Dictionaries | References

ध्वृ

   { dhvṛ }
Script: Devanagari

ध्वृ     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
ध्वृ   cl. 1. P.ध्व॑रति ([Naigh. ii, 19] ; [Dhātup. xxii, 41] ; perf.दध्वारGr.; aor.अध्वार्षीत्, ib.; 3. pl.Ā.अ॑धूर्षत, [RV.] ; Prec.ध्वृषीष्ट, [Bhaṭṭ.] ; ध्वरिष्°Gr.; fut.ध्वरिष्यति, ध्वर्ता, ib.)
to bend, cause to fall, hurt, injure, [RV.] ; [TS.] :
Caus.ध्वारयतिGr.:
Intens.दाध्वर्यते, [Pāṇ. 7-4, 30] ; [Kāś.] :
Desid.दुध्वूर्षति and दिधुवरिषति, [Vop.]
ध्वृ   [cf.धूर्व्; Goth.dvals; Angl.Sax.dwellan; Eng.dull, dolt; Germ.toll.]

ध्वृ     

ध्वृ [dhvṛ]   1 P. (ध्वरति)
to bend.
To kill [ध्वृ हूर्च्छने । हूच्छी कौटिल्ये]; ध्वृषीष्ठा युधि मायाभिः ...... [Bk.9.27.] requesting, or commanding, but not in prohibition before the imperative mood. (b) Used with the potential mood न may sometimes have the force of 'lest', 'for fear lest', 'that not'; क्षत्रियैर्धार्यते शस्त्रं नार्तशब्दो भवेदिति Rām. (c) In agrumentative writings न often comes after इति चेत् and means 'not so.' (d) When a negative has to be repeated in successive clauses of the same sentence or in different sentences, न may be simply repeated or may be used with particles like उत, च, अपि, चापि, वा &c.; नाधीयीताश्वमारूढो न वृक्षं न च हस्तिनम् । न नावं न खरं नोष्ट्रं नेरिणत्थो न यानगः ॥ [Ms.4.12;] प्रविशन्तं न मां कश्चिदपश्यन्नाप्यवारयत् Mb.; [Ms.2.195;] 3.8,9;4.15; न वा शरच्चन्द्रमरीचिकोमलं मृणालसूत्रं रचितं स्तनान्तरे [Ś.16.17.] Sometimes न may not be expressed in the second and other clauses, but represented only by च, वा, अपि वा; संपदि यस्य न हर्षो विपदि विषादो रणे च धीरत्वम् [Pt.2.175.] (c) न is frequently joined with a second न or any other negative particle to intensify or emphasize an assertion; प्रत्युवाच तमृषिर्न तत्त्वतस्त्वां न वेद्मि पुरुषं पुरातनम् [R. 11.85;] न च न परिचितो न चाप्यगम्यः [M.1.11;] न पुनरलंकार- श्रियं न पुष्यति Ś1.19/2; नादण्ड्यो नाम राज्ञोऽस्ति [Ms.8.335;] [Me.65,18;] नासो न काम्यो न च वेद सम्यग् द्रष्टुं न सा [R. 6.3;] [Śi.1.55;] [Ve.2.1.] (f) In a few cases न is retained at the beginning of a negative Tatpuruṣa compound; as नाक, नासत्य, नकुल; see [P.VI.3.75.] (g) न is often joined with other particles; नच, नवा, नैव, नतु, न चेद्, न खलु &c. (h) It is also used, especially in early Vedic literature, in the sense of 'like', 'as', 'as it were'; यद्वां नरा सनये दंस उग्रमाविष्कृणोमि तन्यतुर्न वृष्टिम् [Bṛi. Up.2.5.16;] गावो न गव्यूतीरनु; [Śi.2.4.] (v. l.) -Comp.
-अधीत a.  a. unread.
-अनुरक्त a.  a. unkind, not loving; [Pt.2.46] (v. l.).
-आदरः   disrespect.-एकः a.
'not one', more than one, several, various; नैकः सुप्तेषु जागृयात् Viduranīti.
Not anyone, nobody; नैको मुनिर्यस्य वचः प्रमाणम् Pt. (-कः) an epithet of Viṣṇu. ˚आत्मन् a. of a manifold or diverse nature. (-m.) N. of the Supreme Being. ˚चर a. 'not living alone', gregarious, living in society. ˚जः the Supreme Being. ˚धा ind. in many ways, diversely. ˚भेद, ˚रूप a. various, multiform.
-माय a.  a. using many artifices or stratagems. ˚शस् ind. repeatedly, often.
-किंचन a.  a. very poor, beggarly. सर्वकामरसैर्हीनाः स्थानभ्रष्टा नकिंचनाः [Mb.]

ध्वृ     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
ध्वृ   r. 1st cl. (ध्वरति)
1. To bend, to make crooked.
2. To kill.
3. To describe. भ्वा० पर० अक० अनिट् .

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP