Dictionaries | References

नागर

   { nāgara }
Script: Devanagari
See also:  नांगर , नांगरडा

नागर     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
See : शहरी, नागरमोथा, सोंठ, देवर, शहरी, नारंगी, नारंगी, नागरमोथा, शहरी

नागर     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
The spindle of a plough. 3 An anchor. 4 fig. A pen with a coarse broad nib; a coarse tooth of a comb &c.; a stump. नां0 उचलणें-टाकणें-सोडणें To give up ploughing or agriculture. The Ryots do so in cases of oppression &c. नां0 धरणें with वर of o. To oppress. नांगरास पाळ A phrase signifying Laying hold of any little impediment to dawdle and loiter: also catching another up in his words. Pr. जेथें जावें तेथें ना0.
A tribe of the गुजराथी ब्राह्मण or an individual of it.
Relating to a city or town, urban, oppidan. Hence Clever, sharp, knowing, knavish.

नागर     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
 m  A plough. The spindle of a plough. An anchor. A pen with a coarse broad nib.
नांगर उचलणें-टाकणेंसोडणें   To give up ploughing or agriculture. The Ryots do so in cases of oppression &c.
नांगर धरणें   To oppress.
नांगरास पाळ   Laying hold of any little impediment to dawdle and loiter: Pr. जेथें जावें तेंथें नांगर.
 m  A tribe of the गुजराथी ब्राह्मण or an individual of it.
  Relating to a city or town, urban. Clever, sharp.

नागर     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
See : शहरी, शहरी

नागर     

 पु. १ शेतीची जमीन उकरण्याचे लोखंडी फाळ असलेले औत ; जोत ; हल . करी घेतला नागरु । - उषा १४१ . २ नांगरखुंटा . ३ गलबत स्थिर करण्यासाठी पाण्यांत टाकण्याचा सांखळीने बांधलेला लोखंडी मोठा , वजनदार आंकडा , गळ . यासारखे इतर साधन . साध्या होड्यांना नांगर म्हणजे एक दोरी लावलेला दगड असतो . ४ ( ल . ) जाड टांकाची लेखणी ; फणीचा जाड दांता ; खुंट . [ सं . लांगल ; प्रा . णंगर ; सिं . लंगरु ; हिं . गु . लंगर ; पं . नंगल , लंगल ; का . नेगल ; फ्रेंजि . ननरी ] ( वाप्र . )
 पु. गुजराथेमधील ब्राह्मणांची एक जात व तींतील व्यक्ति . - वि . १ नगरा - शहरासंबंधी . २ ( ल . ) हुषार ; चतुर ; जाणता ; चाणाक्ष ; धूर्त . ना तरी नगरांतरी वसिजे । तरी नागराचि होईजे । - ज्ञा १ . ४१ . ३ नागरिक ; नगरवासी . नागरां देवां खोंबकरु । - शिशु १५२ . ४ सुरेख ; सुंदर ; सुसंस्कृत . भूमंडळीच्या कन्या नागर । - ह २६ . १४५ . ५ लबाड ; अनीतिमान . [ सं . नगर ]
 न. सुंठ .
०उचलणे   टाकणे सोडणे शेतकाम सोडणे . ( जुलुमामुळे वगैरे ). ( अमक्यावर )
०चुडा   बांगड्या . सुढाळ मुक्ते कांठोकांठ । नागरचुडा नागरे । - वेसीस्व ९ . १४० .
०पण  न. १ सुंदरता ; सौंदर्य ; कांति ; तेज . देशयेचेनि नागरपणे । शांतु शृंगाराते जिणे । - ज्ञा १० . ४२ . २ ऐश्वर्य ; मोठेपणा . जो आपुलेनि नागरपणे । - ज्ञा २ . ३६३ .
०धरणे   जुलूम करणे . नांगरास पाळ --- ( नांगरतांना एखादे झाडाचे मूळ आडवे आल्यास नांगर अडतो त्यावरुन ) दिरंगाई लावण्यास , रेंगाळण्यास कांही तरी क्षुद्र कारण पहाणे ; एखाद्याला त्याच्या शब्दांत पकडणे . म्ह ० जेथे जावे तेथे नांगरास पाळ .
०की  स्त्री. नांगरणे ; नांगरण्याचा व्यापार .
०खुंट  न. १ ज्यांत फाळ बसविला जातो तो लांकडाचा ठोकळा . २ नांगर . - बदलापूर २८६ .
०चिनी  स्त्री. ( बे . ) रानांत आपोआप होणारे रताळे .
०जोत  न. गांवच्या खोताला वेठ चाकरीच्या हक्काबद्दल दिलेली वस्तु ; अर्धेलीने खोताच्या नांगरास दोन बैल व एक मनुष्य एक किंवा अधिक दिवसपर्यंत देणे ; खोताच्या उपयोगासाठी दिलेली ( कर . ) नांगरण्याची मजुरी . ३ नांगरण्याची क्रिया . - वि . नांगरलेली ( जमीन ).
०डा   नांगारदो पु . ( माण . हेट . कु . ) नांगराचा जूं बांधण्याचा दोर .
०णी  स्त्री. १ नांगरकी . २ जहाज नांगरणे ; नांगर टाकून गलबत थांबविणे .
०णी   - स्त्री . पुन्हां पुन्हां नांगरणे ; आडवे उणे नांगरणे .
दुणणी   - स्त्री . पुन्हां पुन्हां नांगरणे ; आडवे उणे नांगरणे .
०णे   सक्रि . १ नांगराने शेत उकरणे . २ नांगर पाण्यांत सोडून गलबत थांबविणे . ३ ( ल . ) त्रास देणे ; काळीज खणून दुखविणे . ४ ( कों . ) कुदळीने खणणे .
०णे   - सक्रि . आडवे उभे नांगरणे ; पुन्हां पुन्हां नांगरणे .
दुणणे   - सक्रि . आडवे उभे नांगरणे ; पुन्हां पुन्हां नांगरणे .
०दांत  पु. नांगराचा फाळ . सवेचि परतावया पाहत । पायी घातला नांगरदांत । - एरुस्व १० . ५० .
०पंचमी  स्त्री. ( अशिष्ट ) नागपंचमी . या दिवशी नांगरणे बंद असते .
०पट्टी  स्त्री. दरेक नांगरावरचा सरकारी कर .
०बंदी  स्त्री. जमीनीऐवजी चालू असलेल्या नांगरावर पट्टी बसविण्याची रीत ; शेतकर्‍यास त्याच्या इच्छेप्रमाणे लागवड करुं देणे .
०मोड्या वि.  ( निंदार्थी ) नांगर्‍या ; शेतकरी .
०रान  न. १ नांगरलेली जमीन . २ जिराईत ; काळी जमीन .
०वट   वठ वठी - स्त्री . नांगरलेली जमीन .
०वाडा  पु. १ ( गलबताचे ) नांगर टाकण्याचे स्थान ; बंदर . २ बलबताचा नांगर टाकणे ; गलबत नांगरणे .
०वाळा  पु. ( बे . ) फाळाची कडी ; जानवे अर्थ ४ पहा . [ नांगर + वाळा ]
०वेठ  स्त्री. कुळाकडून वेठीने शेत नांगरुन घेणे ; सरकारी किंवा सरकारी अधिकार्‍यांची जमीन मजुरी न देतां नांगरुन घेणे . नांगरजोत पहा . नांगरी स्त्री . लहान नांगर . नांगरे कोनफळ , नांगर्‍ये न . ( कों . ) एक प्रकारचे कोनफळ किंवा गोरांडू . नांगरचिनी पहा . नांगर्‍या वि . १ नांगरण्याच्या कामांत पडलेला ; नांगरासंबंधी ; नांगरांस लावलेला ( माणूस , पशु ). २ ( ल . ) खेडवळ ; गांवढळ . ३ शेतकाम करण्यासारख्या वयाचा ( गडी ). ४ वडील ; पुढारी ( कुटुंब , कुळ , जाती , समाजांतील ). ५ पाटीलकीचा अधिकार असलेला . ६ तिरस्काराने वणजारी लोकांस म्हणतात . नांगर्‍या ऊंस पु . जमीन नांगरीत असतां नांगराने पडलेल्या सरीत कांडे खोवून लागण केलेला ऊंस - कृषि ४५६ . नांगोर पु . ( अप . ) नांगर .

नागर     

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali
See : सहरी

नागर     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
नागर  mfn. mf()n. (fr.नगर) town-born, -bred, relating or belonging to a or city, -like, civic, [MBh.] ; [Kāv.] &c.
उप-न्°   spoken in a (said of a partic.अपभ्रंश dialect; cf.), [Sāh.]
ROOTS:
उप न्°
°रिक   polite, civil, [Śak. v, 1/2] (v.l. for )
clever, dexterous, cunning, [Dhūrtan.]
bad, vile, [L.]
nameless, [L.]
नागर  m. m. a citizen, [MBh.] &c.
पौर   (= ) a prince engaged in war under partic. circumstances (opp. to यायिन् &c. and also applied to planets opposed to each other), [Var.]
a husband's brother, [L.]
a lecturer, [L.]
नाग-रङ्ग   an orange, [L.] (cf.)
ROOTS:
नाग रङ्ग
toil, fatigue, [L.]
desire of final beatitude, [L.]
denial of knowledge, [L.]
नागर  n. n. dry ginger, [Suśr.]
the root of Cyperus Pertenuis, [L.]
a partic. written character, [Hcat.]
a kind of coitus, [L.]
N. of sev. places, [L.]

नागर     

नागर [nāgara] a.  a. (-री f.) [नगरे भवः अण्]
Town-born, town-bred.
Relating to a town, civic.
Spoken in a town.
Polite, civil.
Clever, sharp.
Bad, vile, one who has contracted the vices of a town. नाग- नागरयोर्मध्ये वरं नागो न नागरः । नागो दशति कालेन नागरस्तु पुनः पुनः ॥ Subhāṣita.
Nameless.
रः A citizen (पौर); यः पण्यस्त्रीरतिपरिमलोद्गारिभिर्नागराणामुद्दामानि प्रथयति शिलावेश्मभि- र्यौवनानि [Me.25;] [Śānti.4.19;] [Bhāg.1.56.17.]
A husband's brother.
A lecturer.
An orange.
Fatigue; hardship, toil.
Desire of final beatitude.
A term applied to a prince engaged in war under certain circumstances and also to a planet when in opposition to other planets (in astrol.)
Denial of knowledge.
रम् Dry ginger; खर्बूरं मरिचं पूर्णं देवदारु च नागरम् [Śiva.B.3.16.] पिप्पली सैन्धवं चैव नागरं च गुडान्वितम् । प्रातर्दत्तं तुरङ्गाणां नस्यं श्लेष्मविनाशनम् ॥ Śālihotra.
A kind of coitus.
One of the three styles of architecture; it is quadrangular in shape; चतुरस्राकृतिं यत्तु नागरं तत् प्रकीर्तितम् [Māna.18.94.]
री The character in which Sanskrit is generally written; cf. देवनागरी.
A clever, intriguing or shrewd woman; हन्ताभीरीः स्मरतु स कथं संवृतो नागरीभिः [Ud. D.16.]
The plant स्नुही -Comp.
-आह्लम्   dry ginger.

नागर     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
नागर  mfn.  (-रः-री-रं)
1. Clever, sharp, knowing, (as a buck, a blood, a wag. &c.)
2. Town-born or bred, citizen.
3. Nameless.
4. Rela- ting to a city.
5. Polite, civil
6. Bad, vile.
 n.  (-रं)
1. Dry ginger. 2. A short of grass, (Cyperus pertenuis).
3. A form of writing, the “Devanāgari alphabet.”
 m.  (-रः)
1. A husband's brother.
2. An orange.
3. A lecturer.
4. Denial of knowledge.
5. Fatigue.
6. Desire of final beautitude.
 f.  (-री)
1. A sort of Euphorbia.
2. A clever or intriguing woman.
E. नगर a city अण् aff. नगरे भवः अण् .
ROOTS:
नगर अण् नगरे भवः अण् .

नागर     

See : चतुर, पौर

Related Words

नागर विवाहः   नागर विवाह   नागर विमानन मंत्री   नागर   नागर विमानन मन्त्री   नागर युद्ध   নাগর বিবাহ   ନାଗର ବିବାହ   ਨਾਗਰ ਵਿਆਹ   નાગર વિવાહ   नागरी लग्न   நாகர் விவாகம்   నాగరికవివాహాం   ನಗರ ವಿವಾಹ   രജിസ്ട്രര് വിവാഹം   civic   civil war   ہوا بٲزی ہُنٛد ؤزیٖر   उड्डयनमन्त्री   অসামরিক পরিবহন মন্ত্রী   ନଗର ବିମାନମନ୍ତ୍ରୀ   મુલકી વિમાન મંત્રી   ਨਾਗਰ ਵਿਮਾਨ ਮੰਤਰੀ   नागरी विमान वाहतूक मंत्री   ಸಾರಿಗೆ ಮಂತ್ರಿ   sedge   towner   townsman   orange tree   orange   clever   apt   urbane   urban sociology   rural urban ratio   कुण्डकील   कांचीबंद   कांचुबंदी   उघल   नागल   वेल्लहल   केलिनागर   सनागर   नागरी   चतुर्दशांग लोह   civilian   भुका   sophisticated   कुणबीक   नागरक   कुळव   civil   झुगारणें   नागरिक   व्यलीक   शहर   अंबर   वात्स्यायन   अन्त्य   विश्व   १४      હિલાલ્ શુક્લ પક્ષની શરુના ત્રણ-ચાર દિવસનો મુખ્યત   ନବୀକରଣଯୋଗ୍ୟ ନୂଆ ବା   વાહિની લોકોનો એ સમૂહ જેની પાસે પ્રભાવી કાર્યો કરવાની શક્તિ કે   સર્જરી એ શાસ્ત્ર જેમાં શરીરના   ન્યાસલેખ તે પાત્ર કે કાગળ જેમાં કોઇ વસ્તુને   બખૂબી સારી રીતે:"તેણે પોતાની જવાબદારી   ਆੜਤੀ ਅਪੂਰਨ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ   బొప్పాయిచెట్టు. అది ఒక   लोरसोर जायै जाय फेंजानाय नङा एबा जाय गंग्लायथाव नङा:"सिकन्दरनि खाथियाव पोरसा गोरा जायो   आनाव सोरनिबा बिजिरनायाव बिनि बिमानि फिसाजो एबा मादै   भाजप भाजपाची मजुरी:"पसरकार रोटयांची भाजणी म्हूण धा रुपया मागता   नागरिकता कुनै स्थान   ३।। कोटी      ۔۔۔۔۔۔۔۔   ۔گوڑ سنکرمن      0      00   ૦૦   ୦୦   000   ০০০   ૦૦૦   ୦୦୦   00000   ০০০০০   0000000   00000000000   00000000000000000   000 பில்லியன்   000 மனித ஆண்டுகள்   1               
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP