मार

{ mārḥ }

हिन्दी (hindi) WN

noun  मारने की क्रिया   Ex. मार सहते-सहते वह ढीठ हो गया है ।

ONTOLOGY:

शारीरिक कार्य (Physical) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

आघात पिटाई ताड़न धुलाई धुनाई ताड़ना कुटंत पिटंत मरम्मत प्रहारी प्रताड़ना प्रताड़न अभ्याघात थपेड़ा

Wordnet:

asm মাৰ

ben মার

guj માર

kan ಹೊಡೆಯುವುದು

kas مار

kok मार

nep कुटाइ

ori ମାଡ଼

pan ਹਾਰ

san ताडनम्

tel దెబ్బ

urd مار , پٹائی , دھلائی , مرمت , مارپیٹ , مارکٹائی

See : चपेट

कोंकणी (Konkani) WN

noun  मारपाची कृती   Ex. मार सोंसून सोंसून तो मातला / आयज ताका खूब मार पडपाचो आसा

ONTOLOGY:

शारीरिक कार्य (Physical) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

पेट लडो

Wordnet:

asm মাৰ

ben মার

guj માર

hin मार

kan ಹೊಡೆಯುವುದು

kas مار

nep कुटाइ

ori ମାଡ଼

pan ਹਾਰ

san ताडनम्

tel దెబ్బ

urd مار , پٹائی , دھلائی , مرمت , مارپیٹ , مارکٹائی

noun  मारपाची कृती वा भावना   Ex. कोणाकूय मार घालपाक धीर जाय

HYPONYMY:

गुड्डावणी

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

मारणी बडोवणी धाडावणी धोडावणी पेटणी

Wordnet:

asm মৰা

bd बुथारनाय

ben মারা

guj મારવું

kan ಹೊಡೆ

kas لایُن , چوب , پٲزارٕ , ٹھٲپۍ

mni ꯍꯥꯠꯄꯇꯨꯞꯄꯒꯤ꯭ꯊꯕꯛ

nep मारण

ori ମାରିବା

pan ਮਾਰਨ

san हत्या

tam அடித்தல்

tel కొట్టడం

urd مارنا , پیٹنا

See : गुड्डावणी, लुकसाण

A dictionary, Marathi and English

. मार मार or मारे मारे करणें-फिरणें-हिंडणें-करीत- फिरणें To go about proclaiming one's distress.

Aryabhushan School Dictionary

 m  A beating. Fig. A rushing upon; a firing at. Exuberance.

मराठी (Marathi) WN

noun  मारण्याची क्रिया   Ex. आम्ही त्या भामट्याला धरून चांगला मार दिला

ONTOLOGY:

शारीरिक कार्य (Physical) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

चोप ठोक

Wordnet:

asm মাৰ

ben মার

guj માર

hin मार

kan ಹೊಡೆಯುವುದು

kas مار

kok मार

nep कुटाइ

ori ମାଡ଼

pan ਹਾਰ

san ताडनम्

tel దెబ్బ

urd مار , پٹائی , دھلائی , مرمت , مارپیٹ , مارکٹائی

See : वार

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. १ ठोक ; चोप ; ताडण . ( क्रि० देणें ). देते झाले वीर सुभद्राकृष्णाकुमार मारा ज्या । - मोभीष्म ७ . ३८ . २ बंदूक , तोफ इ० कांच्या गोळ्यांचा प्रक्षेप , हल्ला ; भडिमार . त्याच्या गुलालाचा मार । आमच्या वेण्या झाल्या लाल । - मसाप २ . ३० . ३ ( ल . ) हल्ला ; गर्दी ; कहर . ते तसें बोलतात , हे असें बोलतात . एकूण मला दोहोंकडून मार . ४ निग्रह करणें . मनाचा हन मारु । - ज्ञा ६ . २८९ . ६ विपुलता ; कडेलोट ; रेलचेल . सालमजकुरीं अंब्यांचा मार झाला आहे . ७ एखाद्या गोष्टीचा धबडगा , भारी प्रमाण . त्या विहिरीवर सगळे गांवाचा आठ दिवस मार पडतांच आटली . ८ क्रियेचा झपाटा , अतिरेक , निष्काळजीपणा दाखविणार्‍या भाषणसंप्रदायांत प्रकषार्थी व पादपूरणार्थी , योजतात . उदा० मार पगडी फेंकून , मार डौलानें चालतो . ९ न्यूनाधिक असणारें जमीनीचें माप . जसें - विठ्ठलपंती - रायरी - सुलतानी - मार . [ मारणें ] ( वाप्र . )
 पु. मदन . मानी अहंकृति शिवे असि मार - माते । - वामन , रुक्मिणीविलास २ . [ सं . मृ = मरणें ]
( संक्षेप ) मजकूर .
०देणें   १ जिंकणें . २ एखाद्यास चोपणें , ठोकणें .
०पडणें   मारा पडणें ; हल्ला होणें . बहुकोस मागें सारिला मार पडली हुजरातिला । - ऐपो २८३ .
०बसणें   माराला पात्र , विषय होणें ; मार मिळणें .
०मारणें   देणें - निश्चयानें व नेटानें हल्ला करणें ( अभ्यास , काम इ०कांवर ). मार मार मारे मारे करणें फिरणें हिंडणें करीत फिरणें - आपलें दुःख सांगत फिरणें .
०कूट  स्त्री. मारणें व धबकणें ; बुकलणें व कुटणें . [ मारणें + कुटणें ] ०कूट , झोड , पीट , माराकुटी करणें - क्रि . बेदम ठोकणें , मारणें ; पिटणें . [ मारणें + कुटणें ]
०खाऊ वि.  नेहमीं मार खाणारा . ०गिरी - स्त्री . १ तोफांच्या किंवा बंदुकीच्या गोळ्यांचा हल्ला ; मारा ; भडिमार . २ लक्ष्य वेधण्याचें कौशल्य . ३ नेमक्या ठिकाणीं गोळा इ० जाण्याजोगी किल्ला इ० कांवर केलेली सोय . या किल्ल्याची चहूंकडून मारगिरी साधली . ४ माराचा प्रयोग ; मारा . [ मार + फा . गरी ] ०झोड - स्त्री . मारणें ; झोडणें ; कुदलणें . [ मारणें + झोडणें ]
०पकड  स्त्री. लाठी खेळण्याच्या प्रकारांपैकीं स्वतःचें संरक्षण करावयाचा प्रकार . - के ३६ . ११ . ३५ . ०पीट - स्त्री . सडकणें व दांडकणें ; मारठोक ; मारहाण . [ मारणें + पिटणें ]
०वण  स्त्री. ( एखाद्याकडून ) मारविण्याची क्रिया . जेथें नसे मारण । जेथें नसे मारवण । - यथादी २ . ५७६ . [ मारवणें ]
०हाण   माराहाण - स्त्री . हाणणें व ठोकणें ; मारणें व सडकणें मार , जखम इ
०मारकट   कणा मारका - वि . १ ( कों . ) हुंदाडण्यास , लाथा झाडण्यास संवकलेला . २ मारण्याची संवय , खोड असलेला . [ मारणें ] मारकोंडा , मारखुंडा - वि . ( व . ना . ) मारका , अंगावर धांवून येणारा ( बैल इ० ). मारका - पु . दबडगा व ओझें ; जीव घेणारा , लोळंवणारा , जमिनदोस्त करणारा ( विशेषतः कामाचा ) दबडगा . ( क्रि० लावणें ; पडणें ; बसणें ; असणें ). [ मार ] मारसा - वि . ( राजा . ) मारका ; हुंदाडण्याची व लाथा झाडण्याची संवय असलेला .

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

‘राजश्रीअ स्वामी इतराज होऊन पाणिप्रवाह मुखावरी होऊन आबरु घेतली ऐसा प्रसंग येथील आहे.’ पेद १७.९९.

A Sanskrit English Dictionary

मार  mfn.  mfn. (√ मृ) killing, destroying
मार  m.  m. death, pestilence, [VarBṛS.]; [AV.Pariś.]
पशु-म्°   slaying, killing, [Rājat.] ( cf.)

ROOTS:

पशु म्°

an obstacle, hindrance, [Vās.]
the passion of love, god of love, [Hariv.]; [Kāv.]; [Kathās.]
स्कन्ध   (with Buddhists) the Destroyer, Evil One (who tempts men to indulge their passions and is the great enemy of the बुद्ध and his religion; four मारs are enumerated in [Dharmas. 80], viz.-, क्लेश-, देवपुत्र-, and मृत्यु-म्°; but the later Buddhist theory of races of gods led to the figment of millions of मारs ruled over by a chief मार), [MWB. 208 &c.]
the thorn-apple, [L.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

मारः [mārḥ]   [मृ-घञ्]
Killing, slaughter, slaying; अशेष- प्राणिनामासीदमारो दश वत्सरान् [Rāj.T.5.64.]
An obstacle, hindrance, opposition.
The god of love; श्यामात्मा कुटिलः करोतु कबरीभारोपि मारोद्यमम् [Gīt.3;] (where मार primarily means 'killing'); [Nāg.1.1.]
Love, passion.
The thorn-apple (धत्तूर).
An evil one, a destroyer; the tempter (according to Buddhists); सेर्ष्यं मारवधूभिरित्यभिहितो बोधौ जिनः पातु वः [Nāg.1.1;] [Pt.5.] 14.
Death. -Comp.
-अङ्क a.  a. 'marked by love', displaying signs of love; माराङ्के रतिकेलिसंकुलरणारम्भे [Gīt.12.]
-अभिभूः (भुः ?)   an epithet of a Buddha.-अरिः, रिपुः Śiva.
-आत्मक a.  a. murderous; कथं मारात्मके त्वयि विश्वासः कर्तव्यः [H.1.]
-जातकः   a cat.
-जित्  m. m. an epithet of Śiva.
of a Buddha.

Shabda-Sagara

मार  m.  ( -रः)
1. Death, dying.
2. Killing, slaying, destroying.
3. Ob- struction, opposition, impediment.
4. Thorn-apple, (Dhuturā me- tal.)
5. A name of KĀMA.
6. Love, passion.
7. The devil, the evil one, (in Buddhistic works.)
 f.  ( -री)
1. A name of CHANDĪ, a form of DURGĀ.
2. Plague, pestilence, epidemic.
3. Ruin.
E. मृ to die, aff. घञ्; or in the causal form,

ROOTS:

मृ घञ्;

with अच् aff.