क्षिति

{ kṣitiḥ }

हिन्दी (hindi) WN

See : पृथ्वी, पृथ्वी

A dictionary, Marathi and English

Care or concern about; i. e. minding or regarding as a loss or a harm. v धर, बाळग. A popular sense.

Aryabhushan School Dictionary

 f  The earth. Care about. Waste.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 स्त्री. ( चुकीनें ) क्षति ; चिंता ; फिकीर ; पर्वा ( क्रि० धरणें ; बाळगणें ). सांडिल्याची क्षिती मागुता । न करी सर्वथा निजबोधें । - एभा १० . १८७ . क्षति पहा .

A Sanskrit English Dictionary

क्षिति  f.  1. f. dominion (Comm.), [MBh. xiii, 76, 10.]
क्षिति  f.  2. f. an abode, dwelling, habitation, house ( cf. also उरु- and सु-क्षिति॑, ध्रुव॑.), [RV.]
( [Naigh. i, 1]) the earth, soil of the earth, [Mn.]; [MBh.]; [R.] &c.
the number ‘one’ [Bījag.]
अयस्   () settlements, colonies, races of men, nations (of which five are named; cf. कृष्टि॑), [RV.]
(said of the families of the gods), iii, 20, 4
उरु   estates, [Rājat. v, 109] ( cf.- and सु-क्षिति॑, धारय॑त्-, ध्रुव॑-, भव-, रण-, समर-.)
क्षिति  f.  3. f. wane, perishing, ruin, destruction, [AV.]
अ   the period of the destruction of the universe, end of the world, [L.] ( cf.-, अ॑सुर-.)
क्षिति    a 3.
क्षिति    b See √ 1. 2. and 4. क्षि.
क्षिति  m.  4. m. N. of a man, [Pravar.]
क्षिति  f.  f. a sort of yellow pigment, [L.]
a sort of base metal
क्षिति-क्षम   = ( s.v. 2. क्षिति॑), [Gal.]

ROOTS:

क्षिति क्षम

The Practical Sanskrit-English Dictionary

क्षितिः [kṣitiḥ]  f. f. [क्षि निवासे आधारे क्तिन्]
The earth, soil of the earth; [Mb.4.]
A dwelling, an abode, a house; तं भक्तिभावोऽभ्यगृणादसत्वरं परिश्रुतोरुश्रवसं ध्रुवक्षितिः [Bhāg.4.9.5.]
Loss, destruction.
The end of the world.
Wane.
A man (Ved.)
Prosperity; क्षिते रोहः प्रवहः शश्वदेव [Mb.13.76.1.]
Number 'one'; Bij.-Comp.
-अदितिः   an epithet of Devakī, mother of Kṛiṣṇa.
-ईशः, -ईश्वरः   a king; [R.1.5;] तदाननं मृत्सुरभि- क्षितीक्षरो रहस्युपाघ्नाय न तृप्तिमाययौ 3.3;11.1.
-कणः   dust.-कम्पः an earth-quake.
-क्षित्  m. m. a king, prince; [Śi.13.4.]
जः, रुहः, सुतः a tree; गिरिप्रकाशान् क्षिति- जान् भञ्जेयमनिलो यथा [Mb.7.197.19.]
an earth worm.
the planet Mars.
 N. N. of the demon Naraka killed by Viṣṇu. [Śi.8.15.] (-जम्) the horizon. (-जा) an epithet of Sītā.
-तलम्   the surface of the earth. उत्खातं निधिशङ्कया क्षितितलं ध्माता गिरेर्धातवः [Bh.3.4.]
-त्राणम्   protection of the earth (a duty of क्षत्रिय caste).
-देवः, -सुरः   a Brāhmaṇa; [Bhāg.3.1.12.]
-धरः   a mountain; क्षितिधरपतिकन्यामाददानः करेण [Ku.7.94.]
-धेनुः   earth considered as a milchcow; राजन्दुधुक्षसि यदि क्षितिधेनुमेतां तेनाद्य वत्समिव लोकममुं पुषाण [Bh.2.46.]
-नाथः, -पः, -पतिः, -पालः, भुज्  m. m.,
-रक्षिन्  m. m. a king, sovereign; [R.2.51,] 6.76,6.86,7.3,9.75; यः संमानं सदा धत्ते भृत्यानां क्षितिपोऽ- धिकम् [Pt.]
पुत्रः the planet Mars.
the demon Naraka.
-प्रतिष्ठ a.  a. dwelling on the earth.
-भृत्  m. m.
a mountain; सर्वक्षितिभृतां नाथ [V.4.27;] (where it means 'a king' also); [Ki.5.2;] [Ṛs.6.26.]
a king.-मण्डलम् the globe.
-रन्ध्रम्   a ditch, hollow. -वर्धनःm. a corpse, dead body. करोमि क्षितिवर्धनम् [Bk.]
-वृत्तिः  f. f. 'the course of the earth, patient behaviour.
-व्युदासः   a cave within the earth, an underground hole.-संक्रन्दनः (= क्षितीन्द्रः, a king); [Śāhendra.2.1.] -स्पृश् an inhabitant of the earth (मानुष); इति चोपनतां क्षितिस्पृशं कृतवानासुरपुष्पदर्शनात् [R.8.81.]

Shabda-Sagara

क्षिति  f.  ( -तिः)
1. The earth.
2. An abode, a dwelling, a house.
3. Loss, destruction, wane.
4. The period of the destruction of the universe. 5. A perfume, commonly called Rochana.
E. क्षि to waste, to dwell, &c, क्तिन् aff.

ROOTS:

क्षि क्तिन्