Dictionaries | References

ग्रह्

   { grah }
Script: Devanagari

ग्रह्     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
ग्रह्  n. ([[RV.] in a few passages only, [AV.] &c.]) or ग्रभ् ([[RV.] ; rarely, [AV.] ]) cl. 9. P.गृभ्णातिगृह्णा॑ति (also Ā.गृह्णीते, irreg. गृह्णते, [MuṇḍUp.] ; 3. pl.गृभ्णते, [RV.] ; Impv. 2. sg.गृहाण॑, [°णा॑, संहिता-पाठ, p.Pass.nom.pl.n., [Gmn.] ] x, 103, 12; [AV. xi, 1, 10] ; [ŚBr.] &c.; गृभ्णान॑ & गृह्ण्° [Ved.]; गृह्ण, [Hcat.] ; [Pañcad. i, 71] ; -गृह्णाहि, -गृभ्णीहि See प्रति-√ ग्रभ्; Ā.गृभ्णीष्व [[VS. i, 18] ] or गृह्ण्°; 3. sg.P.गृह्णीतात्; Ved.Impv.गृभाय॑ &c. See s.v.°यcf.गृहय; perf.जग्राह, [RV. x, 161, 1] ; [AV.] &c.; 1. sg.°ग्र॑भा, [RV.] ; °गृभ्म॑, [RV.] ; Ā.°गृहे, x, 12, 5 &c.; 3. pl.°गृभ्रे॑ & °गृभ्रिरे॑, [RV.] ; P.Pot.°गृभ्यात्, x, 31, 2; p.°गृभ्व॑स्, iv, 23, 4; fut. 2nd ग्रहीष्यति, °ते, [MBh.] &c. [cf.[Pāṇ. 7-2, 37] ]; sometimes wrongly spelt गृह्°, [MBh. iv, 1650; xii, 7311] ; ग्रहिष्य्°, [R. vi, 82, 74] ; Cond.अग्रहैष्यत्, [AitUp. iii, 3 ff.] ; fut. 1st ग्रहीता, [Pāṇ. 7-2, 37] ; aor.अग्रभम्, [RV. i, 191, 13] ; [AV.] ; °भीत्, [RV. i, 145, 2] ; [AV.] &c.; °हीत् [[Pāṇ. 7-2, 5] ] [AV.] &c.; -अ॑जग्रभीत् &c. See सं-√ ग्रह्; Subj. 2. pl.ग्रभीष्ट, [RV. ii, 29, 5] ; Ā.अग्रहीष्ट, [BhP. iv, 30, 11] ; अघृक्षत, [Pāṇ. 7-3, 73] Sch. [not in [Kāś.] ]; Ved. 3. pl.अगृभ्रन् [[RV. v, 2, 4] ] and अगृभीषत; ind.p.गृभीत्वा॑, [AV. xii, 3, 20] ; गृहीत्वा॑, xix, 58, 3 &c.; ग्रहाय, [Hariv.] ; [Divyâv.] ; inf.ग्रहीतुम् [[MBh.] &c.; cf.[Pāṇ. 7-2, 37] ; wrongly spelt गृह्°, [R. v, 2, 25] ; [Hit.] ]; Pass.गृह्यते [fut. 1st ग्रहीता or ग्राहिताfut. 2nd ग्रहीष्यते or ग्राहिष्य्°aor.अग्राहि, 3. du.अग्रहीषाताम् or अग्राहिष्°, [Pāṇ. 6-4, 62 and 7-2, 37] ]; Ved.Subj. 3. pl.गृह्यान्तै, [Kāś.] on iii, 4, 8 and 96; Ved.Pass. 3. sg.गृहते [[RV. v, 32, 12] ] or गृहे [[MaitrS. i, 9, 5] ] or गृहये [[Kāṭh. ix, 13] ; cf.गृहय]; Subj. 1. pl.गृहामहि, [RV. viii, 2, 16] ; Pot.गृहीत, [MaitrS. ii, 5, 2] )
to seize, take (by the hand, पाणौ or करे, exceptionally पाणिम् (double acc.), [RV. i, 125, 1] ; [Sāy.] ; cf.[Vop. v, 6] ), grasp, lay hold of (e.g.पक्षं, to take a side, adopt a party, [Prab.] ; पाणिम्, ‘to take by the hand in the marriage ceremony’, marry, [AV. xiv, 1, 48 ff.] ; [Gobh. ii, 1, 11] ; [MBh.] &c.), [RV.] &c.;
to arrest, stop, [RV. ix, 78, 1] ; [Kathās. iv, 32] ;
to catch, take captive, take prisoner, capture, imprison, [RV.] &c.;
to take possession of, gain over, captivate, [MBh. xiii, 2239] ; [R. ii, 12, 25] ; [Ragh.] ; [Cāṇ.] ;
to seize, overpower (esp. said of diseases and demons and the punishments of वरुण), [RV.] ; [AV.] ; [MaitrS.] &c.;
to eclipse, [VarBṛS. v] ;
to abstract, take away (by robbery), [R. iv, 53, 25] ; [Śak. iii, 21] ; [Bhaṭṭ.] ;
to lay the hand on, claim, [Mn.] ; [Yājñ.] ; [Ragh. i, 18] ; [Pañcat.] ;
to gain, win, obtain, receive, accept (from abl., rarely gen.), keep, [RV.] &c. (with double acc.[Vop. v, 6] );
to acquire by purchase (with instr. of the price), [Mn. viii, 201] ; [Yājñ. ii, 169] ; [R.] &c.;
to choose, [MBh. xiii] ; [R. i, 39, 13 f.] ; [Kathās. liii] ;
to choose any one (acc.) as a wife;
to take up (a fluid with any small vessel), draw water, [RV. viii, 69, 10] ; [VS. x, 1] ; [TS. vi &c.] ;
to pluck, pick, gather, [Hariv. 5238] ; [Śak. iv, vi] ;
to collect a store of anything, [VarBṛS. xlii, 10 f.] ;
to use, put on (clothes), [Mn. ii, 64] ; [MBh. iii, 16708] ; [Bhag.] ; [Ratnâv.] i &c.;
to assume (a shape), [BhP. i f.] ;
to place upon (instr. or loc.), [Mn. viii, 256] ; [Kathās.] ;
to include, [Pāṇ. 8-4, 68] Sch.; [Vop. i, 5] ;
to take on one's self, undertake, undergo, begin, [RV. x, 31, 2] ; [MBh. iii, xiii] ; [BhP.] &c.;
to receive hospitably (a guest), take back (a divorced wife), [MBh. v, 7068] ; [R. i] ; [Śak. v, 25] ; [BhP. iii, 5, 19] ;
‘to take into the mouth’, mention, name, [RV. i, 191, 13 & x, 145, 4] ; [AV.] ; [TS.] &c.;
to perceive (with the organs of sense or with म॑नस्), observe, recognise, [RV. i, 139, 10 and 145, 2] ; [VS. i, 18] ; [ŚBr. xiv] ; [MuṇḍUp.] ; [ŚvetUp.] &c.;
(in astron.) to observe, [VarBṛS. xliii, 30] ;
to receive into the mind, apprehend, understand, learn, [Nal.] ; [R.] ; [Ragh. v, 59] ; [Pañcat. i, 1, 23] ;
(in astron.) to calculate, [Sūryas.] ;
to accept, admit, approve, [MBh. i, 6299] ; [R. ii] ; [Mṛcch. ix, 18] ; [Kād.] ; [BhP. i, 2, 12] ; [Kathās.] ;
to obey, follow, [MBh.] ; [R.] ; [Mṛcch. ix, 30/31] ; [BhP. iii f.] ;
to take for, consider as, [Mn. i, 110] ; [Mālav. v] &c.;
(Pass.) to be meant by (instr.), [Yājñ.] Sch.; [Pāṇ.] ; [Siddh.] and Sch.:
Caus.ग्राहयति, to cause to take or seize or lay hold of [R. vii] ; [Suśr.] ; [Ragh. xv, 88] ; [Daś.] ;
to cause to take (by the hand [पाणिम्] in the marriage ceremony), [Ragh. xvii, 3] ;
to cause to marry, give away a girl (acc.) in marriage to any one (acc.), [Kum. i, 53] ;
to cause any one to be captured, [Yājñ. ii, 169] ; [R. vi, 1, 21] ; [Daś.] ;
to cause any one to be seized or overpowered (as by वरुण's punishments or death &c.), [TS. ii, vi f.] ; [TBr. i] ; [MBh. viii, 3281] ;
to cause to be taken away, [Hit.] ;
to make any one take, deliver anything (acc.) over to any one (acc.; e.g.आसनम् with acc. ‘to cause to take a seat, bid any one to sit down’ [Rājat. v, 306] ), [Mṛcch.] ; [Vop. xviii, 7] ;
to make any one choose, [Rājat. v, 102] (aor.अजिग्रहत्);
to make any one learn, make acquainted or familiar with (acc.), [Nir. i, 4] ; [Āp. i, 8, 25] ; [Mn. i, 58] ; [MBh.] &c.:
Desid.जिघृक्षति (cf.[Pāṇ. 1-2, 8 & 7-2, 12] ), also °ते, to be about to seize or take, [Gobh. i, 1, 8 and 20] ; [MBh.] ; [R.] ; [Kathās.] ;
to be about to eclipse, [R. vii, 35, 31] ;
to be about to take away, [BhP. i, 17, 25] ;
to desire to perceive (with the organs of sense), strive to apprehend or recognise, [AitUp. iii, 3 ff.] ; [BhP. ii, iv] :
Intens.जरीगृह्यते, [Pāṇ. 6-1, 16] ; [Kāś.] ;
ग्रह्   [cf.Zd.gerep, geurv; Goth.greipa; Germ.greife; Lith.grēbju; Slav.grabljū; Hib.grabaim, ‘I devour, stop.’]

