|
अन्यथा [anyathā] ind. [अन्य-प्रकारार्थे था]
Otherwise, in another way or manner, in a different manner; यदभावि न तद्भावि भावि चेन्न तदन्यथा H. प्रस्ताविका 24; with अतः, इतः or ततः otherwise than, in a manner different from; अतोऽन्यथा प्रवृत्तिस्तु राक्षसो विधिरुच्यते [Ms.5.31;] एतज्ज्ञानमिति प्रोक्तमज्ञानं यदतोऽन्यथा [Bg.13.11.] अन्यथा-अन्यथा in one way, in another (different) way; योऽन्यथा सन्तमा- त्मानमन्यथा भाषते [Ms.4.255;] सत्त्वभङ्गभयाद्राज्ञां कथयन्त्य- न्यथा पुरः । अन्यथा विवृतार्थेषु स्वैरालापेषु मन्त्रिणः [Mu.4.8.] अन्यथा कृ (a) to do otherwise, change or alter; न हि दैवं शक्यमन्यथा कर्तुमभियुक्तेनापि [K.62;] न स्वभावोऽत्र मर्त्यानां शक्यते कर्तुमन्यथा [Pt.1.258;] [Ś.6.14;] (b) to act otherwise, violate, transgress, go against; त्वया कदाचिदपि मम वचनं नान्यथा कृतम् [Pt.4;] (c) to destroy, undo, frustrate, baffle, defeat (hope, plan &c.), कर्तुमकर्तुमन्यथाकर्तुं समर्थ ईश्वरः; ममेच्छां मान्यथा कृथाः [Ks.22.51;] लाभं कुर्याच्च योऽन्यथा [Y.2.195;] (d) to make false, falsify; ख्यातो लोकप्रवादोऽयं भरतेनान्यथा कृतः Rām.; अमात्यः प्राड्विवाको वा यत्कुर्युः कार्यमन्यथा [Ms.9.234] to do wrongly; ˚ग्रह्,
-मन्, -संभावय्, -समर्थय्, -विकल्पय् &c. to take or think to be otherwise, to misunderstand, understand wrongly; अलमन्यथा गृहीत्वा न खलु मन- स्विनि मया प्रयुक्तमिदम् [M.1.2;] अलमस्मानन्यथा संभाव्य [Ś.1;] किं मामन्यथा संभावयसि [K.147;] [Ś.3.19;] जनोऽन्यथा भर्तृमतीं विशङ्कते [Ś.5.17] suspects to be otherwise (than chaste), ˚भू or या to be otherwise, be changed or altered, be falsified; न मे वचनमन्यथा भवितुमर्हति [Ś.4;] शोकार्तस्य प्रवृत्तो मे श्लोको भवतु नान्यथा Rām.; तयोर्महात्मनोर्वाक्यं नान्यथा याति सांप्रतम् [Rām.]
Otherwise, or else, in the contrary case; व्यक्तं नास्ति कथमन्यथा वासन्त्यपि तां न पश्येत् [U.3;] स्तेनोऽन्यथा भवेत् [Ms.8.144;] [Y.1.86,2.288;] on the other hand, on the contrary.
Falsely, untruly; किमन्यथा भट्टिनी मया विज्ञापितपूर्वा [V.2;] किमन्यथा भट्टिन्यै विज्ञापितम् [M.4;] न खल्वन्यथा ब्राह्मणस्य वचनम् [V.3;] यो न्यायमन्यथा ब्रूते स याति नरकं नरः [Pt.3.17;] [H.3.15;] [Ms.8.9.]
Wrongly, erroneously, badly, as in अन्यथासिद्ध q. v. below; see under (1) also.
From another motive, cause, or ground; दुर्वाससः शापादियं त्वया प्रत्यादिष्टा नान्यथा [Ś.7.] [cf. L. aliuta.]. -Comp.
-अनुपपत्तिः f. f. see अर्थापत्ति.
-कारः changing, altering. (-रम्) adv. in a different manner, differently [P.III.4.27.]
-ख्यातिः f. f.
erroneous conception of the Spirit.
Name of a philosophical work.
wrong conception in general (in phil.). In Sāṅkhya philosophy it means the assertion that something is not really what it appears to be according to sensual perception; title of a philosophical work.-भावः alteration, change, being otherwise, difference; एकस्या व्यक्तेः सर्वावयवावच्छेदेनान्यथाभावः कार्त्स्न्यम् [P.V.4.53;] Sk. change of view or mind; मयि ˚भावो न कर्तव्यः Ch. Up.-वादिन् a. speaking differently or falsely; speaking falsely or inconsistently; (in law) a prevaricator, prevaricating witness.
-वृत्ति a.
changed, altered.
affected, perturbed; disturbed by strong emotions; मेघालोके भवति सुखिनोप्यन्यथावृत्ति चेतः [Me.3.]
-सिद्ध a. a. proved or demonstrated wrongly; (in [Nyāya] ) said of a cause (कारण) which is not the true one, but only refers to accidental and remote circumstances (as the ass employed to fetch clay &c. in the case of a घट or jar) which do not invariably contribute to the result, see कारण; this अन्यथा˚ is said to be of 3 kinds in Tarka. K., but 5 are mentioned in Bhāṣā [P.19-22.] -द्धम्,
-सिद्धिः f. f. wrong demonstration; one in which arguments, not being true causes are advanced; an unessential cause, an accidental or concomitant circumstance. Bhāṣā [P.16.]
-स्तोत्रम् satire, irony; सत्यासत्यान्यथास्तोत्रैर्न्यूनाङ्गेन्द्रियरोगिणाम् (क्षेपं करोति) cf. यत्र विकृताकृतिरेव दर्शनीयस्त्वमसीत्युच्यते तदन्यथास्तोत्रम् । Mitākṣarā. [Y.2.24.]
|