दीर्घ [dīrgha] a. a. (Compar. द्राघीयस्, Superl. द्राघिष्ठ)
Long (in time or space), reaching far; दीर्घाक्षं शरदिन्दुकान्ति वदनम्
[M.2.3;] दीर्घान् कटाक्षान्
[Me.37;] दीर्घापाङ्ग &c.
Of long duration, lasting long, tedious; दीर्घयामा त्रियामा
[Me.11;] [V.3.4;] [Ś.4.15.] Deep (as a sigh);
[Amaru.13;] दीर्घमुष्णं च निश्वस्य.
Long (as a vowel), as the आ in काम.
Lofty, high, tall.
Dilated, expanded; तृष्णादीर्घस्य चक्षुषः
[U.3.46.] र्घः A camel.
A long vowel.
The fifth, sixth, seventh, and eighth signs of the zodiac.
A kind of grass or reed.
-र्घा A long lake or oblong tank.
-र्घम् ind.
(दः) a dog.
a cook.
a conch shell.
निद्रा long sleep.
the long sleep, sleep of death;
[R.12.81.] सोऽद्य मत्कार्मुकाक्षेपविदीपितदिगन्तरैः । शरैर्विभिन्नसर्वाङ्गो दीर्घनिद्रां प्रवेक्ष्यति ॥
[Mārk. P.] -पक्षः the fork-tailed shrike.
-पत्रः the palm tree.
पत्रकः sugar-cane.
a kind of garlic. -पर्वन्m. a sugar-cane.
-पवनः an elephant.
-पादः, -प (पा) द् m. m. a heron.
पादपः the cocoa-nut tree.
the areca-nut tree.
-पुच्छः a serpent.-पुच्छिका an iguana (Mar. घोरपड).
-पृष्ठः a snake.-प्रज्ञ a far-seeing, prudent, sagacious.
-बाला a kind of deer (चमरी) of whose tails chowries are made. -बाहुःa. having long arms; दीर्घबाहुर्दिलीपस्य रघुर्नाम्नाभवत्सुतः
[Hariv.] -मुखी the musk-rat
-मूलः a kind of Bilva plant.
-यज्ञ a. a. performing sacrifices for a longer time; अयोध्यायां तु धर्मज्ञं दीर्घयज्ञं महाबलम् Mb.-रङ्गा turmeric.
रतः a dog.
a hog; L. D. B.-रदः a hog.
-रसनः a snake.
-रोमन् m. m. a bear.-लोहितयष्टिका the red variety of sugar-cane.
-वच्छिका a shark; crocodile; also वर्चिका.-सक्थ a. having long thighs.
-सत्रम् a long-continued Soma sacrifice. (-त्रः) one who performs such a sacrifice;
[R.1.8.] -सुरतः a dog.
-सूत्र, -सूत्रिन् a. a. working slowly, slow, dilatory, procrastinating; दीर्घसूत्री विनश्यति
[Pt.4.] विषादी दीर्घसूत्री च कर्ता तामस उच्यते
[Bg.18.28.] -स्कन्धः the palm tree.
Long, for a long time.
Deeply.
Far.
Comp. अध्वगः a messenger, an express.
a camel.-अपेक्षिन् a. very regardful, considerate.
-अहन् m. m. summer (ग्रीष्म).
-आकार a. a. oblong.
-आयु a. a. long-lived.
-आयुस्, -आयुष्य a. a. longlived. (-m.)
a crow.
N. N. of Mārkaṇḍeya.
आयुधः a spear.
any long weapon.
a hog.
-कणा white cumin.
-कण्ठः, -कण्ठकः, -कन्धरः the (Indian) crane.-काय a. tall (in stature).
-काष्ठम् a beam.
-केशः a bear.
-कोशा, -शी, -कोशिका a cockle.
-गतिः, -ग्रीवः, -घाटिकः a camel.
-चतुरस्रः an oblong.
-छदः sugarcane.
-जङ्गलः a. a. kind of fish.
जङ्घः a camel.
a crane.
-जिह्वः a snake, serpent.
-तपस् m. m. an epithet of Gautama, husband of Ahalyā; येषु दीर्घतपसः परिग्रहो वासवक्षणकलत्रतां ययौ
[R.11.33.] -तमस् m. m. N. of a Vedic and paurānic sage; ऋषिर्दीर्घतमा नाम जात्यन्धो गुरुशापितः । त्वत्प्रसादाच्च चक्षुष्मांस्तेन सत्येन मोक्षय
[Hariv.] -तुण्डी musk-rat (also दीर्घतुण्डा).
दण्डः the palm tree.
the castor oil tree.
-दर्शन a. a. far-seeing, sagacious, wise; प्रियः प्रियाया इव दीर्घदर्शनः
[Bhāg.1.29.2.] -दर्शिन् a
provident, prudent, far-seeing, longsighted; न दीर्घदर्शिनो यस्य मन्त्रिणः स्युर्महीपतेः । क्रमायाता ध्रुवं तस्य न चिरात्स्यात्परिक्षयः ॥
[Pt.3.195.] sagacious, wise.
knowing the past and future (भूतभविष्यज्ञानी); अमृत्यवस्तदा सर्वे जज्ञिरे दीर्घदर्शिनः
[Rām.7.74.11.] (-m.)
a vulture.
an owl.
-दृष्टि a. a. far-sighted, shrewd, prudent.
-द्वेषिन् cherishing long hatred, implacable.-नाद a. making a long continued noise.