Dictionaries | References

तळ

   
Script: Devanagari

तळ     

कोंकणी (Konkani) WN | Konkani  Konkani
noun  खंयचेय वस्तूचो, बी सकयलो भाग   Ex. ह्या आयदनाच्या तळाक बुराक आसा / चामार जोत्याचो तळ बदलता
HYPONYMY:
तळ
ONTOLOGY:
भाग (Part of)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
पोंद
Wordnet:
asmতলি
bdथाला
benতলা
gujતળિયું
hinतला
kanತಳ
kasتَلہٕ , تَلہٕ پوٚت
malഅടിത്തട്ട്
marबूड
mniꯃꯈꯥ꯭ꯊꯪꯕ꯭ꯁꯔꯨꯛ
nepतल्लो भाग
oriତଳ
panਤਲਾ
tamஅடிப்பகுதி
telఅడుగుభాగం
urdپیندا , تلا
noun  खंयचेय वस्तुचो भितरलो सकयलो भाग   Ex. तांबयाच्या तळाक गोबर दाटला
ONTOLOGY:
भाग (Part of)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
पोंद
Wordnet:
asmতলি
benতলা
gujતળિયું
hinतला
kanಕೆಳಭಾಗ
malഅടിയില്
marतळ
mniꯃꯅꯨꯡꯒꯤ꯭ꯃꯈꯥꯊꯪꯕ꯭ꯁꯔꯨꯛ
nepपिँध
oriତଳଅଂଶ
panਤੱਲ
sanतलम्
tamஅடிப்பகுதி
telఅడుగున
urdپیندی , پیندہ , تلی , تلا , تہ , تلہٹی
noun  जाचेर ती आदारून आसता असो खंयचेय वस्तूचो सकयलो भाग   Ex. हे कायलीचो तळ रुंद आसा
ONTOLOGY:
भाग (Part of)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
पोंद
Wordnet:
asmতলী
bdथाला
benতলা
gujમૂળ
hinपेंदा
malഅടിഭാഗം
mniꯃꯕꯨꯛ
oriତଳ
sanतलः
tamஅடிப்பாகம்
telఅడుగు
noun  जोत्या पोंदचो भाग बी   Ex. ह्या जोत्याचो तळ गेला
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
सोल
Wordnet:
asmশ্বʼল
bdसल
benসোল
gujસોલ
hinतला
kanತಳಭಾಗ
kasمَل پار
malസോള്
mniꯈꯨꯒꯥ
oriସୋଲ୍‌
panਤਲਾ
sanपादुकातलम्
tamஅடிபாகம்
telకిందిభాగము
urdسول , تلا , تلوا
noun  यात्रे वेळार मार्गांत रावपाची सुवात   Ex. सांज जाता मेरेम आमी आमच्या तळा मेरेन पावतले
ONTOLOGY:
भौतिक स्थान (Physical Place)स्थान (Place)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
ठिकाण थांबो मुक्काम
Wordnet:
asmজিৰণি ঠাই
bdजिराय जायगा
benগন্তব্যস্থল
gujપડાવ
hinपड़ाव
kanತಂಗುವ ಸ್ಥಳ
kasٹھِکانہٕ
malവിശ്രമതാവളം
marमुक्काम
mniꯂꯟꯗꯟꯐꯝ
oriରହଣି ସ୍ଥାନ
telమజిలీ
urdپڑاؤ , ٹھکانہ , مقام
noun  उदका सकयली जमीन   Ex. हे न्हंयेचो तळ निवळ दिश्टी पडटा
ONTOLOGY:
भौतिक स्थान (Physical Place)स्थान (Place)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
पोंद
Wordnet:
kasژوٚک
mniꯈꯣꯡꯅꯨꯡ
panਤਲ
tamஅடித்தளம்
telఅడుగుభాగం
urdتلہٹی , تالی , سطح
See : लोक, आदार

तळ     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
To be all over in a passion.

तळ     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
 m  Bottom. Ground. A camp. The sole of a shoe.
तळ करणें   Encamp, alight.
तळची आग मस्तकास जाणें   Be all over in passion.
तळ लागणें   To be exhausted.

तळ     

ना.  खोली , पाया , बूड .

