बत्तिसी

A dictionary, Marathi and English

Used upon occasions of abusive, obscene, or ill-omened speech.

Aryabhushan School Dictionary

 f  An aggregate of thirtytwo; e. g. a set of teeth: age of thirtytwo years. Saying, prediction. Ex.
तो बोलल्याप्रमाणें कार्य झालें तेव्हां त्याची बत्तिशी चांगली आहे. ब० दाखविणें   To show the teeth; to grin &c.
ब० लवणें   To predict (evil).
ब वटणें   To come to pass; to take place.
ब० हलविणेंपाडणें   To make one's teeth rattle.
ब. हलविणें, हलणें   To use boding speech; to predict evil
व० रंगविणें   (To make one's teeth bleed) by a blow. To redden one's gums and mouth by eating विडा.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 स्त्री. 
बत्तिसांचा समुच्चय उदा० ( अ ) दांतांची संख्या ; ( माणसाच्या तोंडांत एकूण बत्तीस दांत असतात त्यावरुन ) दातांची कवळी . पूषाची पाडोनि बत्तिशी । घातली होमीं । - कथा ३ . ११ . १५३ . ( आ ) वयाची बत्तिशी ; बत्तीस वर्षे वयाचा काळ . आम्ही बत्तिशींत होतों तेव्हां पांच मणांचें ओझें उचलीत होतों . ( इ ) ताग्याची , जाळ्याची लांबी . उदा० बत्तीस हात लांबीचा तागा .
( ल . ) बोलणें ; भाषण ; भविष्य . तो बोलला होता कीं तुमचें कार्य होईल त्याप्रमाणें कार्य झालें तस्मात त्याची बत्तिशी चांगली आहे .
स्त्रियांचें एक व्रत ; बत्तीस पौर्णिमा . [ बत्तीस ] म्ह० तेहतिशी करीत नाहीं अशी बत्तिशी करिती ! = तेहतीस कोटी देवांच्यानीं जें होत नाहीं तें बत्तीस दांतांनीं ( तोंडानें ) होतें ( अशिष्ट भाषणांत प्रयोग ). ( वाप्र . )
०दाखविणें   क्रि . हंसणें ( हंसतांना दांत दिसतात यावरुन ).
०पाडणें   हालविणें -
दांत घशांत घालणें .
थोबाडींत मारुन दांत पाडणें ; सारे दांत पडतील इतक्या जोरानें थोबाडीत मारणें .
०रंगविणें   
दातांतून रक्त निघेल इतक्या जोरानें थोबाडीत मारणें .
( ल . ) विडा खाऊन तोंड व हिरड्या रंगविणें .
०लवणें   ( वाईट गोष्टीचें ) भाकीत करणें .
०वठणें   घडून येणें ; घडणें ( अशुभ गोष्ट ).
०हालविणें   - अनिष्टसूचक भाषण करणें ; वाईटाचें भाकीत करणें .
हालणें   - अनिष्टसूचक भाषण करणें ; वाईटाचें भाकीत करणें .
०मसाला  पु. घोडे , उंट इ०स देण्याचा बत्तीस औषधें एकत्र करुन तयार केलेला मसाला . बत्तिसा पु .
बत्तिशी मसाला .
बत्तीस द्रव्यांचा बाळंतिणीस द्यावयाचा काढा .
( ल . ) पुष्कळ पदार्थांचें मिश्रण .