Dictionaries | References

धारा

   { dhārā }
Script: Devanagari

धारा     

See : दफा

धारा     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
See : दफ़ा, प्रवाह, धार, धार, प्रवाह

धारा     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
. 5 The flowing of a liquid, a running, streaming, oozing, trickling: also a stream or line of rain or any descending liquid. 6 fig. Progeny or offspring. धारा घालणें To pour forth streams;--used of the clouds. Ex. घाली धारा मेघ कडाडिला माथां ॥ बरी अवचिता देखियेला ॥.
Shorter or short.

धारा     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
 m  General course or practice. The settled assessment on fields and plantations.

धारा     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
See : धार, प्रवाह
See : संप्रदाय

धारा     

 स्त्री. १ धार ; पाणी , पाऊस इ० जोराने पडतांना , फुटक्या भांड्यांतून पाणी , द्रवपदार्थ गळतांना दोरीसारखा दिसणारा पाण्याचा , द्रवपदार्थाचा आकार . २ प्रवाह . ३ वर्षाव . मजवरी फिरली हे दैवदुर्वारधारा । - सारुह ३ . ७३ . ४ विवाह समारंभातील स्वर्णाभिषेकाचे द्रव्य . ५ ( ल . ) संतति ; प्रजा . [ सं . ]
 पु. १ ( भाडे , विक्री , चाकरी , धंदा इ० व्यवहाराविषयीचा ) संप्रदाय , शिरस्ता , वहिवाट , नियम . शिवाजी महाराज यांचे वेळचे धारे यांनी राज्य चालवावे . - मराचिथोशा ३२ . दहा कोसांस एक रुपया द्यावा असा आमच्या गांवांत भाड्याचा धारा पडला आहे . २ ( शेत जमीन , बागाईत इ० कांवरील ) सरकारी कर , वसूल , सारा . [ सं . धृ ; म . धारा ; प्रा . धार . हिं . धारा ; गु . धारो ] सामाशब्द -
वि.  ( वयाने ) लहान ; कनिष्ट . येथ सत्त्व ते उत्तम । रज ते मध्यम । तिहीमाजी तम । साविया धारे । - ज्ञा १४ . १३९ . मोठा सर्वातहि हा होय महावीर पांडव , न धारा । - मोभीष्म १२ . २२ . [ प्रा . धार = लहान , छोटा ]
 स्त्री. १ ( शस्त्र इ० कांची ) तीक्ष्ण कड , धार . तंव दापतियां धारांचे । सुदर्शन काढिले डांबेचे । - शिशु १०७८ . २ ( शस्त्र इ० कांचे ) पाते , पान . लोखंडाचे एक शस्त्र त्याला तीन धारा । - भज ४७ . [ सं . ]
 स्त्री. ( घोडा ) चौखुरी पळविणे ; घोडदौड . - राव्यको ५ . ३० . [ सं . ]
०करी  पु. धारेकरी पहा . [ धारा + कर ]
०घालणे   ( मेघांनी ) मुसळधार पाऊस पाडणे . घाली धारा मेघ कडाडिला माथां । वरी अवचिता देखियेला । सामाशब्द -
०तीर्थ  न. ( ल . ) ( तलवारीची धार म्हणजेच एक तीर्थ मानले आहे ; कारण शस्त्रांनी चाललेल्या युद्धांत मेलेला शूर पुरुष स्वर्गास जातो अशी एक समजूत आहे त्यावरुन ). रणांगण ; समरभूमि . राजा शिवसिंग धारातीर्थी देहविसर्जन करुनशिवशिव म्हणत शिवलोकास गेला . - संभाजी . धारा तीर्थास निघे ती साधाया जणो महापर्व । - विक ६७ . [ धारा + तीर्थ ]
०तीर्थी   - युद्धांत मरणे ; लढतां लढतां मरणे .
०पेंडोळा  पु. १ ( व्यवहारांतील , बोली करण्याचा , मोल ठरविण्याचा ) नेहमीचा , साधारणपणे पडलेला शिरस्ता , वहिवाट . शेताचा धारापेंडोळा त्या कुणब्याने मिळविला . ३ ( ल . ) कुटुंबाचा वंशपरंपरागत लौकिक , सोयरीकसंबंध , लागाबांधा इ० . ( क्रि० मिळणे , पटणे , लागणे , मिळवणे , दाखविणे , लावणे ). तुमचा आमचा धारापेंडोळा मिळाला म्हणजे मुलगी देईन . [ धारा = सरकारी सार्‍याची रकम + पेंडोळा = शेताची मर्यादा , बांध ]
०इत वि.  उदक सोडून दिलेले , दान केलेले ( इनाम , जमीन इ० ). कसबे वाई परगणे मजकूर येथे धाराइत इनाम , दिला असे . - वाडशाछ ३७ . [ धारा ]
०सभा  स्त्री. ( गु . ) कायदेमंडळ ; कायदेकौन्सिल . या गार्‍हाण्यांची दाद लावण्याच्या त्या कालच्या मार्गाचेच हल्लींच्या काळी न्यायखाते , धारासभा असे भाग पडले आहेत . - पार्ल १५ . [ धारा = नियम + सभा ; गु . धारासभा ] धारेएहसान न . सरकारने कृपेने कमी केलेला सारा . [ धारा + अर = इहसान = कृपा , उपकार ] धारेएहसानी वि . जीवरील सारा कमी केलेला आहे अशी ( जमीन इ० ). [ धारे एहसान ] धारेकरी पु . ज्याला सरकारसारा भरावा लागतो असे कूळ ; धार्‍याने जमीन घेणारा ; इजारदार . यास खरेदी , विक्री , गहाण इ० कांचे सर्व हक्क असतात . खोती गांवांत खोतातर्फे धारेकरी धारा भरतो . धारेकरी खोतास नफा देत नाही . धारेपेंडोळे न . धारापेंडोळा पहा . धारेबंदी स्त्री . सरकारी शेतसारा ठरविणे . - वि . बांधलेल्या , ठरीव धार्‍याचे शेत , कूळ . [ धारा + बंदी ] धारेमाप न . ऐनजिनसी सारा घेण्याचे सरकारी माप . [ धारा + माप ] धारेशुद्धि वि . धार्‍याला , वहिवाटाला धरुन असलेले ; कायदेशीर ; रीतसर असलेला . [ धारा + शुद्ध = बरोबर ]
०ग्रह   गृह - न . उन्हाळ्यांत उपयोगाचे , कारंजी इ० साधनांनी थंडपणा आणलेले , लताकुंजांचे केलेले घर . ऐसी धाराग्रहे सिंचणारि । वाणितां स्थळु जाईल विस्तारी । - शिशु ६३४ . [ धारा + सं . गृह = घर ]
पडणे   - युद्धांत मरणे ; लढतां लढतां मरणे .
०दत्त वि.  हातावर पाणी , उदक धारा सोडून दिलेले ( दान इ० ). पर्वादि पुण्यकाळी अथवा महाक्षेत्री सदक्षणाक धारादत्त ग्राम अथवा भूमि देणे ती द्यावी . - मराआ २५ [ धारा + सं . दत्त = दिलेले ]
०धर  पु. ढग ; मेघ . नाना धाराधर धारी । झळंबलिया वसुंधरी । उठिजे जेवी अंकुरी । नानाविधी । - ज्ञा १३ . १०५३ . [ सं . धाराधर ; धारा + धर = धरणारा ]
०धरकाळ  पु. पर्जन्यकाळ ; पावसाळा ; वर्षाऋतु . धाराधरकाळे । महानदी उचंबळे । - ज्ञा १४ . २११ . [ धाराधर + काळ ] धारावर्त पु . मुसळधार पाऊस ; एकसारखा व जोराने पडणारा पाऊस . साधु देवालया जातां । पर्जन्ये पीडिला धारावर्ती । - एभा ११ . १५०९ . [ धारा + सं . आवर्त ] धारावाहिकबुद्धि स्त्री . एकाच विषयाच्या ठिकाणी बराच वेळ तदाकार झालेली चित्तवृत्ति . [ धारा + वाह + बुद्धि ] धाराशिव स्त्री . नदीच्या प्रवाहाने ठरलेली दोन गांवांच्या ; शेतांच्या मधली सीमा , हद्द .

धारा     

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali
See : दफा, धार, प्रवाह, धार

धारा     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
धारा  f. 1.f. stream or current of water
त्रि   (cf.-, द्वि-, शत-, सहस्र-), flood, gush, jet, drop (of any liquid), shower, rain (also fig. of arrows, flowers, &c.; व॑सोर् ध्°, ‘source of good’, N. of a partic. libation to अग्नि, [AV.] ; [ŚBr.] ; [MBh.] ; of a sacred bathing-place, [MBh.] ; of अग्नि's wife, [BhP.] )
a leak or hole in a pitcher &c., [L.]
धोरित   the pace of horse, [Śiś. v, 60] (5 enumerated, viz., वल्गित, प्लुत, उत्-तेजित, उत्-ते-रित, or आ-स्कन्दित, रेचित for the two latter, [L.] ; with परमा, the quickest pace, [Kathās. xxxi, 39] )
uniformity, sameness (as of flowing water?), [L.]
custom, usage, [W.]
वन   continuous line or series (cf.-)
fig. line of a family, [L.]
माहेश्वरी   N. of a sacred bathing-place (also with cf. above), [MBh.]
of a town (the residence of भोज), [Cat.]
धारा  f. 2.f. (√ 2.धाव्) margin, sharp edge, rim, blade (esp. of a sword, knife, &c.; fig. applied to the flame of fire), [RV.] ; [ŚBr.] ; [MBh.] ; [Kāv.] &c.
the edge of a mountain, [L.]
the rim of a wheel, [Ragh. xiii, 15]
the fence or hedge of a garden, [L.]
the van of an army, [L.]
the tip of the ear, [L.]
°राधिरूढ   highest point, summit (cf.) glory, excellence, [L.]
night, [L.]
turmeric, [L.]

धारा     

धारा [dhārā]   1 A stream or current of water, a line of descending fluid, stream, current; धारा नैव पतन्ति चातक- मुखे मेघस्य किं दूषणम् [Bh.2.93;] [Me.55;] [R.16.66;] आबद्ध- धारमश्रु प्रावर्तत [Dk.74.]
A shower, a hard or sharpdriving shower.
A continuous line or series; प्रणतौ हन्त निरन्तराश्रुधाराः [Bv.2.2.]
A leak or hole in a pitcher.
The pace of a horse; धाराः प्रसाधयितुमव्यतिकीर्ण- रूपाः [Śi.5.6;] [N.1.72.]
The margin, edge or border of anything; ध्रुवं स नीलोत्पलपत्रधारया शमीलतां छेत्तुमृषिर्व्यव- स्यति [Ś.1.18.]
The sharp edge of a sword, axe, or of any cutting instrument; तर्जितः परशुधारया मम [R.11.78;] 6.42;1.86,41; [Bh.2.28.]
The edge of mountain or precipice.
A wheel or the periphery of a wheel; धारानिबद्धेव कलङ्करेखा [R.13.15.]
A garden-wall, fence, hedge.
The van or front line of an army.
The highest point, excellence.
A multitude.
Fame.
Night.
Turmeric.
Likeness.
The tip of the ear.
Speech.
Rumour, report.
 N. N. of an ancient town in Mālvā, capital of king Bhoja. -Comp.
-अग्रम्   the broad-edged head of an arrow.
अङ्कुरः a drop of rain.
hail; धाराङ्कुरवर्षिणो जलदाः [Bṛi.S.32.21.]
advancing before the line of an army (to defy the enemy).
-अङ्गः   a sword.
अटः the Chātaka bird.
a horse.
a cloud.
a furious elephant, one in rut.
-अधिरूढ a.  a. raised to the highest pitch; किं वा धाराधिरूढं हि जाड्यं वेदजडे जने [Ks.6.62.]
-अवनिः  f. f. wind.
-अश्रु  n. n. a flood of tears; [Amaru.1.]
-आवर्तः   a whirlpool.
-आसरः   a heavy down-fall of rain, a hard or sharp driving shower; धारासारैर्महति वृष्टिर्बभूव [H.3;] [V.4.1.]
-ईश्वरः   king Bhoja.
-उष्ण a.  a. warm from a cow (as milk); धारोष्णं त्वमृतं पयो भ्रमहरं निद्राकरं कान्तिदम् । वृष्यं बृंहणमग्निवर्धन- मतिस्वादु त्रिदोषापहम् ॥ Rājanighaṇṭu.
-गिरिः   The fort of Devagiri or Daulatabad; स हि शैलो निजामस्य प्रियकारी महायशाः । प्रतापी प्रथितो लोके धारागिरिरिवापरः ॥ [Śiva. B.2.] -गृहम् a bath-room with water-jets, a shower-bath or a house furnished with artificial jets or fountains of water; शिलाविशेषानधिशय्य निन्युर्धारागृहेष्वातपमृद्धिमन्तः [R.16.49.]
धरः holder of streams, a cloud; धातः किं नु विधौ विधातुमुचितो धाराधराडम्बरः [Bv.1.4.]
निपातः, पातः a fall of rain, a hard or pelting shower, [Me.48.]
a stream of water.
-यन्त्रम्   a fountain, jet (of water); धारायन्त्रजलाभिषेककलुषे धौताञ्जने लोचने [Amaru.124;] धारायन्त्र- विमुक्तसंततपयः पूरप्लुते सर्वतः [Ratn.1.1.]
-वर्षः, -र्षम्, -संपातः   a hard, sharp-driving or incessant shower; न प्रसेहे स रुद्धार्कमधारावर्षदुर्दिनम् [R.4.82.]
-वाहिन् a.  a. incessant, continuous; पटुर्धारावाही नव इव चिरेणापि (मन्युः) [U.4.3.] -विषः a crooked sword.
-शीत a.  a. (milk) cooled after having been milked.

धारा     

noun  उपकरणविशेषः येन लघुनि वस्तूनि छेत्तुं शक्यते।   Ex. धारया तस्य अङ्गुली छिन्ना।
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
लता पलाशम् फलम् क्षुरकम्
Wordnet:
benব্লেড
gujબ્લેડ
hinब्लेड
kokब्लेड
marब्लेड
oriବ୍ଲେଡ଼
panਬਲੇਡ
noun  द्रवपदार्थस्य प्रवाहमाणं स्रोतः।   Ex. नद्याः धारां रोधयित्वा सेतोः निर्माणं क्रियते।
HYPONYMY:
उपप्रवाहः शाखा सरित् प्रवाहः उत्सेकः कुण्डम्
ONTOLOGY:
वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
प्रवाहः
Wordnet:
asmসোঁত
benধারা
gujપ્રવાહ
hinधार
kanಪ್ರವಾಹ
kasنالہٕ
kokप्रवाह
nepधार
telప్రవాహం
urdدھار , دھارا , بہاؤ , رفتار
See : अश्वगतिः, फलम्

Related Words

धारा   धारा घालणें   धारा प्रवाह   भँवर धारा   पंच धारा   अनाजीपंताचा धारा   current   ব্লেড   ବ୍ଲେଡ଼   બ્લેડ   ਬਲੇਡ   धाराप्रवाह   ब्लेड   মুখ্যধারা   ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତ   મુખ્યધારા   ਮੁੱਖਧਾਰਾ   electric current   मुख्यधारा   विचार-धारा   विद्युत धारा   मुखेल धारा   मुख्य धारा   जल-धारा   धारा रेखित   नियम धारा   clause   article   flow   stream   streamlined   जसा चारा तशा (दुधाच्या) धारा   थाव थाव   चाराहि धारा कोणाच्या तोंडांत पडत नाहींत   ओघवता   ধাৰাবিৱৰণী   ଅନର୍ଗଳ   प्रवाहीत   ਧਾਰਾਪ੍ਰਵਾਹ   ప్రవాహంలా   ಧಾರಾಕಾರವಾದ   അനര്ഗളമായി   aerodynamic   ধারাবাহিক   અવિરત   لَگاتار   sleek   notion   belief   தடையில்லாத   feeling   flowing   impression   opinion   school   heater current   mesh current   convection current   current electricity   current regulator   current transformer   charging current   single current   parasitic current   cationic current   leading current   circulating current   absorption current   fusing current   galvanic current   grid current   ground current   gun current   harmonic current   harmonics of current   extra current   faraday current   feeble current   idle current   impulse current   bidirectional current   blowing current   bony current   breaking current   limiting current   load current   local currents   diacritical current   diaphragm current   discharging current   disploacement current   driving current   drop out current   earth battery current   earthed current   effective current   electrode current   electronic current   electrostatic current   insulated stream   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP