इक्षु

{ ikṣuḥ }

हिन्दी (hindi) WN

See : गन्ना

A dictionary, Marathi and English

Sugarcane, Arundo saccharifera.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. ऊंस . रणभूमीचा घाणा करौनि सरिसां । महाकाळु इक्षु गाळीतुसें जैसा । - शिशु १०४३ . [ सं . ]
०कांड   दंड - पु . उंसाचें पेर ; कांडें ; ( सामा . ) ऊंस . नातरी इक्षुदंडु । पाळितया गोडु । - ज्ञा १२ . २०० . - एरुस्व ६ . ८६ .
०मेह  पु. मधुमेह .
०यंत्र  न. चरक ; उसाचा रस काढण्याचें यंत्र .
०रस  पु. उंसाचा रस . नाना प्रभा व्यापे प्रकाशु । गोडिया इक्षुरसु । - ज्ञा १८ . ५०९ .
०रसासव  पु. उंसाच्या रसापासून केलेली दारु , मद्य .
०शर्करा  स्त्री. उंसापासून होणारी साखर . ( इं . ) सॅकेरोज , ( फलशर्करा नव्हे )

A Sanskrit English Dictionary

इक्षु  m.  m. (√ 2. इष्, [Uṇ. iii, 157]), the sugar-cane, [AV. i, 34, 5]; [Kauś.]; [ĀśvGṛ.]; [Mn.] &c.
(twelve species of it are enumerated, [Suśr.])
the stem of the sugar-cane, [Mn.]
eyelash, [VS.]; [TS.] &c.
N. of a king, [VP.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

इक्षुः [ikṣuḥ]   [इष्यतेऽसौ माधुर्यात्, इष्-क्सु [Uṇ.3.157] ]
Sugarcane; परि त्वा परितत्नुनेक्षुणागामविद्विषे [Av.1.34.5.]
 N. N. of another tree कोफिला.
Wish, desire. -Comp.
-कन्दा   A pumpion gourd, Cucurbita Pepo. (Mar. कोहाळें).-काण्डः,
-ण्डम्  N. N. of two different species of sugarcane (काश and मुञ्जतृण).
-कान्तः   A class of the six storeyed buildings (Mānasāra 24.55).
-कुट्टकः   a gatherer of sugar-cane.
-गन्धः   Saccharum Spontaneum (Mar. लघु- गोखरू).
-गन्धिका   Convolvulus paniculatus (भूमिकूष्माण्ड).-ज a. produced from sugar-cane.
-तुल्या = अनिक्षुः.-दण्डः, -यष्टिः  f. f. the stem or cane of Saccharum Officinale.
-दर्भा   a kind of grass.
-दा  N. N. of a river.
नेत्रम् a kind of sugar-cane.
the eye of sugarcane. (Mar. पेरावरील डोळा).
-पत्रः   a kind of grain (Mar. जोंधळे).
-पाकः   molasses.
-प्रः  N. N. of a tree (शरवृक्ष).
-बालिका   a kind of grass (काश).
भक्षिका a meal of sugar and molasses.
A machine for crushing sugarcane.
-भक्षिती   a woman who eats a sugar-cane.
-मती, -मालिनी, मालवी  N. N. of a river.-मूलम् the root of sugar-cane; a kind of sugar-cane.-मेहः diabetes or diabetes mellitus (cf. मधुमेह).-मेहिन् a. diabetic.
-यन्त्रम्   a sugar-mill.
-योनिः [इक्षोरिव योनिः यस्य]   Saccharum Officinarum (पुण्ड्रकइक्षु).
रसः the juice of sugar-cane.
molasses, unrefined sugar.
a kind of काश grass;
-रसोदः   One of the seas. ˚क्वाथः raw or unrefined sugar, molasses.
-वणम्   a sugar-cane wood.
-वल्लरी, -वल्ली   the common yellow cane.
-वारि  n. n.,
-समुद्रः   the sea of syrup, one of the seven seas.
-वालिका   (also इक्ष्वालिका) [इक्षुरिव वलति वल्- ण्वुल्]
 N. N. of a tree (Mar. तालिमखाना.).
the काश grass.
वाटिका, वाटी a kind of sugar-cane (पुण्ड्रक).
a garden of sugar-canes.
विकारः sugar, molasses.
any sweetmeat.
-शाकटम्, -शाकिनम्   a field fit for planting the sugar-cane.
-सारः   molasses, raw or unrefined sugar.

Shabda-Sagara

इक्षु  m.  ( -क्षुः) The sugar-cane.
E. इष् to desire, and क्सु affix or ईक्ष् to see, असुन् affix and ई made short.

ROOTS:

इष् क्सु ईक्ष् असुन् ई