भाषा [bhāṣā] [भाष्-अ]
Speech, talk; as in चारुभाषः.
Language, tongue; सत्या न भाषा भवति यद्यपि स्यात् प्रतिष्ठिता
[Ms.8.164.] A common or vernacular dialect; (a) the spoken Sanskṛit language (opp. छन्दस् or वेद); विभाषा भाषायाम्
[P.VI.1.181;] (b) any Prākṛita dialect (opp. संस्कृत); भाषाश्च विविधा नृणाम्
[Ms.9.332;] see प्राकृत.
Definition, description; स्थितप्रज्ञस्य का भाषा
[Bg.2.54.] An epithet of Sarasvatī, the goddess of speech.
(In law) The first of the four stages of a law-suit; the plaint, charge or accusation; यदावेदयते राज्ञे तद्भाषेत्यभि- धीयते
[Y.] (In music) N. of a Rāgiṇī.
Comp. अन्तरम् another dialect or language.
translation (?).
-चित्रकम् a play on words, conundrum.
-पत्रम् application (Mar. अर्ज); भाषापत्रं तु तज्ज्ञेयमथवावेदनार्थकम्
[Śukra.2.39.] -पादः a charge, plaint; see भाषा (6) above.
-समः a figure of speech, which consists in so arranging the words of a sentence that it may be considered and read either as Sanskṛit or Prākṛita (one or more of its varieties); e. g. मञ्जुलमणिमञ्जीरे कलगभ्भीरे विहारसरसीतीरे । विरसासि केलिकीरे किमालि धीरे च गन्धसारसमीरे ॥
[S. D.642] (एष श्लोकः संस्कृतप्राकृतशौरसेनीप्राच्यावन्तीनागराप- भ्रंशेष्वेकविध एव); किं त्वां भणामि विच्छेददारुणायासकारिणि । कामं कुरु वरारोहे देहि मे परिरम्भणम्
[Māl.6.11.] (which is in Sanskṛit or Śaurasenī); so 6.1.
-समितिः f. f. (with Jainas) moderation in speech.