|
स्त्री. घसा ; गळा . पूर्वी तुम्हां नाहीं भेटी । तरि कां येणें धरिली घांटी । - गीता २ . २२६१ . २ घाट ; कंठमणि ; कंठनाल ; नरडें . तिणें पसरितांचि जाभाडी । हनुमंत सवेग घाली उडी । आकळितां जिव्हा लडबडी । तंव घाटीबुडीं रिघाला । - भारा किष्किंधा १८ . ६८ . [ सं . घाट ] ( वाप्र . )
स्त्री. साखरेची गांठी . गांठी पहा .
स्त्री. लहान घंटा ( बैल इ० पशूंच्या गळयांत बांधण्याची ); पितळी लहान घांट , घंटा . [ सं . घंटा ; म . घांट ]
०खालीं राहणें - शपथ घेण्याचा एक प्रकार ; बेल भंडार उचलणें , देवाचा निर्माल्य उचलणें ह्याप्रमाणेंच देवळाच्या घंटेखालीं उभें राहून खरें असेल तें सांगावें असा प्रघात आहे . घाटीखालीं उभे राहणें , देवावरची बेल - तुळस उचलणें , कृष्णेच्या पाण्यांत उतरणें , हीं साधनें अत्यंत कठिण प्रसंगीं व अज्ञात वृतांतास्तव जुनीं माणसें अमलांत आणीत . - खेया २८ .
०खाऊन मोठयानें बोलणें ; ओरडून , खेंकसून बोलणें ; जीव खरडून , तोडून , खाऊन बोलणें ; गळा काढून रडणें , ओरडणें ; शिरा ताणून बोलणें ; गळेफोड करणें .
उभे राहणें - शपथ घेण्याचा एक प्रकार ; बेल भंडार उचलणें , देवाचा निर्माल्य उचलणें ह्याप्रमाणेंच देवळाच्या घंटेखालीं उभें राहून खरें असेल तें सांगावें असा प्रघात आहे . घाटीखालीं उभे राहणें , देवावरची बेल - तुळस उचलणें , कृष्णेच्या पाण्यांत उतरणें , हीं साधनें अत्यंत कठिण प्रसंगीं व अज्ञात वृतांतास्तव जुनीं माणसें अमलांत आणीत . - खेया २८ .
बोलणें मोठयानें बोलणें ; ओरडून , खेंकसून बोलणें ; जीव खरडून , तोडून , खाऊन बोलणें ; गळा काढून रडणें , ओरडणें ; शिरा ताणून बोलणें ; गळेफोड करणें .
०खाजवणें ( व . ) घसा खवखवणें
०चिप्पचीप १ गळा , आवाज बसणें . २ गळयांतील , घशांतील विकारामुळें गिळतां न येणें .
होणें १ गळा , आवाज बसणें . २ गळयांतील , घशांतील विकारामुळें गिळतां न येणें .
०पडणें ( व . ) आवाज बसणें .
०फुटणें बदलणें - १ ( मुलगा वयांत आल्यामुळें ) आवाज प्रौढ होणें . २ ( गाण्यांत ) आवाज बसणें ; आवाज घोगरा होणें ; कंठ फुटणें .
०बसणें ( ना . ) गळयांतील विकारामुळें आवाज बिघडणें .
०वर ( व . ) जिवावर येणें ; दुष्कर वाटणें . काम मोठें घाटीवर येतें तिच्या .
येणें ( व . ) जिवावर येणें ; दुष्कर वाटणें . काम मोठें घाटीवर येतें तिच्या .
|