आधार

{ ādhārḥ }

हिन्दी (hindi) WN

 noun  जिस पर कोई दूसरी चीज़ खड़ी या टिकी रहती हो   Ex. किसी भी चीज़ का आधार मज़बूत होना चाहिए ।

HYPONYMY:

ढूला आधार मसाला खंभा सूक्ष्म आधार बिजली का खंभा बल पीठिका हैंगर

ONTOLOGY:

वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

अवलंब अवलम्ब आश्रय सहारा पाया अधिकरण जड़ अधार अधारी अधिष्ठान आलंब आलम्ब अलंब अलम्ब अवष्टंभ अवष्टम्भ आलंबन आलम्बन आसरा आस्था

Wordnet:

asm আধাৰ

bd हेफाजाबगिरि

ben আধার

guj આધાર

kan ಆಧಾರ

kas بُنیاد

kok आदार

mal അടിത്തറ

mar आधार

mni ꯌꯨꯝꯐꯝ

nep आधार

ori ମୂଳଦୁଆ

pan ਆਧਾਰ

tam அஸ்திவாரம்

tel ఆధారం

urd بنیاد , جڑ , نیو , سہارا , آسرا , پایہ

 noun  वह अंतर्निहित मूलभूत पूर्वानुमान जो किसी बात के स्पष्टीकरण के लिए आवश्यक हो   Ex. आप मुझे किस आधार पर ऐसा कह रहे हैं ।

HYPONYMY:

जनाधार

ONTOLOGY:

मनोवैज्ञानिक लक्षण (Psychological Feature) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

bd सोनारनाय

kan ಆಧಾರ

kas بُنیاد

mni ꯄꯣꯛꯇꯕꯤꯒꯤ꯭ꯃꯑꯣꯡ

san आधारः

urd بنیاد , اساس

 noun  किसी भी वस्तु का निचला हिस्सा   Ex. इस कंप्यूटर का आधार टूट गया है ।

HYPONYMY:

आधार

ONTOLOGY:

भाग (Part of) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

kas گۄڈ , بٔنٮ۪وم حِصہٕ

urd بنیاد , پیر , پا , پایہ

 noun  वह संबंध जो किसी के लिए नींव या आधार दे या मुहैया कराए   Ex. वे एक मित्रवत आधार पर हैं ।; वे लोग एक अंतरिम आधार पर काम कर रहे हैं ।

ONTOLOGY:

ज्ञान (Cognition) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

kas بُنیاد , ژوٚک

urd بنیاد

 noun  ज्यामिति में वह रेखा या तल जिस पर कोई आकृति या घनपिंड ठहरा हुआ या स्थित माना जाता है   Ex. पाँच सेन्टीमीटर के आधार वाले ऐसे तीन त्रिभुज बनाएँ जिनके लम्ब और कर्ण अलग-अलग हों ।

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

बेस

   See : पात्र, नींव, थाला, थूनी, अधिकरण, मूलाधार, आश्रयदाता, ज़मीन, सहारा

Aryabhushan School Dictionary

  m  Support. Authority. Location.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

 ना.  अबलंब , आश्रय , आसरा , थारा , निवारा ;
 ना.  पुरावा , प्रमाण , मूलाधार ;
 ना.  पाठबळ , पाठिंबा , दुजोरा .

मराठी (Marathi) WN

 noun  ज्यावर दुसरी कोणती वस्तू आधारलेली असते ती वस्तू   Ex. कोणत्याही गोष्टीचा आधार भक्कम असावा लागतो

HYPONYMY:

मसाला खांब विजेचा खांब जोर

ONTOLOGY:

वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

पाया अधिष्ठान अवलंब

Wordnet:

asm আধাৰ

bd हेफाजाबगिरि

ben আধার

guj આધાર

hin आधार

kan ಆಧಾರ

kas بُنیاد

kok आदार

mal അടിത്തറ

mni ꯌꯨꯝꯐꯝ

nep आधार

ori ମୂଳଦୁଆ

pan ਆਧਾਰ

tam அஸ்திவாரம்

tel ఆధారం

urd بنیاد , جڑ , نیو , سہارا , آسرا , پایہ

 noun  निर्वाहाच्या साधनाची मदत   Ex. म्हातारपणी आईवडिलांना मुलांचाच आधार असतो.

HYPONYMY:

परावलंबन स्वावलंबन परस्परावलंबी

ONTOLOGY:

अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

आसरा

Wordnet:

bd हेफाजाबगिरि

guj સહારો

hin सहारा

kan ಅವಲಂಬನೆ

kas سُہارٕ , آسرٕ , ڈۄکھ

mal ആശ്രയം

mni ꯃꯇꯦꯡ

nep सहारा

ori ସାହାରା

pan ਸਹਾਰਾ

tam ஆதரவு

tel ఆధారం

urd سہارا , آس , امید , بھروسہ

 noun  स्पष्टीकरणासाठी आवश्यक असे पूर्वानुमान   Ex. भक्कम आधाराशिवाय तू हे विधान करू शकत नाहीस.

HYPONYMY:

जनाधार

ONTOLOGY:

मनोवैज्ञानिक लक्षण (Psychological Feature) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

bd सोनारनाय

kan ಆಧಾರ

kas بُنیاد

mni ꯄꯣꯛꯇꯕꯤꯒꯤ꯭ꯃꯑꯣꯡ

san आधारः

urd بنیاد , اساس

 noun  ज्याच्यामुळे एखादे काम होईल तो   Ex. बातम्यांसाठी आता माझ्यासाठी रेडिओचाच आधार आहे.

ONTOLOGY:

वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

guj સહારો

kas سَہارٕ , ؤسیٖلہٕ

san साधनम्

   See : आश्रय, पुरावा

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. 
   आश्रय ; टेंका ; धीर ; ( अक्षरश : व लाक्षणिक ) धारण करण्याची , सहनकरण्याची शक्ति ; दिलेला आश्रय . सर्व जगतास पृथ्वीचा आधार आहे . सामाशब्द - आधार - गत - चलन -- च्युत - भूत - भ्रष्ट - स्थान - स्थित - इ०
   निर्वाहाच्या साधनाची मदत ; आश्रय ; आसरा . जवळ पैसा नाहीं आणि कशाचे आधारागर लग्न आरंभावें .
   ( ल . ) फूस ; मदत ; कृपा ; संमति ; मान्यता ; अधिकार ;
   प्रमाण ; बळ . तुम्हीं वतन माझें म्हणतां याला आधार कशाचा म्हणाल तर भोगवटा .
   ( योग . ) षटचक्रांपैकीं पहिलें ; शिश्न व गुद यांच्या मधील मूलाधारचक्र ; याचा रंग तांबडा व पाकळ्या चार असून त्या प्रत्येकीवर वं , शं , षं , सं , हे वर्ण असतात मग कुंडलिनियेचा टेंभा । आधारीं केला उभा । - ज्ञा १२ . ५१० . - विउ १ . ४८ .
   ( व्या . ) सप्तमी विभक्तीचा अर्थ अधिकरण ( आत , वर , कडे ).
०लावणें   आश्रय देणें ; मदत करणें ; पाठपुरावा घेणें . स लावणें ( एखाद्या गोष्टीचा ) शेवटपर्यंत छडा - तपास - शोध लावणें - करणें . स लागणें ( एखाद्या गोष्टीच्या ) मूळापर्यंत जाणें ; थार्‍यास लागणें . स पंथ पु . एखादी गोष्ट समजण्यासाठीं , सिध्द करण्यासाठीं लागणारी कारणपरंपरा , साधन , लक्षण ; विशेषत : नकारात्मक उपयोग . मला ओळखीचा वाटला म्हणून त्यास विचारीत होतों परंतु त्याणें आधारास पंथ लागूं दिला नाहीं . ( क्रि० लावणें ; लागणें ; दिसणें ; असणें ). म्ह०
   आधाराला मधार
   म्हातारा नवरा कुंकवाला आधार .
०कमळ   चक्र - न . ( योग ) आधार अर्थ ५ पहा . आधारचक्रीं सूक्ष्म प्राण । - एभा १२ . ३१२ . [ सं . ]
०द्रुम  पु. आधारचक्र . आधार अर्थ ५ पहा . चरणतळें देव्हडीं आधारद्रुमाच्या बुडीं । - ज्ञा ६ . १९३ . पत्र न . पत्रावळीस मधोमध लावलेलें लहानसें वेगळें पत्र ; ताटाखालचें पान .
   पोथी - पुस्तकांत दोन्ही बाजूस लावलेला जाड कागद वगैरे पुष्टीपत्र .
   प्रमाणपत्र ; आधारवचन .
०बहाल  न. ज्यावर छपराचा सर्व भार असतो तें .
०बिंदु  पु. ( शाप . ) तरफ ; टेकू ( इं . ) फलक्रम .
०मुद्रा  स्त्री. योगशात्रापैकीं दहा मुद्रांतील एक . शोधूनि आधारमुद्रा बरवी । - ज्ञा ८ . ४९ . [ सं . ]
०शक्ति   १ ( योग . ) मूलाधारचक्र ; आधार अर्थ ५ पहा . आधारशक्तीचिया अंकीं । - ज्ञा १२ . ५ .
   अधिष्ठान ; माया ; ब्रह्म .

नेपाली (Nepali) WN

 noun  जसमाथि अन्य कुनै अर्को चिज उभिनु या टिकी रहनु   Ex. कुनै पनि चिजको आधार बलियो हुनुपर्छ

ONTOLOGY:

वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

आश्रय सहारा अधिकरण जड अधार अधारी अधिष्ठान

Wordnet:

asm আধাৰ

bd हेफाजाबगिरि

ben আধার

guj આધાર

hin आधार

kan ಆಧಾರ

kas بُنیاد

kok आदार

mal അടിത്തറ

mar आधार

mni ꯌꯨꯝꯐꯝ

ori ମୂଳଦୁଆ

pan ਆਧਾਰ

tam அஸ்திவாரம்

tel ఆధారం

urd بنیاد , جڑ , نیو , سہارا , آسرا , پایہ

 noun  त्यो अन्तर्निहित मूलभूत पूर्वानुमान जुनचाहिँ कुनै कुराको स्पष्टिकरणका लागि आवश्‍यक छ   Ex. तपाईँ मलाई कुन आधारमा यस्तो भन्दै हुनुहुन्छ

ONTOLOGY:

मनोवैज्ञानिक लक्षण (Psychological Feature) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

bd सोनारनाय

kan ಆಧಾರ

kas بُنیاد

mni ꯄꯣꯛꯇꯕꯤꯒꯤ꯭ꯃꯑꯣꯡ

san आधारः

urd بنیاد , اساس

   See : भाँडो

A Sanskrit English Dictionary

आ-धार    a &c. See under आ-√ धृ.

ROOTS:

आ धार

आ-धार  m.  b m. support, prop, stay, substratum

ROOTS:

आ धार

   the power of sustaining, or the support given, aid, patronage, [AV. xii, 3, 48]; [MBh.]; [Suśr.]; [Vedāntas.] &c.
   that which contains (a fluid &c.), a vessel, receptacle, [Yājñ.]; [Suśr.]; [Pañcat.] &c.
   a dike, dam, [Ragh.]
   a basin round the foot of a tree, [L.]
   a reservoir, pond, [L.]
   (in phil. and Gr.) comprehension, location, the sense of the locative case
    ifc. belonging or relating to
   the subject in a sentence (of which qualities &c. are affirmed)
    N. of a lake
   of an author.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

आधारः [ādhārḥ]   [आ-धृ घञ्; आध्रियन्तेऽस्मिन्क्रियाः इति Kāśi.)
   Support, prop, stay; इत्याधारानुरोधात्त्रिपुरविजयिनः पातु वो दुःखनृत्तम् (Some annotators explain आधार as local conditions); [Mu.1.2.]
   (Hence) Power of sustaining, aid, patronage, assistance; त्वमेव चातकाधारः [Bh.2.5.]
   A receptacle, reservoir; तिष्ठन्त्याप इवाधारे [Pt.1.67;] चराचराणां भूतानां कुक्षिराधारतां गतः [Ku.6.67;] अपामिवाधारमनु- त्तरङ्गम् [Ku.3.48;] तोयाधारपथाश्च वल्कलशिखानिष्यन्दरेखाङ्किताः [Ś.1.14;] आधारः क्षमाम्भसाम् [K.44;] [Y.3.144,165.]
   That which holds or contains, a vessel, recipient.
   A part, character (in dramas); भेदैः सूक्ष्मैरभिव्यक्तैः प्रत्याधारं विभज्यते [Mv.1.3.]
   A basin round the foot of a tree; आधारबन्धप्रमुखैः प्रयत्नैः [R.5.6.]
   A dike, dam, embankment.
   A canal.
   The sense of the locative case, location, comprehension; आधारोऽधिकरणम्; (आधार is of 3 kinds. औपश्लेषिक, वैषयिक, and अभिव्यापक see Sk. on [P.I.4.45] ).
   Relation.
   A ray. cf. आधार आलवालेऽम्बुबन्धे च किरणेऽपि च Nm. -Comp.
-आधेयभावः   the influence, relation, or action of the support or recipient upon the thing received or supported; [H.3.12.]
-चक्रम्  N. N. of a mystical circle on the posterior part of the body; Rasikaramaṇa.
-शक्तिः  f. f.
   Māyā or illusion.
   the Supreme goddess.

Shabda-Sagara

आधार  m.  ( -रः)
   1. Support, prop, stay.
   2. Receptacle.
   3. Comprehen- [Page092-a+ 60] sion, location, the sense of the ablative in or on.
   4. A dike, a canal.
   5. A basin round the foot of a tree.
    E. आङ् and धृ to hold or contain, घञ् aff.

ROOTS:

आङ् धृ घञ्