [Rāj. T.5.253.]
-स्वप्नः, -स्वापः   sleep during day-time. (-पः) an owl.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

See : वासरः