Dictionaries | References

आयु

   { āyu }
Script: Devanagari

आयु

बर'/बड़ो (Bodo) WN | Bodo  Bodo |   | 
   See : बैसो, जिउ, बैसो

आयु

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi |   | 
 noun  जन्म से मृत्यु तक का समय जिसकी गणना दिनों, महीनों, वर्षों आदि में होती है   Ex. मनुष्य की औसत आयु साठ से सत्तर वर्ष के बीच होती है ।; उनका जीवन दूसरों की भलाई करने में ही बीता ।
HYPONYMY:
पूर्णायु
ONTOLOGY:
अवधि (Period)समय (Time)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
जीवन काल जीवनकाल उम्र जीवन ज़िंदगी जिंदगी जिन्दगी जिंदगानी उमर आयु काल ज़िन्दगी ज़िंदगानी ज़िन्दगानी जिन्दगानी इहकाल इह-काल आइ आई आउ
Wordnet:
asmআয়ুস
benআয়ু
gujઆવરદા
kanಜೀವನದ ಕಾಲ
kasوٲنٛس , عُمر , زِنٛدگی
kokजीण
malആയുസ്സു്‌
marआयुष्य
mniꯄꯨꯟꯁꯤ
nepआयु
oriଆୟୁ
panਜਿੰਦਗੀ
sanआयुः
tamஆயுட்காலம்
urdعمر , زندگی , حیات
 noun  वह अवधि जिसमें कोई वस्तु आदि चालू हालत में या उपयोग में रहे   Ex. अधिकांश विद्युत उपकरणों की आयु छोटी होती है ।
HYPONYMY:
लोकजीवन
ONTOLOGY:
अवधि (Period)समय (Time)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
जीवन जिंदगी जिन्दगी उम्र उमर
Wordnet:
benআয়ু
kanಬಾಳಿಕೆ
kasوٲنٛس , عُمِر , زِنٛدَگی
malആയുസ്സ്
mniꯃꯄꯨꯟꯁꯤ
oriସମୟ ସୀମା
sanजीवनकालः
tamவயது
urdعمر , حیات , زندگی , جیون
   See : उम्र

आयु

आयु n.  इंद्र ने वेश के लिये इसका पराभव किया था [ऋ. १०.४९.५] । इंद्र ने इसका पराभव किया, ऐसा बहुत स्थानों पर उल्लेख मिलता हैं [ऋ.२.१४.७,८.५३.२] । तथापि आयु ने इंद्रकी प्रशंसा के लिये एक सूक्त रचा है [ऋ.८.५२] । यह शब्द सामान्य तथा विशेष अर्थ में उपयोग में लाया गया है । कुत्स तथा अतिथिग्व के साथ इसका उल्लेख है ।(सो.) पुरुरवस् को उर्वशी से उत्पन्न पुत्रों में ज्येष्ठ [भा.९.१५. १] ;[म.आ.७०.२२,९०.७] ;[म.द्रो.११९.५] ;[म.अनु.१४७] ;[वा.रा. उ. ५६] ;[गरुड.१. १३९.३] ;[पद्म. सृ.१२. ८७] ;[भू. १०३] । दत्तात्रेय के आश्रम में सौ वर्ष सेवा करने पर, दत्त ने इसे एक फल दिया । उसने अपनी स्त्री इंदुमती को वह फल खिलाया । जिसके कारण वह गरोदर हुई तथा उसे नहुष नामक पुत्र हुआ । उसे हुंड नामक दैत्य चुरा कर ले गया इसलिये, वह अपनी पत्नीसहित शोक करने लगा । नारद ने बताया कि, नहुष के द्वारा हुंड दैत्य मारा जायेगा तब वह स्वस्थ हुआ [पद्म. भू. १०३-१०८] । इसे स्वर्भानु की कन्या प्रभा नामक दूसरी स्त्री थी, जिससे नहुषादि पुत्र हुए [भा.९.१७.१] ;[गरुड. १३९.८] ;[ब्रह्मांड. ३.६७. १-२] ;[ब्रह्म.११] ;[पद्म. पा.१२.८७] ;[ह. वं.१.२८]
आयु n.  इसे के पांच पुत्र- १. नहुष, २. वृद्धशर्मन् (क्षत्रवृद्ध), ३. रम्भ, ४. रजि, ५. अनेनस्. नहुष का ययाति पूरु आदि वंश प्रसिद्ध है । वृद्धशर्मन का ही क्षत्रवृद्ध नाम है । उस का वंश काशि और काश्य नाम से प्रसिद्ध है । तीसरा रम्भ अनपत्य था । तथापि कई जगे उसका वंश मिलता है [भा. ९.१७.१०] । चौथा रजि । उस को सौ पुत्र थे । वे इंद्र द्वारा नष्ट हो गये । अनेनस् का वंश स्वतंत्र रुप से उपलब्ध है [ह. वं. १.२९] । आयुपुत्र रजि वंश को राजेय कहा गया है [वायु. ९२.७४-९९] । इसका वंश ऊपर दिये गये स्थानों में है । इसने छत्तीस हजार वर्ष राज्य किया [भवि. प्रति.१.१]
आयु (काण्व) n.  सूक्तद्रष्टा [ऋ.८.५२]
आयु II. n.  पौष माह में भग नामक आदित्य के साथ भ्रमण करने वाला ऋषि [भा.१२.११.४२]
आयु III. n.  कृष्ण को रोहिणी से उत्पन्न पुत्र [भा.१०.६१.१७]
आयु IV. n.  अंगिरा तथा सुरुपा का पुत्र । एक देव [मत्स्य. १९६]
आयु V. n.  मंडूकों का एक प्रसिद्ध राजा [म. व. १९०.३७]
आयु VI. n.  प्राण नामक वसु एवं ऊर्जस्नती का पुत्र [भा. ६.६.१२]
आयु VII. n.  ((सो. क्रोष्टु.) पुरुहोत्र राजा का पुत्र । इसका पुत्र सात्वत [भा.९.२४.६]
आयु VIII. n.  धर्म अथा वसु का पुत्र । इन्हें वैतेडय, शम, शांत सनत्कुमार एवं स्कंद ये पुत्र थे [ब्रह्मांड. ३.३२१-२९]

आयु

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English |   | 
   āyu n S The term or period of life, life-time.

आयु

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English |   | 
   Life-time.

आयु

 ना.  आयुष्य , जीवितकाल , हयात ;
 ना.  उमर , वय .

आयु

  न. आयुष्य ; जीवितकाल . कार्ये उरकुनि घे रे तेरा वर्षेचि राहिलें आयु । - मोसभा ७ . २४ . [ सं . ] सामाशब्द - अल्पायु ; शतायु ; दीर्घायु ; सहस्त्रायु . बापुडा हा त्रिभुवनगोळु । अल्पायु जाहला । - ज्ञा ११ . ३८९ .

आयु

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali |   | 
 noun  जन्मदेखि मृत्युसम्मको समय जसको गन्ती दिन, महिना, वर्ष आदिमा हुन्छ   Ex. मान्छेको औसतन आयु साठीदेखि सत्तरी वर्षका बीचको हुन्छ/उनको जीवन अर्काको राम्रो गर्नमा नै बित्यो
ONTOLOGY:
अवधि (Period)समय (Time)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
उमेर जीवनकाल जिन्दगी
Wordnet:
asmআয়ুস
benআয়ু
gujઆવરદા
hinआयु
kanಜೀವನದ ಕಾಲ
kasوٲنٛس , عُمر , زِنٛدگی
kokजीण
malആയുസ്സു്‌
marआयुष्य
mniꯄꯨꯟꯁꯤ
oriଆୟୁ
panਜਿੰਦਗੀ
sanआयुः
tamஆயுட்காலம்
urdعمر , زندگی , حیات

आयु

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English |   | 
   1.-√ 2.युĀ. (आ॑-युवते, [RV. ix, 77, 2] ; pf.-युयुवे॑, [RV. i, 138, 1] ; p.-युव॑मान, [RV. i, 582, and] -युवान, [ŚBr. ix, 4, 1, 8] )
to draw or pull towards one's self;
to seize, take possession of [RV.] ; [TBr.] ; [ŚBr.] ;
to procure, provide, produce, [TS.] ;
to stir up, agitate, mingle, [MānŚr.] and, [MānGṛS.] :
Intens. (p.-यो॑युवान, [RV. iv, 1, 11] ) to meddle with.
आयु  mfn. 2.mfn. (fr., [Uṇ. i, 2] ), living, movable, [RV.] ; [VS.]
आयु  m. m. a living being, man
   living beings collectively, mankind, [RV.]
   son, descendant, offspring
   family, lineage, [RV.]
   a divine personification presiding over life, [RV. x, 17, 4]
आयुस्   N. of fire (as the son of पुरूरवस् and उर्वशी), [VS.] ; [MBh.] ; [Hariv.] (cf.)
   N. of a man persecuted by इन्द्र, [RV.]
   N. of several other men, [MBh.] ; [Hariv.] &c.
   N. of a king of frogs, [MBh.]
आयु  m. n. ([and (उस्) m., [L.] ]) life, duration of life, [RV. iii, 3, 7; ix, 100, 1.]

आयु

The Practical Sanskrit-English Dictionary | Sanskrit  English |   | 
आयु [āyu] a.  a. [इ-ठण् [Uṇ.1.2] ] Ved. Living, going, movable.
   युः A living being, man.
   Mankind, human race.
   Living beings taken collectively.
   The first man.
   Life, duration of life.
   Wind, अहं केशरिणः क्षेत्रे वायुना जगदायुना [Mb.]
   A son, descendant, offspring.
   The son of Purūravas and Urvaśī.-Comp.
-षक् a.  a. attached to; joined with men; सोमः पवत आयुषक् [Rv.9.25.5.]

आयु

Shabda-Sagara | Sanskrit  English |   | 
आयु  mn.  (-युः-यु) Age, duration of life.
   E. अय् to go, Unādi affix डु.
ROOTS:
अय् डु

आयु

संस्कृतम् (Sanskrit) WN | Sanskrit  Sanskrit |   | 
   See : ग्रह्

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP