मैत्र

{ maitra }

Puranic Encyclopaedia

MAITRA I   A demon tribe. Once a sage named Lomaśa persuaded Dharmaputra to attack this tribe.
MAITRA II   An auspicious time (Muhūrta). Śrī Kṛṣṇa started on his historic journey to Hastināpura at Maitramuhūrta. [Śloka 6, Chapter 83, Udyoga Parva] .
MAITRA III   A constellation. Kṛtavarmā joined the Kaurava side on the day of this constellation. [Śloka 14, Chapter 35, Śalya Parva] .

हिन्दी (hindi) WN

See : ब्राह्मण, गुदा, अनुराधा, अनुराधा

A dictionary, Marathi and English

A friend.
maitra a S Friendly, amicable, relating to friend.
maitra n S A name for the seventeenth lunar asterism or अनुराधा.

Aryabhushan School Dictionary

 m  A friend.
a   Friendly.

मराठी (Marathi) WN

See : मैत्री

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. मित्र ; स्नेही ; दोस्त . मैत्राचें बोलें उणें । - दा २ . १ . ५५ . - न . अनुराधा नक्षत्राचें नांव . - वि . स्नेहीपणाचा ; मैत्रीचा . [ सं . मित्र ] मैत्रकी - स्त्री . दोस्ती ; स्नेह ; मैत्री . पत्रिका यदुवरें लिहिली गे । मैत्रिकी स्मरुनि ते पाहिली गे । - मध्व १९९ . मैत्रणी , मैत्रिणी , मैत्रीण - स्त्री . स्त्रीमित्र ; दोस्तीण . मैत्रिकी , मैत्री - स्त्री . दोस्ती ; स्नेह . लाभाविणें मैत्री तोडूं नये . [ मित्र ]

नेपाली (Nepali) WN

See : ब्राह्मण

A Sanskrit English Dictionary

मैत्र  mfn.  mf( ई)n. ( fr. मित्र, of, which it is also the वृद्धि form in comp.) coming from or given by or belonging to a friend, friendly, amicable, benevolent, affectionate, kind, [Mn.]; [MBh.] &c.
belonging or relating to मित्र, [VS.] &c. &c.
मैत्र  m.  m. ‘friend of all creatures’, a Brāhman who has arrived at the highest state of human perfection, [L.]
मैत्रेयक   a partic. mixed caste or degraded tribe (the offspring of an out-caste वैश्य; cf.), [Mn. x, 23]
संधि   ( scil.) an alliance based on good-will, [Kām.]
मित्र   a friend (= ), [Pāṇ. 5-4, 36], Vārtt. 4, [Pat.]
N. of the 12th astrol. योग, [Col.]
the anus, [Kull.] on [Mn. xii, 72]
चैत्र   a man's N. much used as the N. of an imaginary person in giving examples in gram. and philos. ( cf. and Lat. Caius)
मित्र    N. of an आदित्य (= ), [VP.]
of a preceptor, [Cat.]
मैत्र  n.  n. ( ifc. आ) friendship, [ŚBr.] &c. &c.
a multitude of friends, [MBh.] ( [Nīlak.])
-नक्षत्र   = , [Sūryas.]

ROOTS:

नक्षत्र

an early morning prayer addressed to मित्र, [BhP.]
मैत्रं   evacuation of excrement (presided over by मित्र; √ 1. कृ, to void excr°), [Mn. iv, 152]
-सूत्र   = .

ROOTS:

सूत्र

The Practical Sanskrit-English Dictionary

मैत्र [maitra] a.  a. (-त्री f.) [मित्र-अण्]
Belonging to a friend.
Given by a friend.
Friendly, well-disposed, amicable, kind; कुर्यादन्यन्न वा कुर्यान्मैत्रो ब्राह्मण उच्यते [Ms.2.] 87; अद्वेष्टा सर्वभूतानां मैत्रः करुण एव च [Bg.12.13.]
Relating to the god Mitra (as a Muhūrta); [Ku.7.6] (com. 'आर्द्रः सार्द्रस्तथा मैत्रः शुभो वासव एव च' इति बृहस्पति- स्मरणात्); मैत्रे मुहूर्ते प्रययौ प्रयागवनमुत्तमम् [Rām.2.89.21] (com. उदयात् तृतीयमुहूर्ते).
त्रः A high or perfect Brāhmaṇa; परिनिष्ठितकार्यस्तु स्वाध्यायेनैव ब्राह्मणः । कुर्यादन्यत्र वा कुर्यान्मैत्रो ब्राह्मण उच्यते ॥ [Mb.12.6.12.]
 N. N. of a particular mixed tribe; [Ms.1.23.]
The anus; [Ms.12.] 72 (com.).
A friend.
त्री Friendship, good will.
Intimate connection or association, union, contact; प्रत्यूषेषु स्फुटितकमलामोदमैत्रीकषायः [Me.31.]
The lunar mansion called अनुराधा; तार्थयात्रां हलधरः ...... मैत्र- नक्षत्रयोगे स्म [Mb.9.35.14.]
त्रम् Friendship.
Voiding or evacuation of excrement; मैत्रं प्रसाधनं स्नानम् (पूर्वाह्ण एव कुर्वीत) [Ms.4.152.]
A prayer addressed to Mitra; अजातशत्रुः कृतमैत्रो हुताग्निः [Bhāg.1.13.3.]
The lunar mansion अनुराधा (मैत्रभम् in the same sense).-Comp.
-चित्तम्   benevolence.
-नक्षत्रम्   the अनुराधा constellation.

Shabda-Sagara

मैत्र  mfn.  ( -त्रः-त्री-त्रं) Of or belongining to a friend, friendly, amicable. m. ( -त्रः)
1. A Brāhmana.
2. A mixed caste.
3. The anus.
 nf.  ( -त्रं-त्री)
1. Friendship.
2. Evacuation of excrement.
3. Union.
4. A name of the seventeenth lunar asterism, (see the next.)
E. मित्र a friend, or the sun and अण् aff.

ROOTS:

मित्र अण्