|
कला f. af. See below. कला f. bf. ( etym. doubtful) a small part of anything, any single part or portion of a whole, esp. a sixteenth part, [RV. viii, 47, 17] ; [TS.] ; [ŚBr.] ; [Mn.] &c. a digit or one-sixteenth of the moon's diameter, [Hit.] ; [Kathās.] (personified as a daughter of कर्दम and wife of मरीचि, [BhP.] ) a symbolical expression for the number sixteen, [Hcat.] interest on a capital (considered as a certain part of it), [Śiś. ix, 32] a division of time (said to be 1/900 of a day or 1-6 minutes, [Mn. i, 64] ; [Hariv.] ; or 1/1800 of a day or 0-8 minutes Comm. on [VP.] ; or 2 minutes and 26 54/201 seconds, [Suśr.] ; or 1 minute and 35 205/301, seconds, or 8 seconds, [BhavP.] ) the sixtieth part of one-thirtieth of a zodiacal sign, a minute of a degree, [Sūryas.] (in prosody) a syllabic instant रस a term for the seven substrata of the elements or धातुs of the human body ( viz. flesh, blood, fat, phlegm, urine, bile, and semen; but according to हेमचन्द्र, , ‘chyle’, अस्थि, ‘bone’, and मज्जन्, ‘marrow’, take the place of phlegm, urine, and bile), [Suśr.] रस an atom (there are 3015 कलाs or atoms in every one of the six धातुs, not counting the , therefore in all 18090) (with पाशुपतs) the elements of the gross or material world, [Sarvad.] कलन an embryo shortly after conception ( cf. ) मन्त्र a designation of the three constituent parts of a sacrifice ( viz. , द्रव्य, and श्रद्धा, [Nīlak.] on [MBh.] [ed. Bomb. ] xiv, 89, 3) the menstrual discharge, [L.] गीतम् any practical art, any mechanical or fine art (sixty-four are enumerated in the शैवतन्त्र [ [T.] ]; the following is a list of them: , वाद्यम्, नृत्यम्, नाट्यम्, आलेख्यम्, विशेषक-च्छेद्यम्, तण्डुल-कुसुम-बलिविकाराः, पुष्पा-स्तरनम्, दशन-वसना-ङ्गरागाः, मणि-भूमिका-कर्म, शयन-रचनम्, उदक-वाद्यम्, उदक-घातः, चित्रा योगाः, माल्य-ग्रन्थन-विकल्पाः, केश-शेखरा-पीडयोजनम्, नेपथ्य-योगाः, कर्ण-पत्त्र-भङ्गाः, गन्ध-युक्तिः, भूषण-योजनम्, इन्द्रजालम्, कौचुमार-योगाः, हस्त-लाघवम्, चित्रशाका-पूप-भक्ष्य-विकार-क्रिया, पानक-रसरागा-सव-योजनम्, सूचीवाप-कर्म, वीणा-डम-रुक-सूत्र-क्रीडा, प्रहेलिका, प्रतिमा, दुर्वचकयोगाः, पुस्तक-वाचनम्, नाटका-ख्यायिका-दर्शनम्, काव्य-समस्या-पूरणम्, पट्टिका-वेत्रबाण-विकल्पाः, तर्कू-कर्माणि, तक्षणम्, वास्तु-विद्या, रूप्य-रत्न-परीक्षा, धातु-वादः, मणि-राग-ज्ञानम्, आकर-ज्ञानम्, वृक्षा-युर्-वेद-योगाः, मेष-कुक्कुट-लावक-युद्ध-विधिः, शुक-सारिका-प्रलापनम्, उत्सादनम्, केश-मार्जन-कौशलम्, अक्षर-मुष्टिका-कथनम्, म्लेछितक-विकल्पाः, देश-भाषा-ज्ञानम्, पुष्प-शकटिका-निमित्त-ज्ञानम्, यन्त्र-मातृका, धारण-मातृका, संपाट्यम्, मानसी काव्य-क्रिया, क्रिया-विकल्पाः, छलितकयोगाः, अभिधान-कोष-च्छन्दो-ज्ञानम्, वस्त्र-गोपनानि, द्यूत-विशेषः, आकर्षण-क्रीडा, बालक-क्रीडनकानि, वैनायिकीनां विद्याणां ज्ञानम्, वैजयिकीनां विद्यानां ज्ञानम्; See also, [Vātsy. i, 3, 17] ), [R.] ; [Pañcat.] ; [Bhartṛ.] &c. skill, ingenuity ignorance a low and sweet tone, [Bālar.] a boat, [L.] a N. given to दाक्षायणी in the region near the river चन्द्रभागा, [MatsyaP.] N. of a grammatical commentary.
|