ग्रह्     

ग्रह् [grah]   9 U. (In Vedic literature ग्रभ्; गृह्णति, जग्राह, अग्र- हीत्, ग्रहीतुम्, गृहीत caus. ग्राहयति; desid. जिवृक्षति)
To seize, take, take or catch hold of, lay hold of, catch, grasp; तयोर्जग्रहतुः पादान् राजा राज्ञी च मागधी [R.1.57;] आलाने गृह्यते हस्ती वाजी वल्गासु गृह्यते [Mk.1.5;] तं कण्ठे जग्राह [K.363.] पाणिं गृहीत्वा, चरणं गृहीत्वा &c.
To receive, take, accept, exact; प्रजानामेव भूत्यर्थं स ताभ्यो बलिमग्रहीत् [R.1.18;] [Ms.7.124;] 9.162.
To apprehend, capture, take prisoner. बन्दिग्राहं गृहीत्वा [V.1;] यांस्तत्र चोरान् गृह्णीयात् [Ms.8.34.]
-4   To arrest, stop, catch; अभ्यासेन तु कौन्तेय वैराग्येण च गृह्यते [Bg.6.35.]
To captivate, attract; महाराजगृहीत- हृदयया मया [V.4;] हृदये गृह्यते नारी [Mk.1.5;] माधुर्यमीष्टे हरिणान् ग्रहीतुम् [R.18.13.]
To win over, persuade, induce to one's side; लुब्धमर्थेन गृह्णीयात् [Chāṇ.33;] [Pt.1.69,184.]
(Hence) To please, gratify, satisfy, propitiate; ग्रहीतुमार्यान् परिचर्यया मुहुर्महानुभावा हि नितान्तमर्थिनः [Śi.1.17,33.]
To affect; seize or possess (as a demon, spirit &c.); as in पिशाचगृहीत, वेतालगृहीत.
To assume, take; द्युतिमग्रहीद् ग्रहगणः [Śi.9.23;] [Bk.19.29.]
To learn, know, recognize, understand; युवतीजनैर्जग्रहे मुनि- प्रभावः [Ki.1.8;] [Pt.1.43.]
To regard, consider, believe, take for; मयापि मृत्पिण्डबुद्धिना तथैव गृहीतम् [Ś.6;] परिहासविजल्पितं सखे परमार्थेन न गृह्यतां वचः [Ś.2.19;] एवं जनो गृह्णाति [M.1;] [Mu.3.]
To catch or perceive (as by an organ of sense); ज्यानिनादमथ गृह्णती तयोः [R.11.15.]
To master, grasp, comprehend; न्यस्ताक्षरामक्षरभूमि- कायां कार्त्स्न्येन गृह्णाति लिपिं न यावत् [R.18.46.]
To guess, conjecture, infer; नेत्रवक्त्रविकारैश्च गृह्यतेऽन्तर्गतं मनः [Ms.8.26.]
To utter, mention (as a name); यदि मयान्यस्य नामापि न गृहितम् [K.35;] न तु नामापि गृह्णीयात् पत्यौ प्रेते परस्य तु [Ms.5.157.]
To buy, purchase; कियता मूल्येनैतत्पुस्तकं गृहीतम् [Pt.2;] [Y.2.169;] [Ms.8.21.]
To deprive (one) of, take away from, rob or seize away; यथा रणे प्राणान् बहूनामग्रहीद् द्विषाम् [Bk.9.9;15.63.]
To wear, put on (as clothes &c.); वासांसि जीर्णानि यथा विहाय नवानि गृह्णाति नरोऽपराणि [Bg.2.22.]
To conceive.
To observe (as a fast).
To eclipse.
To undertake, undergo, begin.
To take up, draw (water.); अपस्फुरं गृभायत सोममिन्द्राय पातवे [Rv.8.69.1.]
To stop, intercept.
To withdraw, draw back; यथोर्ण- नाभिः सृजते गृह्णते Muṇḍa.1.7.
To include.
To receive hospitably (as a guest). [The senses of this root may be variously modified according to the noun with which it is joined]. -Caus.
To cause to take, catch, seize or accept.
To give away in marriage; अयाचितारं न हि देवदेवमद्रिः सुतां ग्राहयितुं शशाक [Ku.1.52.]
To teach, make one acquainted with.
To make one take, deliver over to.
To become familiar with; -With अनुसम् to salute humbly.
-अप   to take away, tear off.
-अभि   to seize forcibly. -II. 1 P., 1 U. (ग्रहति, ग्राहयति-ते) To take, receive, &c.

ग्रह्     

verb  बलात् स्वाधिकारस्थापनानुकूलः व्यापारः।   Ex. सैन्यं दुर्गं अगृह्णात्।
HYPERNYMY:
ग्रह्
ONTOLOGY:
कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action)क्रिया (Verb)
SYNONYM:
परिग्रह् उपग्रह् उपयम् आसंग्रह् आसङ्ग्रह् आदा उपाधा उपादा उपहन् उपालभ् निग्रह् प्रतिग्रह् अभ्यादा उपलभ अभिप्रयुज् अपहन् समालभ् परिमृश् अनुमृश् अभिप्रमृश् अभिसंस्पृश् अभिसमृ आयु संरभ् अभ्यारभ् अभिसंरभ् आक्रम् आबध्
Wordnet:
asmঅধীন কৰা
benকব্জা করা
gujકબ્જો કરવો
hinकब्जा करना
kanಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕು
kokअधिकार मेळोवप
marताब्यात घेणे
oriକାବୁ କରିବା
panਕਬਜਾ ਕਰਨਾ
tamஆக்ரமி
telస్వాధీనపరచుకొను
urdقبضہ کرنا , اختیار میں لینا , تسلط جمانا , قابو میں کرنا
verb  आश्रयार्थं परिग्रहणानुकूलः व्यापारः।   Ex. वृद्धः दण्डं गृह्णाति।
HYPERNYMY:
ग्रह्
ONTOLOGY:
()कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action)क्रिया (Verb)
Wordnet:
asmআশ্রয় লোৱা
benঅবলম্বন
kasڈٔکھراوُن , دٔرراوُن
tamஊன்று
urdٹیکنا
verb  ग्रहणात्मकः व्यापारः।   Ex. पितामहः बालकस्य हस्तं गृण्हाति मार्गस्य पारं गच्छति च।
HYPERNYMY:
ग्रह्
ONTOLOGY:
()कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action)क्रिया (Verb)
Wordnet:
gujપકડવું
kanಹಿಡಿ
kasتَھپھ کَرٕنۍ
malപിടിക്കുക
nepसमाउनु
panਫੜਨਾ
telపట్టుకొను
urdپکڑنا , تھامنا , دھرنا
verb  कस्य अपि अथवा कस्माद् अपि वस्तु स्वीकरणानुकूलव्यापारः।   Ex. सः अध्यक्षस्य हस्तात् पुरस्कारम् अगृह्णात्।
HYPERNYMY:
कृ
ONTOLOGY:
()कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action)क्रिया (Verb)
SYNONYM:
प्रतिग्रह् अभिग्रह् परिग्रह् सम्प्रग्रह् उपसम्प्रग्रह् आदा उपादा धा उपलभ् ग्रहणं कृ आप् स्वीकृ
Wordnet:
gujલેવું
hinलेना
kanತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳು
kasرَٹُن , نیُن
kokघेवप
malഎടുക്കുക
mniꯂꯧꯕ
nepलिनु
oriନେବା
panਲੈਣਾ
tamஎடு
urdلینا , اختیارکرنا , حاصل کرنا , پانا
verb  बलपूर्वकग्रहणम्।   Ex. यांस्तत्र चारान् गृह्णीयात् ।
HYPERNYMY:
वशीकृ
ONTOLOGY:
()कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action)क्रिया (Verb)
Wordnet:
asmবন্দী কৰা
bdखाना लाखि
benবন্দী বানানো
gujબંદી બનાવવું
hinगिरफ्तार करना
kanಅಪಹರಿಸು
kasقٕد بَناوُن , قٲد کَرُن , بَنٛد کَرُن , بٔنٛدی بَناوُن
kokबदिस्त करप
malബന്ദിയാക്കുക
marकैद करणे
mniꯐꯥꯗꯣꯛ꯭ꯇꯥꯍꯟꯕ
nepबन्दी बनाउनु
oriବନ୍ଦୀ ବରିବା
panਬੰਦੀ ਬਨਾਉਂਣਾ
tamகைதுசெய்
telబంధించు
urdاغواکرنا , قیدکرنا , گرفتارکرنا , پکڑنا , بندی بنانا
See : प्रत्यादा, अर्ज्, अनुष्ठा, आलम्ब्, विभावय, विचि, अवगम्, सङ्ग्रह्, आदा

Related Words

ग्रह्   मूल्यदानेन ग्रह्   भाटकेन ग्रह्   चञ्च्वा ग्रह्   conceive   grasp   comprehend   چگنا   खनजा   খোঁটা   খুটিয়াই খোৱা   ଖୁଣ୍ଟିବା   ਚੁੱਗਣਾ   चुगना   ఏరుకొని తినుట   ಹೆಕ್ಕು   കൊത്തിത്തിന്നുക   apprehend   nab   टिपणे   ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳು   ચણવું   take hold   എടുക്കുക   peck   କାବୁ କରିବା   arrest   کِرایہِ پٮ۪ٹھ اَنُن   अधिकार मेळोवप   कब्जा करना   किराये पर लेना   ভাড়া নেওয়া   ভাৰা লোৱা   ଭଡ଼ାରେ ନେବା   ભાડા પર લેવું   ਕਬਜਾ ਕਰਨਾ   ਕਿਰਾਏ ਤੇ ਲੈਣਾ   કબ્જો કરવો   भाडामा लिनु   भाड्यान घेवप   भाड्याने घेणे   भारायाव ला   ताब्यात घेणे   believe   கொத்து   ஆக்ரமி   வாடகைக்கு எடு   అద్దెకు తీసుకొను   స్వాధీనపరచుకొను   ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕು   വാടകയ്ക്ക് എടുക്കുക   ಬಾಡಿಗೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊ   accept   collect   get   get the picture   grok   savvy   কব্জা করা   গ্রহণ করা   লোৱা   ନେବା   લેવું   लिनु   लेना   எடு   കീഴടക്കുക   consider   অধীন কৰা   తీసుకొను   have   acquire   hoard   compile   खावप   ਲੈਣਾ   ला   roll up   hold   pick-up   compass   کھیوٚن   घेणे   घेवप   think   nail   take   accumulate   amass   dig   cop   collar   pile up   उपलभ   उपसम्प्रग्रह्   ग्रहणं कृ   गृभीत्वा   उद्गृभाय   आसङ्ग्रह्   चञ्च्वा आदा   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP