Dictionaries | References

फलम्

   { phalam }
Script: Devanagari

फलम्     

फलम् [phalam]   [फल्-अच्]
Fruit (fig. also) as of a tree; उदेति पूर्वं कुसुमं ततः फलम् [Ś.7.3;] [R.4.43;1.49.]
Crop, produce; कृषिफलम् [Me.16.]
A result, fruit, consequence, effect; अत्युत्कटैः पापपुण्यैरिहैव फलमश्नुते [H.1.8;] फलेन ज्ञास्यसि [Pt.1;] न नवः प्रभुराफलोदयात् स्थिरकर्मा विरराम कर्मणः [R.8.22;1.33;] अनिष्टमिष्टं मिश्रं च त्रिविधं कर्मणः फलम् [Bg.18.12.]
(Hence) Reward, recompense, meed, retribution (good or bad); फलमस्योपहासस्य सद्यः प्राप्स्यसि पश्य माम् [R.12.37.]
A deed, act (opp. words); ब्रुवते हि फलेन साधवो न तु कण्ठेन निजोपयोगिताम् [N.2.48] 'good men prove their usefulness by deeds, not by words'.
Aim, object, purpose; परेङ्गितज्ञानफला हि बुद्धयः [Pt.1.43;] किमपेक्ष्य फलम् [Ki.2.21,] 'with what object in view; [Me.56.]
Use, good, profit, advantage; जगता वा विफलेन किं फलम् [Bv.2.61.]
Profit or interest on capital.
Progeny, offspring; तस्यापनोदाय फलप्रवृत्तावुपस्थितायामपि निर्व्यपेक्षः (त्यक्षामि) [R.14.39.]
A kernel (of a fruit).
A tablet or board (शारिफल).
A blade (of a sword).
The point or head of an arrow, dart &c.; barb; आरामुखं क्षुरप्रं च गोपुच्छं चार्धचन्द्रकम् । सूचीमुखं च भल्लं च वत्सदन्तं द्विभल्लकम् ॥ कर्णिकं काकतुण्डं च तथान्यान्यप्यनेकशः । फलानि देशभेदेन भवन्ति बहुरूपतः ॥ [Dhanur.64-5;] फलयोगमवाप्य सायकानाम् [Ms.7.1;] [Ki.14.52.]
A shield.
A testicle; अकर्तव्यमिदं यस्माद् विफलस्त्वं भविष्यसि [Rām.1.48.27.]
A gift.
The result of a calculation (in Math.)
Product or quotient.
Menstrual discharge.
Nutmeg.
A ploughshare.
Loss, disadvantage.
The second (or third) term in a rule-of-three sum.
Correlative equation.
The area of a figure.
The three myrobalans (त्रिफला).
A point on a die.
Benefit, enjoyment; ईश्वरा भूरिदानेन यल्लभन्ते फलं किल [Pt.2.72.]
Compensation; यावत् सस्यं विनश्येत् तु तावत् स्यात् क्षेत्रिणः फलम् [Y.2.161.]
A counterpart (प्रतिबिम्ब); तन्मायाफलरूपेण केवलं निर्विकल्पितम् [Bhāg.11.24.3.]
Shoulder-blade; तस्यां स फलके खड्गं निजघान ततोऽङ्गदः [Rām.6.76.1.] -Comp.
-अदनः = फलाशनः   q. v.; a parrot.
-अधिकारः   a claim for wages.
-अध्यक्षः   Mimusops Kauki (Mār. खिरणी).
-अनुबन्धः   succession or sequence of fruits or results.
-अनुमेय a.  a. to be inferred from the results or consequences; फलानुमेयाः प्रारम्भाः संस्काराः प्राक्तना इव [R.1.2.]
अनुसरणम् rate of profits.
following or reaping consequences.
-अन्तः   a bamboo.
-अन्वेषिन् a.  a. seeking for reward or recompense (of actions).
-अपूर्वम्   The mystic power which produces the consequences of a sacrificial act.
-अपेक्षा   expectation of the fruits or consequences (of acts), regard to results.
-अपेत a.  a. useless, unfertile, unproductive.
-अम्लः   a kind of sorrel. (-म्लम्) tamarind. ˚पञ्चकम् the five sour fruits; bergumot (जम्बीर), orange (नारिङ्ग), sorrel (आम्लवेतस), tamarind (चिञ्चा) and a citron (मातुलुङ्ग, Mar. महाळुंग).
-अशनः   a parrot. -अस्थिn. a cocoa-nut.
-आकाङ्क्षा   expectation of (good) results; see फलापेक्षा.
the ripening of fruit.
the fulness of cousequences.-पाकः Carissa Carandas (Mar. करवंद).
-पाकान्ता, -पाकावसाना   an annual plant; ओषध्यः फलपाकान्ताः Ak.-पातनम् knocking down or gathering fruit.
-पादपः   a fruit-tree.
-पूरः, -पूरकः   the common citron tree; एतस्मिन् फलपूरबीजनिकरभ्रान्त्या नितान्तारुणे संप्राप्तेषु शुकेषु पञ्जरशुका निर्गन्तुमुद्युञ्जते । [Rām. Ch.7.86.]
-प्रजननम्   the production of fruit.
प्रदानम् the giving of fruits.
a ceremony at weddings.
-प्राप्तिः  f. f. attainment of the desired fruit of object.
प्रिया the Priyaṅgu plant.
a species of crow.
-प्रेप्सु a.  a. desirous of attaining results.
-बन्धिन् a.  a. forming or developing fruit.
-भागः   a share in any product or profit.
-भागिन्, -भाज् a.  a. partaking of a reward or profit; दातॄन् प्रतिग्रहीतॄ प्रतिग्रहीतॄश्च कुरुते फल- भागिनः [Ms.3.143.]
-भावना   The acquisition of a result; success; सुपर्वणां हि स्फुटभावना या सा पूर्वरूपं फलभावनायाः [N.14.] 7.
-भुज्  m. m. a monkey; [P. R.]
-भूमन्  m. m. greater fruit; क्रतुवच्चानुमानेनाभ्यासे फलभूमा स्यात् [MS.11.1.29.]
-भूयस्त्वम्   (see फलभूमन् above); यथा कर्मसु सौर्यादिषु फलं कर्मणा क्रियत इति कर्माभ्यासे फलभूयस्त्वमेवमिहापि ŚB. on [MS.11.1.29.] -भूमिः f. a place where one receives the reward or recompense of his deeds (i. e. heaven or hell).-भृत् a. bearing fruit, fruitful.
भोगः enjoyment of consequences.
usufruct.
-मत्स्या   the aloe plant.-मुख्या a species of plant (अजमोदा).
-मूलम्   fruits and roots; फलमूलाशिनौ दान्तौ Rāmarakṣā 18.
योगः the attainment of fruit or the desired object; [Mu.7.1.]
wages, remuneration.
a stage in the performance of a drama; सावस्था फलयोगः स्यात् यः समग्रफलागमः [S. D.]
-राजन्  m. m. a water-melon.
-राशिः  m. m. the 3rd term in the rule of three.
-वन्ध्यः   a tree barren of fruit.
-वर्णिका   jelly (?); Gaṇeśa [P.2.149.]
-वर्तिः  f. f. a coarse wick of cloth besmeared with some laxative and inserted into the anus for discharging the bowels, suppository.
-वर्तुलम्   a watermelon.
-वल्ली   a series of quotients.
-विक्रयिन् a.  a. a fruit-seller.
-वृक्षः   a fruit-tree.
-वृक्षकः   the bread-fruit tree.
-शाडवः   the pomegranate tree.
-शालिन्   a.
bearing fruit, fruitful.
sharing in the consequences.
-शैशिरः   the Badara tree.-श्रेष्ठः the mango tree.
-संस्थ a.  a. bearing fruit. -संपद्f.
abundance of fruit.
success.
prosperity.-साधनम् a means of effecting any desired object, realization of an object
-सिद्धिः  f. f.
reaping fruit, attainment or realization of the desired object.
a prosperous result.
-स्थानम्   the stage in which results are enjoyed; Buddh.
-स्थापनम्   the sacrament called सीमन्तोन्नयन; फलस्थापनात् मातापितृजं पाप्मानमपोहति Hārīta.
-स्नेहः   a walnut tree.
-हारी   an epithet of Kālī or Durgā-हानिः loss of profit
-हीन a.  a. yielding no fruit or profit.
-हेतु a.  a. acting with a view to results.
आगमः production of fruits, load of fruits; भवन्ति नम्रास्तरवः फलागमैः [Ś.5.12.]
the fruit season, autumn.
-आढ्य a.  a. full of or abounding in fruits. (-ढ्या) a kind of plantain.
-आरामः   a fruitgarden, orchard.
-आसक्त   a.
fond of fuits.
attached to fruits, fond of getting fruit (of actions done).-आसवः a decoction of fruit.
-आहारः   feeding or living on fruits, fruit-meal.
-इन्द्रः   a species of Jambū (Rājajambū).
-उच्चयः   a collection of fruits.
उत्तमा a kind of grapes (having no stones).
= त्रिफला.-उत्पत्तिः f.
production of fruit.
profit, gain. (-त्तिः) the mango tree (sometimes written फलोत्पति in this sense).
-उत्प्रेक्षा   a kind of comparison.
उदयः appearance of fruit, production of results or consequences, attainment of success or desired object; आफलोदयकर्मणाम् [R.1.5;8.22.]
profit, gain.
retribution, punishment.
happiness, joy.
heaven.
-उद्गमः   appearance of fruits; भवन्ति नम्रास्तरवः फलोद्गमैः [Ś.5.12] (v. l.).-उद्देशः regard to results; see फलापेक्षा.
-उन्मुख a.  a. about to give fruit.
-उपगम a.  a. bearing fruit.
-उपजीविन् a.  a. living by cultivating or selling fruits.
उपभोगः enjoyment of fruit.
partaking of reward. -उपेतa. yielding fruit, fruitful, fortile.
-काम a.  a. one who is desirous of fruit; धर्मवाणिजका मूढा फलकामा नराधमाः । अर्चयन्ति जगन्नाथं ते कामं नाप्नुवन्त्युत ॥ (मल. त. Śabda. ch.)ना desire of fruits or consequences.
-कालः   fruitseason.
-केसरः   the cocoanut tree.
-कोशः, -षः, कोशकः   the scrotum (covering of the testicles).
-खण्डनम्   frustration of fruits or results, disappointment.
-खेला   a quail.
-ग्रन्थः   (in astrol.) a work describing the effects of celestial phenomena on the destiny of men; Bṛi. S.-ग्रहः deriving benefit or advantage.
-ग्रही, -ग्राहिन् a.  a. (also फलेग्रहि and फलेग्राहिन्) fruitful, yielding or bearing fruit in season; श्लाध्यतां कुलमुपैति पैतृकं स्यान्मनोरथतरुः फलेग्रहिः [Kir. K.3.6;] [Māl.9.39;] भूष्णुरात्मा फलेग्रहिः Ait. Br. (शुनःशेप legend); फलेग्रहीन् हंसि वनस्पतीनाम् Bk.; द्वितीयो ह्यवकेशी स्यात् प्रथमस्तु फलेग्रहिः [Śiva. B.16.27.] (-m.) a fruit-tree.
-ग्रहिष्णु a.  a. fruitful.
-चोरकः   a kind of perfume (Mar. चोरओवा).
-छदनम   a house built of wooden boards.
-तन्त्र a.  a. aiming only at one's advantage.
-त्रयम्, -त्रिकम्   the three myrobalans (त्रिफला).
-द, -दातृ, -प्रद   a.
productive, fruitful, bearing fruit; फलदानां तु वृक्षाणां छेदने जप्यमृक्शतम् [Ms.11.142;] गतेऽपि वयसि ग्राह्या विद्या सर्वात्मना बुधैः । ...... अन्यत्र फलदा भवेत् ॥ Subhāṣ.
bringing in gain or profit.
giving a reward, rewarding. (-दः) a tree.
-धर्मन् a.  a. ripening soon and then falling on the ground, perishing; फेनधर्मा महाराज फलधर्मा तथैव च। निमेषादपि कौन्तेय यस्यायुरपचीयते [Mb.3.35.2-3.]
-निर्वृत्ति  f. f. final consequence or reward.-निवृत्तिः f. cessation of consequences.
-निष्पत्तिः  f. f.
production of fruit.
attainment of reward.-परिणतिः f.,
-परिणामः, -पाकः (-फलेपाकः   also)

फलम्     

noun  शस्त्रस्य धारा।   Ex. तर्जितः परशुधारया मम।
HYPONYMY:
आराग्रम् फालः
ONTOLOGY:
भाग (Part of)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
पत्रम् फलकः धारा परञ्जः पुष्करम्
Wordnet:
hinफल
kanಕತ್ತಿಗಳ ಮೊನೆಯಾದ ತುದಿ
kasپیوٚت
oriମୂନ
tamகொக்கி
telబాణపుమొన
urdدھار , نوک , انی , پھل
noun  वनस्पतीनाम् अवयवः यस्मिन् बीजानि सन्ति।   Ex. गृहे फलानि सन्ति।
HOLO COMPONENT OBJECT:
फलाहारम्
HYPONYMY:
शलाटुः कर्कन्धु इन्द्रयवम् विषघ्नः इक्षुगन्धा कुशपुष्पम् समुद्रफलम् हिमजा रीठा खाद्यफलम् बीजगुप्तिः निम्बफलम् विषकन्दः चिचिण्डः तिन्तिडीफलम्
ONTOLOGY:
प्राकृतिक वस्तु (Natural Object)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
asmফল
bdफिथाइ
gujફળ
hinफल
kanಹಣ್ಣು
kasمٮ۪وٕ
malപഴം
marफळ
mniꯎꯍꯩ
oriଫଳ
panਫਲ
tamபழம்
telపండు
urdپھل , ثمر , فر
See : धारा, फालः, लाभः, परिणामः, लब्धिः

Related Words

फलम्   ಕತ್ತಿಗಳ ಮೊನೆಯಾದ ತುದಿ   ମୂନ   బాణపుమొన   ploughshare   plowshare   پیوٚت   ધાર   கொக்கி   മുന   ਫਲ   फल   quotient   पात   final result   ফলা   resultant   share   result   termination   outcome   profit   gain   परञ्जः   अञ्जीरम्   इन्द्रयवम्   निम्बफलम्   महाजम्बीरः   सप्तालुः   खाद्यफलम्   शलाटुः   रुद्राक्षम्   पिण्डीतकः   पुण्यम्   तूदः   विषकन्दः   परीक्षाफलम्   प्रतिफलम्   समुद्रफलम्   आम्रः   आम्रम्   गुणनफलम्   इभगन्धा   बहुबीजफलवृक्षः   बीजगुप्तिः   बीजपूरम्   भक्ष्(भक्षति/ते)   रसभृत्   पीतसारः   जम्बीरम्   फलकः   बकूलः   तिन्तिडीवृक्षः   विषघ्नः   कुलिङ्गाक्षी   घुणजर्जर   पाषाणहृदयिन्   मध्यकम्   आधींच दूध, त्यांत साखर   उदुम्बरः   कर्मफलम्   अर्थानुवादः   कुम्भिनी   वैडाल   व्यर्थम्   स्थायीभू   दुधांत साखर   त्रपुकर्कटी   अन्वेषणम्   आदमः   आदेशः   मान्द   मूलिन्   म्रदिमन्   विभूतिः   प्रगतिकर्ता   इरिणम्   कर्कटी   हिमजा   लीची   वाञ्छित   अपक्व   इक्षुगन्धा   ईप्सित   अध्ययनम्   अनृच्   अपनीत   अवाप्   अविकल   क्षेत्रिन्   रीठा   चिञ्चा   कदली   कर्कन्धु   कृषि   विफल   जापक   वचस्   वप्   असाधारण   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP