म्हण

कोंकणी (Konkani) WN

See : ओपार

A dictionary, Marathi and English

A popular saying; a saw, adage, proverb. 2 A way of speaking. Ex. एका म्यानांत दोन सुऱ्या अशी म्हण आहे. 3 A report or rumor.

Aryabhushan School Dictionary

 f  A popular saying; a proverb. A rumour.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

ना.  बोधपर वाक्य , लोकोक्ती , वचन . सुभाषित , सूक्त .

मराठी (Marathi) WN

noun  ज्यात लोकपरंपरेने आलेला अनुभव वा ज्ञान ग्रथित झालेले असते ते वाक्य   Ex. नाचता येईना अंगण वाकडे अशी एक म्हण आहे.

ONTOLOGY:

संप्रेषण (Communication) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

लोकोक्ती

Wordnet:

asm জনশ্রুতি

bd बाथ्रा फाव

ben প্রবাদ

guj કહેવત

hin कहावत

kan ಗಾದೆ

kas کَہاوَت

kok ओपार

mal പഴഞ്ചൊല്ല്

mni ꯄꯥꯎꯔꯧ

ori ଲୋକୋକ୍ତି

pan ਕਹਾਵਤ

san लोकोक्तिः

tam பழமொழி

tel సామెత

urd کہاوت , مثل

महाराष्ट्र शब्दकोश

उअ . म्हणून कांतेला श्रमहो झणी म्हण तरु पुष्पें स्वहस्तें हरी । - अकक २ , विठ्ठल , रसमंजरी १ . [ म्हणणें ; सं . भण = बोलणें ]
 स्त्री. 
०गत   स्त्री न . म्हणणें ; बोलणें ; भाषण . आम्हीं तुमची ह्मणियागतें । जें सांगतसा तें मानूनि हितें । काया वाचा मनसा तुमतें । अनन्य भावें शरण जी । - स्वादि १२ . ४ . ७९ . म्हणजे उअ .
लोकपरंपरेनें आलेलें नीतिबोधक किंवा दृष्टांताद्युपयोगी लोकमान्य झालेलें सुटसुटित आणि चटकदार असें दृष्टांतभूत वाक्य ; रुढवचन ; म्हणणी ; लोकोक्ति . कोणाचें वाईट करुं नये अशी वडिलांची म्हण .
त्याचा अर्थ कीं ; अन्यशब्दांनीं तेंच सांगावयाचें तर ; किंवा ; अथवा . अश्व म्हणजे घोडा .
बोलण्याची रीत ; वाक प्रचार . एका म्यानांत दोन सुर्‍या अशी म्हण आहे .
त्याच्या योगानें ; तेणें करुन ; त्याचा परिणाम अस होतो कीं ; अशी स्थिति असल्यामुळें ; पूर्वोत्तर क्रियांचा कार्यकारणभाव असतां कारण क्रियावाचकापुढें या अव्ययाचा योग होतो . पाऊस पडला म्हणजे पीक चांगलें होईल ; तुम्हीं बोलला म्हणजे माझें कार्य होईल . [ म्हणणें ; म . म्हणिजे = म्हटलें जातें ] म्हणणें - क्रि .
बातमी ; खबर ; वार्ता . [ म्हणणें ]
बोलणें ; उच्चारणें ; वदणें .
पठण करणें ; पाठ म्हणणें . म्हणेल तो चुकेल .
वाचणें ; अभ्यास करणें ; पढणें ; सर्व म्हणून टाकणें ; मुखोद्गत करणें ( वेद , शास्त्र इ० )
नांव घेणें ; नांव उच्चारणें ; आव्हान करणें ; बोलणें ; नामोच्चार करणें . [ सं . भण ] म्हणणी - स्त्री .
म्हणणें ; पाठ म्हणणें .
म्हणण्याची किंवा पठण करण्याची रीत अथवा मार्ग ; म्हणण्याची तर्‍हा ; धाटणी .
एक किंवा एकदां म्हणावयाचा पाठ ( वेद वगैरेचा ).
म्हण ; आहणा ; लोकोक्ति . म्हण पहा . दुसर्‍याचें जो वाईट इच्छितो त्याचें बरें होत नाहीं अशी लोकांची म्हणणी आहे . म्हणण्यासारखा - क्रिवि . विशेष ; सांगण्यासारखा ; उल्लेख करण्याजोगा . तो लांब टांग्या असून शर्यतीत म्हणण्यासारखा उल्लेख करण्याजोगा पुढें आला नाहीं . - वि . फार चांगला . विशेष . हरदासाची कथा कांहीं म्हणण्यासारखी नसते . म्हणतखेवो , खेवीं - क्रिवि . म्हणता क्षणींच ; म्हटल्या बरोबर . कर्‍हा म्हणतखेवो - पंच १ . ३९ . म्हणता - वि . म्हणणारा . - एभा ७ . ४४३ . म्हणतां म्हणतां - क्रिवि . फार थोड्या अवधींत ; बोलताबोलतां ; अगदीं अल्प काळांत ; वारा अनुकूल असल्यामुळें म्हणतां म्हणतां आमची होडी एक मैल गेली . म्हणपणें - क्रि . म्हटले जाणें . [ प्रा . ] म्हणविणें , म्हणिविणें - क्रि .
एखाद्यास बोलावयास किंवा म्हणावयास लावणें ; बोलविणें ; वदविणें ; उच्चारविणें ; पठण करविणें किंवा करावयास लावणें अथवा भाग पाडणें .
संज्ञा देण्यास , अभिधान करावयास लावण्यास , नामोच्चारण करावयास लावणें , भाग पाडणें ; म्हणवून घेणें ; शिवाजीनें आपणास इ . स . १६७४ मध्यें राजा म्हणविलें .
कांहीं गुणांची प्रौढी मिरवणें . तूं आपणास धीट म्हणवितोस मग साप पाहतांच कां पळून गेलास ? [ म० म्हणणें चें प्रयोजक ] म्हणासार - क्रिवि . ( गो . ) म्हणेपर्यंत . म्हणितली , लें - क्रि . म्हटली - लें ; बोलली - लें . कर्ता भोक्ता म्हणितलीं . - विपु ३ . ८४ . ते वेळीं म्हणितलें रुक्मिणीसीं । - उषा ६४ . ३० . म्हणविणें पहा . म्हणिया - वि . आज्ञाधारक . म्हणिये तुम्हाते मागतील महाऋषि । - ज्ञा ३ . ९९ . म्हणियागत - वि . आज्ञाधारक ; चाकर ; आज्ञेप्रमाणें वागणारा . - ज्ञा ९ . २८४ . म्हणियारा , रें - वि .
म्हटलेलें करणारा . होतील सकळ । ऋद्धिसिद्धि म्हणियारीं . - तुगा ३२४ .
 पु. दास ; चाकर ; दूत . नाहीं वेठी जेवा सारा । जाहाती नाहीं म्हणियारा . - तुगा ३६० . अवचितें काळाचें म्हणियारे । मारीत सुटती एकसरें . - दा ३ . ९ . ३९ . म्हणियें - न .
आज्ञा ; सेवकांचें कर्तव्य ; सांगितलेलें काम . आणी कांवो तूं दिससीं दुश्चिती । म्हणिये काम नलगे तुझ्या चित्तीं । - तुगा १११ .
काम . - माज्ञा १३ . ४३९ . [ प्रा . ] म्हणिपणें - म्हटला जाणें . - एभा ६ . १८५ . म्हणीजेलें - म्हटलें . द्विजी निषधापासाव म्हणी जेलें । - र ४ . म्हणुं - म्हणावा ; म्हणतो जणूं काय . चारु तापद वन्हिच हा म्हणुं तरी . - मृ ७ . म्हणे - मानतो . द्वीगुण काळी तुसचपेटी म्हणे वज्रमुस . - वैद्यकबाड ७९ . [ सं . मन्ये ; भण ] म्हणेरा - तगादा . - शर .