तळ     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
noun  एखाद्या वस्तूचा आत दिसणारा सर्वात खालचा भाग   Ex. उन्हाळ्यात या विहिरीचा तळ दिसायला लागतो.
ONTOLOGY:
भाग (Part of)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
ठाव
Wordnet:
asmতলি
benতলা
gujતળિયું
hinतला
kanಕೆಳಭಾಗ
malഅടിയില്
mniꯃꯅꯨꯡꯒꯤ꯭ꯃꯈꯥꯊꯪꯕ꯭ꯁꯔꯨꯛ
nepपिँध
oriତଳଅଂଶ
panਤੱਲ
sanतलम्
tamஅடிப்பகுதி
telఅడుగున
urdپیندی , پیندہ , تلی , تلا , تہ , تلہٹی
noun  जलाशयाचा आत दिसणारा सर्वात खालचा भाग   Ex. ह्या नदीचा तळ स्पष्ट दिसायला लागला आहे.
ONTOLOGY:
भौतिक स्थान (Physical Place)स्थान (Place)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kasژوٚک
mniꯈꯣꯡꯅꯨꯡ
panਤਲ
tamஅடித்தளம்
telఅడుగుభాగం
urdتلہٹی , تالی , سطح
See : बूड, छावणी, पडाव, मुक्काम, पाय

तळ     

 पु. १ ( एखाद्या पदार्थाचा ) खालचा भाग , बूड . २ जमीन ; जमीनीचा पृष्ठभाग . दोन्ही दळभारा देषता । प्रद्मने ( प्रद्युम्ने ) आणीला तळा । - उषा १४१५ . ३ ( झाड , छपर इ० कांच्या ) खालील जागा , जमीन . लपे आत्मभ्रांतिछाया । आपणया तळी । - ज्ञा १६ . १० . ४ सैन्य ; स्वारी इ० कांची मुक्कामाची जागा छावणीचा गोठा ; शिबिर ; कँप . ( क्रि० घालणे , देणे ; मांडणे ; धरणे ; पडणे ; येणे ; सोडणे ). महाराणीसाहेबांचा तळ बडोदे मुक्कामी ज्या राजवाड्यांत मुक्काम असेल तेथील पाहरे - बडोदे , राजमहाल , कामगारी - कारकून नियम ७ . ५ पृष्ठभाग ; सपाट भाग . जसे हाताचा पायाचा तळ . ऐसे चारी हे सरळ । करचरणतळ । - ज्ञा १४ . १०३ . पृथ्वीतळ उलथो पहात । - ज्ञा १ . १५६ . ६ व्यापारी , प्रवासी , लमाण , गाड्या , घोडी इ०कांच्या मुक्कामाची जागा , अड्डा . ७ एखाद्या ठिकाणी काही काळ झालेले सैन्याचे वास्तव्य ; मुक्काम ; छावणी , कँप . ८ एख्याद्या पदार्थाच्या राशीने व्यापलेली जागा ; पदार्थ ज्या ठिकाणी असेल ती जागा . ( पदार्थ हलविताना , तेथून दुसरीकडे नेतांना सापेक्षतेने या शब्दाचा उपयोग करतात ). आंबे सगळेच नेऊ नकोस , कांही तळावर ठेव ., ९ विस्तृत व सपाट भूभाग ; मैदान ; सपाट प्रदेश . या तळाची प्रदक्षिणा चार कोसांची आहे . बूट , जोडा इ० कांचा खालचा ( ज्यावर पाय टेकतात तो ) भाग ; तळवा ; जोड्याच्या तळव्यांतील चामड्याचा तुकडा . ११ ( - न ) कुंभाराच्या चाकाच्या मध्याची फळी , १२ नाश ; रसातळ . मानी मेलाचि जरि दुर्जय तरि निजशतात्मजरिपु तळा । - मोस्त्री २ . २२ . १३ . ( वणजारी ) तांडा . [ सं . तल ; फ्रे . जि . तलै = खाली , आंत ] ( वाप्र . )
०करणे   मुक्काम करुन राहणे ; डेरा देणे ; बिर्‍हाड लावणे ,
०घालून   - १ ( एखाद्या ठिकाणी ) कायम वस्तीच्या इराद्याने राहणे ; उतरणे ; आसन ; ठाण मांडणे . २ दुसर्‍यांचा पैसा गिळंकृत करुन , लुबाडून बेदरकारपणे स्वस्थ आणि निर्धास्त राहणे . तळ मारणे . तळची - तळपायाची आग मस्तकात जाणे - ( कर्त्याची षष्ठी ) रागाने नखशिखान्त संतप्त होणे ; अतिशय राग येणे . तळचे मडके हाणणे - फोडणे - ( मडक्यांच्या उतरंडीतील सर्वात खालचे मडके फोडणे ) ( ल . ) मुळावरच घाव घालणे ; समूळ नाश करणे .
बसणे   - १ ( एखाद्या ठिकाणी ) कायम वस्तीच्या इराद्याने राहणे ; उतरणे ; आसन ; ठाण मांडणे . २ दुसर्‍यांचा पैसा गिळंकृत करुन , लुबाडून बेदरकारपणे स्वस्थ आणि निर्धास्त राहणे . तळ मारणे . तळची - तळपायाची आग मस्तकात जाणे - ( कर्त्याची षष्ठी ) रागाने नखशिखान्त संतप्त होणे ; अतिशय राग येणे . तळचे मडके हाणणे - फोडणे - ( मडक्यांच्या उतरंडीतील सर्वात खालचे मडके फोडणे ) ( ल . ) मुळावरच घाव घालणे ; समूळ नाश करणे .
०झाडणे   ( सर्व सामग्री , बेगमी इ० ) खाऊन फस्त करणे .
०थांबणे   ( एखाद्याचे ) आसन स्थिरावणे ; जन्माची सोय लागणे ; थार्‍यास , ठिकाण लागणे ( कर्त्याची षष्ठी ).
०न   - ( कर्त्याची षष्ठी ) एखाद्याच्या पायाला भोवरा पडणे ; बूड स्थिर नसणे ; भटकभोवरी करणे .
थांबणे   - ( कर्त्याची षष्ठी ) एखाद्याच्या पायाला भोवरा पडणे ; बूड स्थिर नसणे ; भटकभोवरी करणे .
०मारणे   तळ घालून बसणे ; अर्थ २ पहा .
०लागणे   पडणे ( कर्माची षष्ठी ). ( सामग्री , बेगमी इ० ) जवळ जवळ फस्त होणे , संपण्याच्या बेतांत येणे . तळावर बसणे राहणे १ विपन्नावस्थेस येणे ; अवदशेस येणे ; अकिंचन होणे . २ ( ल . ) घरी बसणे ; समाईकीच्या वांटणीतील भागास मुकणे ( चोर , लुटारु त्यांच्यापैकी घरी बसणार्‍यास लुटीचा काहीही भाग देत नसत त्यावरुन . ) ३ धंद्याच्या ठिकाणी , नेहमीच्या जागी असण . ( एखाद्यास ) तळावर बसविणे एखाद्यास समाइक वाटणीतील भाग देणे ; त्याच्या कपाळी वाटाण्याच्या अक्षता लावणे . सामाशब्द -
०काठी  स्त्री. शिडाचे कापड तळाशी लांब ताणण्याकरिता वापरलेली काठी .
०कोंकण  न. सह्याद्री आणि समुद्र यांमधील देश ; कोंकण पट्टीचा दक्षिण भाग ; गोवे मुलुख व त्याजवळचा प्रदेश .
०खंड  न. ( कों . ) १ जात्याची खालची तळी ; ( सामा . ) जात्याच्या दोन तळ्यांपैकी कोणतीहि एक याअर्थी खालचे वरचे तळखंड असाहि शब्द प्रयोग करतात . २ खालचा भाग ; तळ ; उदा० भिंतीचे तळखंड असाहि शब्द प्रयोग करतात . ३ फणसाच्या चारखंडास आंतून चारीसारखा अंश ( पाती ) असतो व वर कांटे असतात त्यांच्यामध्ये जो दळदार भाग असतो तो .
०खडा  पु. खांब ज्यावर बसवितात तो दगड ; उथळ्याचा दगड .
०खप  पु. ( माल , व्यापारी जिन्नस इ० कांचा ) स्थानिक , तळावर होणारा , गांवातल्या गांवांत होणारा खप . या मालाचा तळखप कमी . - मुंव्या ४९ .
०घर  न. १ घराच्या तळमजल्याच्या खाली ( जमीनीच्या पोटांत ) मनुष्य इ० कास राहण्यासारखे केलेले स्थळ ; खोली ; दालन ; भुईघर . २ ( कु . ) माडी असलेल्या घराचा तळमजला . - शास्त्रीको .
०घाट  पु. १ पर्वताचा पायथा . पर्वताचा पायथा . पर्वताच्या पायथ्यालगचा प्रदेश ; घाटबुडी पहा . सह्यादी खालचा प्रदेश . [ तळ + घाट ]
०चेपणी  स्त्री. १ धान्याचा कणगा इ०कांचे बूड व्यापेल इतके पदार्थ धान्य इ० कांचे परिमाण . घागरभर रसाने या काहिलीची तळचेपणी मात्र होईल . [ तळ + चेपणी ]
०जमीन  स्त्री. भातजमीन . - शे ३ . ४ . [ तळ + जमीन ]
०झाडा  पु. १ ( घर , खोली इ० ) पूर्णपणे रिकामे करणे . २ खालपासून वरपर्यंत , कोनाकोपर्‍यांतून केलेली , घेतलेली ( घर इ० कांची ) झडती ; झाडा ; तपासणी . ३ ( खाद्य पदार्थ , धान्याची बेगमी इ० ). खाऊन फस्त ; चट्ट ; निःशेष करणे ; ( सामा . ) ( एखाद्या पदार्थाचा , बेगमीचा खाऊन केलेला ) चट्टामट्टा ; निःशेषता ; फन्ना ; फडशा . ४ ( स्वयंपाक , यज्ञ , इमारत इ० करिता ) जमीन झाडून , सारवून , साफसूफ करण्याची क्रिया . ५ ( सैन्य इ० काचा ) मुक्काम उठल्यानंतर ज्या ठिकाणी तळ असेल तेथे काही जिन्नस वगैरे राहिला आहे की काय हे पाहण्याकरिता केलेला शोध ; तपासणी ; तळशोधणी .
०तूट  स्त्री. व्यापारी जिन्नसांची स्थानिक तूट ; तुटवडा . तोच माल खरेदी करुन पाठवा असे लिहिल्यास त्या निशाणीचा माल बाजारात तळतूट असल्यास कमी किंमतीचा माल असला तरी ज्यास्त किंमत देऊन घ्यावा लागतो . - मुंव्या ५३ .
०पाय  पु. पावलाचा खालचा भाग ; पायाचा तळवा .
०पायाची   मस्तकास जाणे - तळची आग मस्तकास जाणे पहा .
आग   मस्तकास जाणे - तळची आग मस्तकास जाणे पहा .
०पूस  स्त्री. १ खाद्यपदार्थ खाऊन सप्पा , फस्त , निःशेष करणे ; ( सामा . ) ( खाद्यपदार्थांचा खाऊन पाडलेला ) फडशा ; फन्ना ; चट्टामट्टा . तळझाडा अर्थ ३ पहा . २ नायनाट . [ तळ + पुसणे ]
०बूड   १ वृक्ष इ० कांचा बुंधा ; तळ ; खालचा भाग . तंव तंव होती थोराडे । अकर्माची तळबुडे । आणि जन्मशाखा पुढेपुढे । घेती धांव । - ज्ञा १५ . १६८ . २ खळ्यांतील , धान्याची पेंवांतील ( धान्य इ० ने युक्त ) गाळसाळ ; गदळ ; झाडणी . हा महारांचा हक्क असतो .
०वट   पुन . १ माळ जमीनीचा प्रदेश ; मैदान . २ डोंगरांच्या पायथ्यालगतचा सपाट भूप्रदेश . ३ खालचा भाग ; अधोभाग . ना तरी कढेयातळवटी । जैसा आपुलाचि बोलु किरीटी । पडिसादु होऊनि उठी । निमित्त योगे । - ज्ञा १८ . ३२२ . कुंकुमातळवटी टिक लागे ।
०वणी  न. ( क्व .) जमीनीवरील ( नदी , नाले , ओढे , तळी इ० कांचे ) पाणी . वळवणी आले तळवणी घेऊन गेले . [ तळ + पाणी ]
०वाट  स्त्री. भुयाराची वाट ; चोरवाट .
०शोधणी  स्त्री. सैन्य इ० कांचा तळ उठल्यानंतर त्या ठिकाणी कांही राहिले की काय ते पुरतेपणी पाहण्याची क्रिया ; तळझाडा अर्थ ५ पहा . [ तळ + शोधणे ]
०सरा   सरी स्त्री . खांबाचा तळखडा ; उथळा .
०सांड   क्रिवि . जमीनीपासून निराळे ; तळापासून उचललेल्या स्थितीत ( ओझे इ० असणे ); जमीनसांड ; भुईसांड . [ तळ + सांडणे ] तळहात , तळात , तळाथ , तळाटा , तळाठा पु . हाताचा तळवा . [ तळ + हात ]
०हातचा   हातावरचा फोड - पु . ( ल . ) अत्यंत प्रिय व नाजूक वस्तु ; अत्यंत प्रिय व जिव्हाळ्याची व्यक्ति ( तळहातावर झालेल्या फोडास किंचितहि धक्का लागू नये म्हणून आपण फार जपतो यावरुन ). तळहाताच्या फोडासारखे वागविणे - बाळगणे - मानणे - ( एखाद्या वस्तूची , व्यक्तीची ) अतिशय काळजी घेणे ; जिवापाड प्रेम जपणे . तळहाताचा मळ - पु . ( ल . ) अल्प श्रमाने होणारे कोणतेहि काम ; सहज लीलेने करता येण्याजोगी गोष्ट . चित्रे काढणे हे त्याला तळहाताच्या मळाप्रमाणे आहे . या अर्थी हाताचा मळ असाहि शब्दप्रयोग रुढ आहे . तळहाताला केस येणे - अशक्य गोष्ट शक्य कोटीत येणे ( तळहाताला कधीच केस येत नसतात त्यावरुन हा अर्थ ). तळहाताला केस येणे - असमर्थ नसणे ; अंगांत धमक असणे . तळहातावर शीर घेणे - जिवाची तमा न बाळगणे ; ( एखाद्या कार्यासाठी ) मरणहि पत्करण्यास तयार होणे . तळाची आरी - स्त्री . ( चांभारधंदा ) जोड्याचा तळ शिवण्याची आरी . तळातळ - न . सप्त पातालापैकी चौथे पाताल . तलातल पहा . इणे जे नर बुडविले । ते नेले तळातळा । - जै ६४ . १९ . [ सं . तलातल ]

तळ     

तळ करणें
मुक्काम करून राहाणें
डेरा देणें
बिर्‍हाड लावणें
पेणें करणें
तात्‍पुरते राहणें.

Related Words

तळ   तळ मारणें   तळ झोडणें   तळ काढी फळ   तळ घालून बसणें   तळ ठोकणें   तळ थांबणें   तळ देणें   तळ पडणें   तळ लागणें   मुक्काम   तळ न थांबणें   bottom   तळवा   बूड   camp   ٹھِکانہٕ   জিৰণি ঠাই   গন্তব্যস্থল   শ্বʼল   ତଳଅଂଶ   ରହଣି ସ୍ଥାନ   સોલ   ਤੱਲ   जिराय जायगा   पादुकातलम्   पड़ाव   तल्लो भाग   সোল   ସୋଲ୍   அடிபாகம்   అడుగున   కిందిభాగము   మజిలీ   ಕೆಳಭಾಗ   ತಂಗುವ ಸ್ಥಳ   ತಳಭಾಗ   വിശ്രമതാവളം   तला   म्हारोडा पाहून म्हाराला सोडूं नये, तळ पाहून रेडयाला सोडूं नये   مَل پار   അടിത്തട്ട്   അടിയില്   তলি   તળિયું   அடிப்பகுதி   sole   अधिष्ठानम्   પડાવ   पिँध   சத்திரம்   ತಳ   സോള്   তলা   ਤਲਾ   तलम्   foot   थाला   cantonment   ତଳ   सल   underside   undersurface   అడుగుభాగం   bed   ژوٚک   bivouac   encampment   parking place   foot value   bottom of are body   bottom of mining   bottom sheet   थांबो   river bottom   plough bottom   artificial watering   artillery park   basal cavity   bedding plate   air-base   foot line   datum line   थावी   base rot of pineapple   तळकाट   naval base   बिर्‍हाड उचलणें   जिबली   चिपताळा   पोंद   market yard   इन्सोल   करपुष्ठ   हेडी   ठाण सोडणें   goblet shaped   hypopodium   उडदाबेगमी   उडदाबेगी   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP