ईर

{ īrḥ }

हिन्दी (hindi) WN

See : हठ

A dictionary, Marathi and English

Strength, vigor, virtue, power; the principle constituting the excellence, soundness, firmness, or effectiveness of. 2 At chess. The line of check as occupied by a protecting piece. Hence, ईरेस सांपडणें To be involved in some inextricable difficulty.
by a sense of honor or aroused pride, or through a spirit of competition or emulation.

Aryabhushan School Dictionary

Emulation, rivalry.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

ना.  उत्साह , तरतरी , शक्ती , सामर्थ्य ;
ना.  उत्कृष्टपणा , चढाओढ , चुरस , सत्त्व , स्पर्धा .

मराठी (Marathi) WN

See : स्पर्धा

महाराष्ट्र शब्दकोश

 स्त्री. 
वि.  वीर पहा . असे लढाई झाली पर , खवळले ईर - ऐपो ३४४ .
 स्त्री. 
०पीर वि.  धाडसी मनुष्य . हें पहा मिस विलायत , मोठेमोठे ईरपीर हा गुंतागुंतीचा प्रश्न सोडवितां सोडवितां थकले - सु ६५ . [ सं . वीर अप . ]
चढाओढ ; स्पर्धा ; चुरस .
शक्ति ; उत्साह ; सामर्थ्य ; तरतरी .
सत्त्व ; उत्कृष्टपणा ; पक्केपणा व गुणक्षमता यांचा सामावेश ज्यांत आहे असें ( चुना , पीठ इ० ); तत्त्व . विरी पहा . [ सं . वीर्य ]
हरकत ; अडथळा ; तंटा . ( क्रि० धरणें ; येणें ). - पया ३२८ . यासि जो ईरे येईल त्याचे वंशांवरि गाढव असे . मंगळवेढें येथील शिलालेख .
बुध्दिबळांत राजास दुसर्‍याच्या मोहर्‍याचा बसणारा जो शह तो लागू न पडायाजोगी मध्यें आपलें मोहरें प्यादें यांची असण्याची जी स्थिति ती ; यावरुन पुढील वाक्यप्रचार पडले आहेत . ईरेस पडणें , सांपडणें - धोक्यांत गोत्यांत सांपडणें ; कठिण प्रसंगांत सांपडणें . ईरेस घालणें - स्वत : च्या बचावासाठीं दुसर्‍यास पुढें करणें , धोक्यांत घालणें ; किल्ल्याचा दरवाजा फोडतांना त्याला असलेले लांब लांब खिळे हत्तीच्या धडकेबरोबर त्याच्या कपळांत शिरुं नयेत म्हणून मध्यें रोडकासा उंट घालणें . ईरेस पडणें , चढणें - चुरशीनें , अभिमानानें पुढें सरसावणें ; कंबर कसून उद्युक्त होणें . मोहरे मोहरे इरेसी पडती . - सप्र २१ . ५१ . मोहरा इरेस पडला . - संग्रामगीतें २९ . [ सं . ईर = प्रेरणा करणें ]

A Sanskrit English Dictionary

ईर  m.  m. wind.
ईर  mfn.  mfn. driving, chasing, [Nalac.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

ईरः [īrḥ]   Wind.
-जः, पुत्रः  N. N. of Hanūmat.

Shabda-Sagara

ईर   r. 2nd cl. ( ईर्त्ते)
1. To go.
2. To shake.
r. 1st and 10th cls. ( ईरति, ईरयति)
1. To go.
2. To throw or direct, to drive or force on; with उत् prefixed, to say or speak;
with प्र, to send, to make to go; with सम्, to go like the wind.