Dictionaries | References

दांडा

   
Script: Devanagari

दांडा     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
.

दांडा     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
 m  A thickish and shortish stick. A handle (as of a ladle &c.) A secondary beam of a house, a joist.

दांडा     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
noun  ज्याने नगारा वाजवला जातो ती टिपरी   Ex. महेश दांड्याने नगारा वाजवत आहे.
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
टिपरी
Wordnet:
benঢোলকাঠি
gujચોબ
hinचोब
kanನಗಾರಿ ಬಾರಿಸುವ ಕೋಲು
kokतोणी
malപെരുമ്പറകോൽ
oriନାଗରାବଜା କାଠି
urdچوب , ڈاگا
noun  ज्यावर पक्षी बसतो तो पिंजर्‍याच्या आत लागलेला दांडा   Ex. पोपट दांड्यावर बसला आहे.
ONTOLOGY:
भाग (Part of)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
gujઅડ્ડા
kasدنڑٕ
malകഴ
oriପଞ୍ଜୁରିକାଠି
telపంజరంపుల్ల
noun  लाकूड किंवा धातू इत्यादीचा पातळ, लांब तुकडा जो कित्येक प्रकारच्या साधनांमध्ये पकडण्यासाठी, हलविण्यासाठी इत्यादींसाठी कामी येतो   Ex. ह्या छत्रीचा दांडा खूप लांब आहे.
HYPONYMY:
टीपरी
ONTOLOGY:
वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
sanग्राहः
noun  काही विशिष्ट प्रकारच्या दागिन्यांचा असलेला बारीक, निमुळता भाग ज्याच्या आधारे तो अवयवांमध्ये अडवला, घातला जातो   Ex. ह्या कर्णफुलाचा दांडा थोडा लांब आहे.
ONTOLOGY:
भाग (Part of)संज्ञा (Noun)
See : काठी

दांडा     

 पु. १ ( वेळू इ० काचा ) जाड व आंखूड तुकडा , काठी . २ ( पळी , ओगराळे , वेळणी इ० कांची हाती धरण्याची ) मूठ ; ( कुदळ , कुर्‍हाड , वाकस इ० हत्यार धरुन काम करावयाचे म्हणून त्याच्या नेढ्यांत घालतात तो ) लांकडाचा गोल दंड , काठी . ३ पाट इ० काचे पाणी जमिनीत न जिरतां वहावे म्हणून जमीनीपासून उंच बांधलेली सारणी , प्रणाली ; ( व . ) मोटेचे पाणी बागेत निरनिराळ्या ठिकाणी नेणारा पाट . ४ ( मनुष्य इ० काच्या ) पाठीचा कणा . ५ ( समुद्र , खाडी इ० कांत तारुं , गलबत यास अडथळा होण्याजोगा ) रेती , खडक इ० कांचा दंडाकार उंचवटा ; दांडी . ६ ( डोंगर , टेकडी इ० चा ) कणा ; दंड ; उंचवट्याची चिंचोळी व अरुंद रांग . ७ नाकाचा कपाळापासून शेंड्यापर्यंतचा उंच भाग . ८ ( नदीचा ) धक्का . ९ ( समुद्रांत गेलेला ) जमीनीचा लांब व चिंचोळा पट्टा . १० केळीचा घड . ११ केळीच्या पानाच्या मध्यांतून जाणारा देंठाचा लांब भाग . १२ ( नथ इ० दागिन्यांचा ) आंकडा . १३ ( जमीन , इमारत इ० कांचा ) सुळका , शेंडा . १४ माघी पौर्णिमेस होळीच्या स्थानी उभा रोवतात तो एरंडाचा सोट . १५ ( घराचा ) वांसा ; कडी ; बहाल ; तुळवंट . १६ यंत्र फिरविण्यासाठी मूठ बसविलेली काठी . - शर . १७ . ( गो . ) कुळागाराचा तुकडा . १८ ( गो . ) शूद्र स्त्रिया नाकांत लोंबता घालतात तो एक दागिना . १९ ( गो . ) चार हाताचे लांबीचे एक परिमाण . २० ( तंजा . ) भेंडाचा केलेला एक त्रिकोणाकृति अलंकारविशेष . हा अलंकार स्त्रिया लग्न इ० मंगलप्रसंगी वापरतात . २१ ( विणकाम ) तातू जोडण्यासाठी जी सांध असते तीत घालण्याचा वेळूचा एक तुकडा . २२ ( नाविक . कों . ) गलबतास बाहेरच्या अंगास कांठाखाली वीतभर अंतरावर नाळवर्‍यापर्यंत दोन्ही बाजूस ठोकतात ती लांकडाची गोल अथवा चौकोनी पट्टी . २३ ( अशिष्ट ) लिंग ; शिश्न ( विशेषतः घोड्याचे , लांब असअसणारे ). दांडी पहा . [ सं . दंड ; हिं . डांड ; डांडा ; गु . डांडो ] ( वाप्र . ) ( घराचे ) दांडेवासे मोजणे - ( एखाद्याने ) कृतघ्न होणे ; उपकारकर्त्याचे उपकार विसरुन त्याच्या नाशास प्रवृत्त होणे , नाश चिंतणे . म्ह ० दांड्याने पाणी तोडले म्हणून निराळे होत नाही = खरी , जिवलग मैत्री लोकांनी कितीहि कलागती लाविल्या तरी नाहींशी होत नाही . सामाशब्द -
०ईत वि.  दांडगा ; उर्मट ; धसकट ; आडदांड . [ दांडा ]
०पेंडा   पेंडोंळा - पु . दाट परिचय , ओळख , दांडपेंडोळा पहा .
०मेंडा  पु. शीव ; हद्द ; सीमा . दांडमेंड पहा . दांडेकरी पु . ( राजा . कु . ) ( सांकेतिक ) ( महाराच्या हातांत नेहमी काठी असते म्हणून ) महार ; ब्राह्मण सोवळ्यांत असतांना महार शब्द न उच्चारतां दांडेकरी म्हणतात . दांडेपंडित पु . शास्त्राचे अध्ययन उत्कृष्ट वादविवाद करणारा व प्रसंगविशेषी दंदादंडी , काठ्यांनी मारामारी करण्यास तयार असलेला बळकट व हुषार मनुष्य . [ दांडा + पंडित ] दांडेपाट पु . ( धरण्याकरितां ) दांडा , मूठ असलेला पाट , तिवई इ० काठीने बडवून पान्हवण्यास , दूध द्यावयास लावणे . २ ( ल . ) ( एखाद्यास ) मारुन , बडवून त्याचे मन वळविणे ; आपले म्हणणे कबूल करण्यास भाग पाडणे . ३ ( सामा . ) झोडपट्टी ; मार . [ दांडा + पान्हवणे ] दांडेपाळ स्त्री . पाणी वाहून नेण्याकरितां , तसेच शेतांत खेळविण्याकरिता उंच बांधलेला जो दांडा , त्याची पाळ , कड . [ दांडा + पाळ ] दांडेपाळ पाळे स्त्रीन . मूठ बसविलेले लांकडी पाळे . [ दांडा + पाळे ] दांडेपूर्णिमा , दांडेपुनव स्त्री . माघ शुद्ध पौर्णिमा . ह्या दिवशी होळीचा दांडा रोवतात म्हणून हे नांव . [ दांडा + पूर्णिमा , पुनव ] दांडेबोर स्त्री . बोरीची एक जात . - न . या जातीच्या बोरीचे फळ . दांडेभुसा दांडेविंड पहा . दांडेमोर पु . दांड्याने , काठीने झोडपणे ; बडविणे ; चोपणे ; मारणे ( क्रि० करणे ). [ दांडा + मार ] दांडेमोडाक न . ( कु . ) माशाची एक जात . दांडेविंड न . ( कों . ) नदीत मासे पकडावयाचे एक प्रकारचे जाळे ; याची दोन्ही टोके दोन दांड्यास बांधलेली असतात . ( हा शब्द विशेषतः रत्नागिरीकडे रुढ आहे . हर्णैच्याअ बाजूस याच अर्थी दांडेभुसा हा शब्द वापरतात ). दांडेसाळ स्त्री . अलंग ; चाळीसारखे लांबलचक घर ; चाळ ; पागा ; बराक . [ दांडा + शाला = घर ] दांडेस्वार पु . आजारांतून नुकताच उठून काठीच्याअ साहायाने हिंडूफिरुं लागलेला मनुष्य ; हिंडता फिरता रोगी . [ दांडा = काठी + स्वार ]

Related Words

कुऱ्हाडीचा दांडा   दांडा   कुर्‍हाडीचा दांडा गोतास काळ   मोठा दांडा   दट्ट्याचा दांडा   एकानें दांडा उचलला म्हणून दुसर्‍यानें धोंडा उचलूं नये   नाकाचा दांडा   भटाचा उभा दांडा अडवा दांडा   लठ   లాఠీ   വലിയ ലാത്തി   drumstick   ଠେଙ୍ଗା   தடி   پِسٹَن راڑ   आंस   পিস্টন রড   ପିଷ୍ଟନ ରଡ଼   પિસ્ટન રોડ   ਪਿਸਟਨ ਰਾਡ   मुषलदण्डः   पिस्टन रॉड   உந்து தண்டு   పిస్టన్ రాడ్   ಪಿಸ್ಟನ್ ರಾಡ್   പിസ്റ്റൺ റോഡ്   লাঠি   ਲੱਠ   lathee   lathi   ડાંગ   दांडो   ಕೋಲು   rail   pole shaft   longshore bar   lunate bar   latch rod   lever pole   sine bar   ridge canal   bar of capstan   broad beam   busbar   तोंडकॉ   तोणकॉ   tool-shank rigidity   operating crank   anchor hold   belt shipper   belt slipper   कुराडि मारतकी दांडि मारता?   दांडूल   ठोमूस   cam shaft   sand bar   कोइंडा   दांडाविणे   दांडोळा   मिटुका   तॉणॉ   torsion bar   antheridiophore   connecting rod   इंझाळ   stipe   अप्रकांडकथा   अवदांडा   कुन   लोटाळण   लोटाळणे   मुधनी   मोर्‍हांटा   पींग बांधणें   थेरुं   धुरेएटक   चुलेत   टांगल   टांगूल   वेलें   सरू   antheriferous   धांडा   दांडारा   दांडळणे   goblet shaped   आवाडी   अडळू   इसकाड   इसकी   उच्चालक   ओढकाठी   हळस   हळीस   दांडरॉ   दांडसाळ   लुमणी   बुढी   भंटोळें   भवंडु   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP