स्पर्श

{ sparśḥ }

हिन्दी (hindi) WN

 noun  एक वस्तु के दूसरी वस्तु से सटने या छूने की क्रिया   Ex. मदारी बार-बार साँप को स्पर्श कर रहा था ।; अम्ल के सम्पर्क में आने पर लिटमस पेपर लाल हो जाता है ।

HYPONYMY:

सहलावन संग्रहण टप्पा

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

संस्पर्श परस परश संपर्क सम्पर्क अभिमर्श अभिमर्ष अभिमर्षण अवमर्श अवमर्षण आलंभ आलम्भ आलंभन आलम्भन

Wordnet:

asm স্পর্শ

bd दांनाय

ben সংস্পর্শ

guj સ્પર્શ

kan ಸ್ಪರ್ಶ

kas اتھہٕ لاگُن

kok स्पर्श

mal സ്പർശം

mar स्पर्श

mni ꯁꯣꯛꯄ

nep स्पर्श

ori ସ୍ପର୍ଶ

pan ਛੂਹਣਾ

san सम्पर्कः

tam தொடுதல்

tel స్పర్శ

urd لمس , مس , متصل , رابطہ , تعلق

 noun  त्वचा का वह गुण जिससे छूने, दबने आदि का अनुभव होता है   Ex. अंगों के पक्षाघात से उस अंग का स्पर्श भी समाप्त हो जाता है ।

ONTOLOGY:

गुण (Quality) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

mal സ്പര്ശനം

pan ਛੋਹ

tam தொடுதல்

urd لمس

 noun  ग्रहण के समय सूर्य अथवा चन्द्रमा पर छाया पड़ने लगने की क्रिया या ग्रहण का आरंभ   Ex. दूरदर्शन पर सूर्य ग्रहण का स्पर्श से लेकर मोक्ष तक का दृश्य दिखाया गया ।

ONTOLOGY:

भौतिक अवस्था (physical State) ➜ अवस्था (State) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

urd اَسپَرش

 noun  संभोग का एक प्रकार या आसन या रति-बंध   Ex. स्पर्श सोलह रतिबंधों में से एक है ।

ONTOLOGY:

भौतिक अवस्था (physical State) ➜ अवस्था (State) ➜ संज्ञा (Noun)

   See : स्पर्श वर्ण

प्राचीन चरित्रकोश

स्पर्श n.  तुषित देवों में से एक ।

कोंकणी (Konkani) WN

 noun  एक वस्तू दुसरे वस्तूक लागपाची क्रिया   Ex. गारुडी परतून-परतून सोरपाक स्पर्श करतालो / विजेची तार परत परत झाडाच्या खांदयेक घश्टताली

HYPONYMY:

पोशेवणी

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

तेंकणी घश्टणी

Wordnet:

asm স্পর্শ

bd दांनाय

ben সংস্পর্শ

guj સ્પર્શ

hin स्पर्श

kan ಸ್ಪರ್ಶ

kas اتھہٕ لاگُن

mal സ്പർശം

mar स्पर्श

mni ꯁꯣꯛꯄ

nep स्पर्श

ori ସ୍ପର୍ଶ

pan ਛੂਹਣਾ

san सम्पर्कः

tam தொடுதல்

tel స్పర్శ

urd لمس , مس , متصل , رابطہ , تعلق

 noun  आफडिल्ल्यान, दांबिल्ल्यान , चेंपिल्ल्यान अणभव जाता असो कातीचो गूण   Ex. आंगाच्या आरीन त्या भागाचो स्पर्श लेगीक काबार जाता

ONTOLOGY:

गुण (Quality) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

mal സ്പര്ശനം

pan ਛੋਹ

tam தொடுதல்

urd لمس

 noun  जाचें उच्चारण करता आसतना जीभ मात्शी वयर उखलतां आनी तोंडाच्या खंयच्याय भागाक स्पर्श करून खूब थोड्या वेळा खातीर स्वास बंद करता   Ex. 'क' ते 'म' म्हळ्यार व्यंजनाक स्पर्श वर्ण म्हणटात

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

स्पर्श वर्ण स्पर्श अक्षर

Wordnet:

ben স্পর্শবর্ণ

guj સ્પર્શ વર્ણ

hin स्पर्श वर्ण

kas تٔھپۍ

ori ସ୍ପର୍ଶ ବର୍ଣ୍ଣ

san स्पर्शः

urd اَسپَرش حروف

A dictionary, Marathi and English

   A whit, jot, iota, tittle, bit, the merest tangible point. Ex. हृदयांत दयेचा स्पर्श नाहीं; त्याला अदत्तशिरोमणी ह्मणून ह्मणावें उदारत्वाचा किंवा नुस्त्या स्नेहाचा त्याला स्पर्श नाहीं. 7 S Air or wind.

Aryabhushan School Dictionary

  m  Touch; the sense of touch. Tangibility. A little, a bit, as त्याच्या अंत:करणात दयेचा स्पर्शही नाही.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

 ना.  शिवाशिव , संपर्क , संयोग , संसर्ग ;
 ना.  अंश , लवलेश .

मराठी (Marathi) WN

 noun  एखादी वस्तू दुसर्‍या वस्तूच्या संपर्कात येण्याची क्रिया   Ex. रेकी या चिकित्सा पद्धतीत स्पर्शाने उपचार केला जातो / आम्लाच्या संपर्कात येऊन निळा लिटमस तांबडा होतो.

HYPONYMY:

कुरवाळणे टप्पा

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

संपर्क

Wordnet:

asm স্পর্শ

bd दांनाय

ben সংস্পর্শ

guj સ્પર્શ

hin स्पर्श

kan ಸ್ಪರ್ಶ

kas اتھہٕ لاگُن

kok स्पर्श

mal സ്പർശം

mni ꯁꯣꯛꯄ

nep स्पर्श

ori ସ୍ପର୍ଶ

pan ਛੂਹਣਾ

san सम्पर्कः

tam தொடுதல்

tel స్పర్శ

urd لمس , مس , متصل , رابطہ , تعلق

 noun  ज्यामुळे त्वचेला एखादी अनुभूती होते ती गोष्ट   Ex. कुष्ठरोगात स्पर्शाची जाणीव होत नाही.

ONTOLOGY:

गुण (Quality) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

mal സ്പര്ശനം

pan ਛੋਹ

tam தொடுதல்

urd لمس

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. १ शिवाशीव ; संसर्ग ; भिडणें . २संपर्क ; संसर्गाची जाणीव . ३ वस्तूंतील संसर्गाचा गुण ; संयोग ४ क , ख इ० पासून भ , म पर्यंत पहिल्या पांच वर्गातील कोणतेहि व्यंजन ५ परीस ; स्पर्शमणी . ६ लवलेश : भाग ; अंश त्याचे ह्रदयांत दयेचा स्पर्श नहीं . ७ हवा ; वारा .[ सं . स्पृश ]
०मणि  पु. परीस .
०रेषा  स्त्री. जी सरळ रेषा वर्तुळाच्या परिघास एका बिंदुत मात्र स्पर्श करते ती . स्नान न . ग्रहण लागण्याच्या वेळची आंघोळ स्पर्शणें उक्रि . शिवणें धक्का लावणें किंवा लागणें . स्पर्शास्पर्श पु . सोंवळेओवळें किंवा सामजिक उच्च नीच यांची परस्पर शिवाशीव . स्पृश्य वि . स्पर्श करण्यास योग्य . स्पृष्ट वि . स्पर्श झालेलें .

नेपाली (Nepali) WN

 noun  एउटा वस्तु अर्को वस्तुको नजिक हुने वा छुने क्रिया   Ex. चटके बारम्बार साँपलाई स्पर्श गरिरहेको थियो

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm স্পর্শ

bd दांनाय

ben সংস্পর্শ

guj સ્પર્શ

hin स्पर्श

kan ಸ್ಪರ್ಶ

kas اتھہٕ لاگُن

kok स्पर्श

mal സ്പർശം

mar स्पर्श

mni ꯁꯣꯛꯄ

ori ସ୍ପର୍ଶ

pan ਛੂਹਣਾ

san सम्पर्कः

tam தொடுதல்

tel స్పర్శ

urd لمس , مس , متصل , رابطہ , تعلق

A Sanskrit English Dictionary

स्पर्श    a °शन &c. See p.1269.
स्पर्श  mfn.  b mfn. touching (in अ-भूतल-स्प्°, मनः-स्प्°, q.v.)
स्पर्श  n.  m. ( ifc. f( आ).) touch, sense of touch ( -तस् ind. e.g. स्पर्श-तः सुखं तत्, ‘that is pleasant to the touch’), contact ( fig. applied to the beginning of an eclipse or to any astron. contact), [Mn.]; [MBh.]; [VarBṛS.] &c.
स्पर्श  m.  m. (in gram.) collective N. of the twenty-five consonants constituting the five classes from क् to म् (so-called because formed by complete contact of the organs of utterance; cf. स्थान and स्पृष्ट), [Prāt.]; [ChUp.]; [BhP.]
विषय   (in phil.) the quality of tangibility (which constitutes the skin's q.v.), [IW. 68]
   any quality which is perceptible by touching any object ( e.g. heat, cold, smoothness, softness &c.), [MBh.] &c.
सिरः-शूल-स्प्°   feeling, sensation ( e.g., ‘sensation of headache’), [ŚBr.] &c. &c.

ROOTS:

सिरः शूल स्प्°

   pleasant feeling, [MBh. v, 1366]
   unpleasant or morbid sensation, illness, [Pāṇ. 3-3, 16], Vārtt. 1, [Pat.]
   air, wind, [L.]
   ( accord. to some) temperature, [Nyāyad.]
   a kind of sexual union, [L.]
काक-स्प्°   a gift, offering (See and स्प्°-यज्ञ below)

ROOTS:

काक स्प्°

स्पश    w.r. for , a spy, [MBh.]; [Śiś.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

स्पर्शः [sparśḥ]   1 [स्पर्श्, स्पृश् वा-घञ्] Touch, contact (in all senses); स्पर्शान् कृत्वा बहिर्बाह्यांश्चक्षुश्चैवान्तरे भ्रुवोः [Bg.5.27;] तदिदं स्पर्शक्षमं रत्नम् [Ś.1.28;2.7.]
   Contact (in astr.).
   Conflict, encounter.
   Feeling, sensation, the sense of touch.
   The quality of touch or tangibility, touch, the object or विषय of skin (त्वच्); स्पर्शगुणो वायुः T. S.; स्पर्शनं स्पर्शती स्पर्शान् बुद्धिर्विक्रियतेऽसकृत् [Mb.12.285.2.]
   That which affects or influences, affection, seizure.
   Disease, illness, disorder, distemper.
   A consonant of any of the five classes of letters (from क् to म्); कादयो मान्ताः स्पर्शाः; स्पर्शस्तस्याभवज्जीवः स्वरो देह उदाहृतः [Bhāg.3.12.46.]
   A gift, donation, presentation.
   Air, wind.
   The sky.
   Sexual union; स्त्रीपुंसयोः संप्रयोगे स्पर्शः कस्याधिको भवेत् [Mb.13.12.1.]
   A secret spy.
-र्शा   An unchaste woman. -Comp.
-अज्ञ a.  a. senseless, insensible.
-अनुकल a.  a. pleasant to the touch, cooling.
-आनन्दा   an apsaras.
-इन्द्रियम्   the organ or sense of touch.
-उदय a.  a. followed by a consonant.-उपलः,
-मणिः   a kind of jewel considered to be the same as 'philosopher's stone'. ˚मणिप्रभवम् gold; L. D. B.-क्लिष्ट a. painful to the touch.
-क्षम a.  a. capable of touch, tangible.
-गुण a.  a. having the quality of tangibility (as air); बलवाञ्जायते वायुः स वै स्पर्शगुणो मतः [Ms.1.76.] -तन्मात्रम् the subtile element of tangibility.
-द्वेषः   sensitiveness to touch.
-यज्ञः   an offering consisting in the mere touch of the things offered; स्पर्शयज्ञं करिष्यामि विधिरेष सनातनः [Mb.14.92.19.]
-रसिक a.  a. sensual, lustful.
-लज्जा, -संकोचपर्णिका   the sensitive plant (Mar. लाजाळू).
-वेद्य a.  a. to be apprehended by the sense of touch.
-संचारिन् a.  a. contagious, infectious.
-स्नानम्   ablution at the entrance of a sun or moon into an eclipse.
-स्पन्दः, -स्यन्दः   a frog.

Shabda-Sagara

स्पर्श  m.  ( -र्शः)
   1. Touch, contact.
   2. The thing touching or feeling.
   3. Gift, donation.
   4. Sickness, disease.
   5. Morbid heat.
   6. A conso- nant of either of the five first classes of the alphabet.
   7. An enemy, a disease, &c., the agent or instrument of pain, trouble, or distress.
   8. Air, wind.
   9. Sexual union.
   10. Collision, conflict, encounter.
   11. Contact, (in astronomy.)
   12. The quality of tangiti- lity.
   13. Feeling, sensation.
   14. Anything which touches or comes in contact.
   15. A spy.
  f.  ( -र्शा) A wanton, an unchaste woman.
    E. स्पृश् to touch, aff. घञ्; or स्पर्श् to take, &c., अच् aff.

ROOTS:

स्पृश् घञ्; स्पर्श् अच्