|
कर [kara] a. a. (-रा or
-री) [करोति, कीर्यते अनेन इति, कृ-कॄ-अप्] (Mostly at the end of comp.) Who or what does, makes or causes &c.; दुःख˚, सुख˚, भय˚ &c.
रः A hand; करं व्याधुन्वत्याः पिबसि रतिसर्वस्वमधरम् [Ś.1.24.]
A ray of light, beam; यमुद्धर्तुं पूषा व्यवसित इवालम्बितकरः [V.4.34;] also प्रतिकूलतामुपगते हि विधौ विफलत्वमेति बहुसाधनता । अवलम्ब- नाय दिनभर्तुरभून्न पतिष्यतः करसहस्रमपि [Śi.9.6] (where the word is used in sense 1 also).
The trunk of an elephant; सेकः सीकरिणा करेण विहितः [U.3.16;] [Bh.3.2.]
A tax, toll, tribute; युवा कराक्रान्तमहीमृदुच्चकैरसंशयं संप्रति तेजसा रविः [Śi.1.7;] (where कर means 'ray' also) (ददौ) perhaps in this sense the word is used in neuter gender also. निर्ल्लज्जो मम च करः कराणि भुङ्क्ते Pañch.2.3. अपरान्तमहीपालव्याजेन रघवे करम् [R.4.58;] [Ms.7.128.]
Hail.
A particular measure of length equal to 24 thumbs.
The asterism called हस्त.
A means or expedient.
A doer.
Comp. अग्रम् the forepart of the hand; कराग्रे वसते लक्ष्मीः.
the tip of an elephant's trunk.
-आघातः a stroke or blow with the hand.-आमर्दः,
-आमलकः Myrobalan (Mar. करवंद).
-आरोटः a finger-ring.
-आलम्बः supporting with the hand, giving a helping hand.
paying taxes.
tributary; करदीकृताखिलनृपां मेदिनीम् [Ve. 6.18.]
giving the hand to help &c.
-दक्ष a. a. handy, dexterous.
पत्रम् a saw; तत्क्रूरदन्तकरपत्रनिकृत्तसत्त्वम् [Mv.5.] 29.
playing in water. ˚वत् m. the palm tree.
-पत्रकम् a saw.
-पत्रिका splashing water about while bathing or sporting in it.
पल्लवः a tender hand.
a finger. cf. ˚किसलय.
पालः, पालिका a sword.
a cudgel.
पात्रम् splashing water about while bathing.
the hand hollowed to hold anything.
-पात्री A cup made of leather.
-पीडनम् marriage; cf. पाणिपीडन.
पुटः the hands joined and hollowed to receive anything.
A box, chest with a lid; तेषां रक्षणमप्यासीन्महान्करपुट- स्तथा [Mb.14.65.16.]
-पृष्ठम् the back of the hand.
बालः, वालः sword; अघोरघण्टः करवालपाणिर्व्यापादितः [Māl.9;] म्लेच्छनिवहनिधने कलयसि करवालम् [Gīt.1,] [Śi.13.6.]
a finger-nail.
-भारः a large amount of tribute.-भूः
-भूषणम् an ornament worn round the wrist, such as a bracelet.
-मर्दः, -मर्दी, -मर्दकः N. N. of a plant (Carissa carandus; Mar. करवंद)
-मालः smoke.
-मुक्तम् a kind of weapon; see आयुध.
रुहः a finger-nail; अनाघ्रातं पुष्पं किसलयमलूनं कररुहैः [Ś.2.11;] [Me.98.]
a sword.
-वालिका a small club.
वीरः, वीरकः a sword or scimitar.
a cemetery.
N. N. of a town in the S. M. country.
a kind of tree. (Mar. कण्हेर, अर्जुनसादडा); [Rām.5.2.1.] [Māna.18.242.3.] (-रा) red arsenic.
(री) a woman who has borne a son, a mother.
N. N. of Aditi.
a good cow. (-रम्) the flower of the tree. मल्लिका, करवीरम्, बिसम्, मृणालम् Mbh. on [P.IV.3.166.]
-शाखा a finger.
-शीकरः water thrown out by an elephant's trunk.
-शूकः a finger-nail.-शोथः swelling of the hands.
आस्फोटः the chest.
a blow with the hand.
slapping the hands together.-ऋद्धिः f.
सादः weakness of the hand.
the fading of rays.
-सूत्रम् a marriage string worn round the wrist.
-स्थालिन् m. m. an epithet of Śiva.
-स्वनः clapping of the hands.
कर [kara] रे [rē] टुः [ṭuḥ] (रे) टुः A kind of bird (crane).
a cymbal.
a small musical instrument.-कच्छपिका f. कूर्ममुद्रा in yoga.
-कमलम्, -पङ्कजम्, -पद्मम् a lotus-like hand, beautiful hand; करकमलवितीर्णैरम्बुनीवारशष्पैः [U.3.25.]
कलशः, शम् the hollow of the hand (to receive water).
किसलयः, यम् 'sprout-like hand', a tender hand; करकिसलयतालैर्मुग्धया नर्त्यमानम् [U.3.19;] [Ṛs.6.3.]
-कुड्मलम् the finger.
-कृतात्मन् (Living from hand to mouth) destitute; [Mb.13.]
-कोषः the cavity of the palms, hands hollowed to receive water; ˚पेयमम्बु Ghaṭ.22.
ग्रहः, ग्रहणम् levying a tax.
taking the hand in marriage.
marriage.
ग्राहः a husband.
a tax-collector.
-घर्षणः, -घर्षिन् m. m. the churning-stick.
-च्छदः the teak tree.
-च्छदा N. N. of a tree (सिन्दूरपुष्पी; Mar. शेंद्री).
-जः a fingernail; तीक्ष्णकरजक्षु- ण्णात् [Ve.4.1;] [Śi.11.37;] [Bv.1.15;] [Amaru.85.] (-जम्) a kind of perfume.
-जालम् a stream of light.-तलः the palm of the hand; वनदेवताकरतलैः [Ś.4.5;] करतलगतमपि नश्यति यस्य तु भवितव्यता नास्ति [Pt.2.128.] ˚आमलकम् (lit.) an āmalaka fruit (fruit of the Myrobalan) placed on the palm of the hand; (fig.) ease and clearness of perception, such as is natural in the case of a fruit placed on the palm of the hand; करतलामलकफलवदखिलं जगदालोकयताम् [K.43.] ˚स्थ a. resting on the palm of the hand;
-तलीकृ To take in the palm of the hand; ततः करतलीकृत्य व्यापि हालाहलं विषम् [Bhāg.8.7.43.]
तालः, तालकम् clapping the hands; स जहास दत्तकरतालमुच्चकैः [Śi.15.39.]
a kind of musical instrument, perhaps a cymbal.
तालिका, ताली clapping the hands; उच्चाटनीयः करता- लिकानां दानादिदानीं भवतीभिरेषः [N.3.7.]
beating time by clapping the hands.
-तोया N. N. of a river.
-द a.
|