रोग

{ rōgḥ }

हिन्दी (hindi) WN

 noun  शरीर, मन आदि को अस्वस्थ करने वाली असामान्य अवस्था   Ex. शरीर रोगों का घर है ।

HYPONYMY:

चर्मरोग संक्रामक रोग विषज रोग दमा गठिया सुखंडी मधुमेह बदहजमी अतिसार सूजन अग्निविकार पथरी तपेदिक एड्स उन्माद पीलिया कोढ़ खाँसी उष्माघात गिल्टी आँतकट्टू झुनझुनी मलेरिया अफरा बुखार बवासीर मिर्गी वर्णांधता ताप-तिल्ली कंठमाला अर्बुद अनिद्रा पुत्रघ्नी सूजाक पीनस हौल-दिल क्षीणक रोग प्रमेह वात रोग चतरभंग क़ब्ज़ बहुमूत्र सीतपकड़ जुकाम नेत्ररोग सन्निपात अंत्रप्रदाह घेंघा दस्त नकसीर नपुंसकता गलशोथ प्रदर उपदंश रूसी धनुषटंकार कूबड़ गलसुआ भगंदर जलोदर खल्वाट मकुआ चकावल गलौघ तालूफाड़ अंछर जलातंक पक्ष्मप्रकोप अकड़ा पित्ती नकड़ा रसौला बोगुमा बजरहड्डी अम्लाध्युषित खुरपका ऊँगना मिरकी डूक नासानाह पांसुखुर नासापाक अगिया नहरुआ परिदर छाजन चाभा अधिजिह्व अधिमांस अधिमांसक अभिष्यंद परिपोट टिक्का कच्छपिका जीभा कफोदर हाथीपाँव नसफाड़ थूथनी मांसतान बलास रक्तकाश रक्तजकृमि रक्तनाड़ी नाकड़ा ताल्वर्बुद निरुद्धगुद निरुद्धप्रकाश रुधिरवृद्धिदाह रुधिरगुल्म रक्तगुल्म मांससंवात मांसार्बुद पित्तला पित्तपथरी पित्तशूल पित्तांड पित्तोदर पानविभ्रम जतुमणि जानुवाँ पादहर्ष मुखपाक मुखबंद बेरुकी पलकपीटा गरदुआ किलकैया खूरन छलौरी घंटियार घमोई फेफड़ी रक्तार्बुद रक्तांड रक्तस्राव अनिद्र दमाह दतपुप्पुट डुड़का कंडुआ परिवर्तिका परिलेही योनिभ्रंश तुंडकेशरी तुंडीगुदपाक त्वक्पाक नखशूल पलिया पलित मुगली पश्चारुज गलशुंडी गलनहाँ कुंदना गर्दभिका गहनी नासापरिशोष टुनका जौंची स्वरभंग खरदा बाह्यविद्रधि तालुपाक लाखा सान्निपातिकी कर्णपाली कर्णमूल बिलिया बेदनरोग कुप्पक कोढ़िया खजलिया खलिवर्द्धन प्रसन्नांध पुप्पुट दुष्योदर मंदऊ मकेरुक मक्कल पूतिरक्त पूतिनस्य पूतियोनि पूतिकर्ण झनकवात सुरुल धुंध शतपोद वातोदर वातांड गुल्म वातरक्त वातरोहिणी शुष्कगर्भ रोग अपची तालुकंटक रक्तग्रंथि रक्तचाप रक्तप्रवृत्ति रक्तविस्फोटक अपतंत्र अपतानक पालीशोष पाषाणगर्दभ पाददाह गठरेवाँ घुरुवा एकवृंद नाभिपाक नाभिशोथ स्थाणुरोग रक्ताल्पता मोतीझिरा मदांतक विसर्प शाखापित्त शीतपूतना आमशूल आमवात पद्मिनीकंटक शिखापित्त कठोदर दर्भक सुमसुखड़ा कोठाकुचाल प्रसूत अपवाहुक पिच्छिलपाद मृगरोग मुखरोग रँगवा कुसुम कंठरोग पुनःखुरी गलतुंडिकाशोथ राल उण्डुकपुच्छ शोथ बम्हनी दाह चिकुनगुनिया शीताद अभिरोग पूयरक्त क्वाशियोरकोर पैलाग्रा अविटामिनता बेरी-बेरी रिकेट्स विक्षेप इन्फ़्लूएन्ज़ा वनस्पति रोग पोलियो डिस्प्नीया अम्लपित्त अरुंषिका अरोचक खरवास कंद अल्लाई अवपाटिका अवबाहुक अवमंथ पक्षपात अव्रणशुक्र मूत्रकृच्छ्र मूत्राघात मूत्रग्रह मूत्रपतन अष्ठीला वस्तिकुंडलिका आँसूढाल हृदयरोग जल वृषण आंत्रवृद्धि आगंतुक आट्टोप आमानाह अंधपूतनाग्रह अंधिका पुरवा तबक़ उँकोत बाधक आहार्य्य इंद्रलुप्त प्रचार अल्ज़ाइमर निकंद रोग पार्किन्सन रोग अस्थिसुषिरता प्रोजेरिया अंगारा पाट आहक अनुबंध लू गरारा शीतदंश

SYNONYM:

बीमारी व्याधि मर्ज मर्ज़ अजार आज़ार आजार विकृति दोषिक अपाटव अभिरोध इल्लत अम अमस अमीव अमीवा उपघात दू आमय आरजा आरज़ा डिज़ीज़ डिजीज

Wordnet:

asm বেমাৰ

bd बेमार

ben রোগ

guj રોગ

kan ರೋಗ

kas بٮ۪مٲرۍ , دور , مَرِض , تَکلیٖف

kok दुयेंस

mal വ്യാധി

mar रोग

mni ꯂꯥꯏꯅꯥ

nep रोग

ori ରୋଗ

pan ਰੋਗ

san व्याधिः

tam நோய்

tel రోగం

urd بیماری , مرض , علت , روگ

कोंकणी (Konkani) WN

   See : दुयेंस

A dictionary, Marathi and English

   Ex. अगस्त्याचे फुलांतली मधली काडी तो रोग आहे ती काढून टाक. 4 Anything viewed as causing disease. Ex. हे धडधडीत किडके तांदूळ दिसतात आणि पैका खर्चून हा रोग कशाला आणला. 5 Vexation at another's success or good fortune. 6 Applied to any person or beast viewed as hateful, nasty, troublesome, vile.

Aryabhushan School Dictionary

  m  Disease. Vexation at another's success.

मराठी (Marathi) WN

 noun  शरीरातील तंत्राच्या बिघाडामुळे किंवा रोगजंतूंच्या प्रादुर्भावामुळे होणारा शारीरिक त्रास   Ex. संतुलित आहार, विहार आणि विचाराने रोग टाळता येतात

HYPONYMY:

संसर्गजन्य रोग दमा संधिवात सुकटी मुडदूस मधुमेह अपचन अतिसार सूज मूतखडा क्षय कावीळ कुष्ठरोग खोकला ताप मूळव्याध अपस्मार सर्दी गलगंड त्रिदोष जुलाब प्रदर कोंडा पोटफुगी धनुर्वात कुबड त्वचारोग अंगारा चिखली जलोदर आंत्रपुच्छदाह वेड नेत्ररोग बद्धकोष्ठ आमवात आमशूल पांडूरोग मुखरोग पित्त चिकनगुनिया स्कर्व्ही एड्स नागीण नारू गालगुंड दाह सुजवटी पेलाग्रा बेरी-बेरी वातरोग लाळ कुसुम गाठ छाजन पित्ताशयात खडे होणे रक्तदाब उष्माघात उपदंश भगंदर अग्निमांद्य हिवताप गंडमाळा नपुंसकत्व रंगांधळेपणा विषाणूजन्य रोग हृदयरोग अंतर्गळ अंडवृद्धी सारा तोंड येणे कंठरोग प्रमेह अनिद्र आंत्रदाह हत्तीपाय अस्थिसुषिरता नासापरिशोष प्रतिनाह इंद्रलुप्त अलझायमर्स अनिद्रा पीनस प्लीहा परिलेही पोलिओ डिस्पेनिया मदात्यय अरोचक प्रोगेरिआ मूत्राघात आवाळू जीवनसत्त्वहीनता लू शीतज्वर

SYNONYM:

आजार दुखणे रोगराई विकार व्याधी

Wordnet:

asm বেমাৰ

bd बेमार

ben রোগ

guj રોગ

hin रोग

kan ರೋಗ

kas بٮ۪مٲرۍ , دور , مَرِض , تَکلیٖف

kok दुयेंस

mal വ്യാധി

mni ꯂꯥꯏꯅꯥ

nep रोग

ori ରୋଗ

pan ਰੋਗ

san व्याधिः

tam நோய்

tel రోగం

urd بیماری , مرض , علت , روگ

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. 

• ( खा . भिल्ली ) राग .
• मोठे दुखणे ; आजार ; प्रकृतीतील बिघाड ; शरीरप्रकृतीत उत्पन्न होणारी विकृति .
• रंग .
• शरीर प्रकृतीत बिघाड उत्पन्न करणारे कारण . त्याचे पोट दाबून पाहिले , चांगला आंब्याएवढा रोग हाताला लागला .
• ( फळांफुलांतील ) नासका अगर किडका भाग ; रोगोत्पादक किंवा प्रकृतीत बिघाड करणारा भाग . अगस्त्याचे फुलांतील मधली काडी तो रोग आहे , तो काढून टाक .
• विकृतिकारक पदार्थ ; रोगकारक वस्तु , अन्न इ० हे धडधडीत किडके तांदूळ दिसतात आणि पैसा खर्चून हा रोग कशाला आणिलास ?
• दुसर्‍याचे चांगले पाहून होणारे दुःख किंवा त्रास ; ज्यामुळे अंतःकरणास व्यथा होते असा रोग ( चिंता , मत्सर इ० ).
• तिरस्करणीय ; घाणेरडा ; रोगट , कुसकट पशु किंवा मनुष्य . [ सं . रुज = रोग होणे ]

०ग्राम  पु. रोगाचे वसतिस्थान ; शरीर .
०निदान  न. रोगाची परीक्षा ; कोणता रोग झाला आहे हे ठरविणे .
भावना  स्त्री . 

1. रोगांची लक्षणे ; उदा० क्षयरोग - भावना ; पित्तज्वरभावना ; पांडुरोगभावना .  लक्षणे दिसू लागली आहेत असा रोग .
2. रोगपरीक्षा ; रोग ठरविणे .
3. पिशाचबाधा .

०मल्ल  पु. सदां रोगी ; रोग व दुखणी यांनी जर्जर झालेला मनुष्य ; रोगिष्ट माणूस .
०मसाला वि.  ( ना . ) रोगानी जर्जर झालेला ; रोगेल ; मरतुकडा ( तिरस्कारार्थी उपयोग ).
०राई  स्त्री. 

1. लहानमोठे रोग ; दुखणीपाखणी .
2. वाईट गुण ; उपद्रवकारक धर्म ; विकृति उत्पन्न करणारे एखाद्या वस्तूचे गुण . ताकाला ठिकरी दिली म्हणजे त्याची रोगराई चट जाते . [ रोग + राई . सं . राजि = ओळ ]

   वाईट गुण ; उपद्रवकारक धर्म ; विकृति उत्पन्न करणारे एखाद्या वस्तूचे गुण . ताकाला ठिकरी दिली म्हणजे त्याची रोगराई चट जाते . [ रोग + राई . सं . राजि = ओळ ] 
लक्षण  न . 

1. एखादा दुखण्याची लक्षणे ; रोगाची भावना .
2. रोगाची पूर्वसूचक लक्षणे ; होणार्‍या रोगाचे सूचक चिन्ह .

रोगवणी  न .  

1. रोगाची बीजे बरोबर वाहून नेऊन कोठा स्वच्छ करणारे रोग्याचे पोटांतून बाहेर पडणारे पाणी , मल , ओकारी इ०
2. भाजीपाल्यांतील शिजवून किंवा आंबवून काढलेला अहितकर रस , पाणी .
3. रोग आणणारा पाऊस . उदा० आश्लेषा नक्षत्राचा पाऊस ; पिकावर रोग आणणारा पाऊस . [ रोग + पाणी ]

०वारे  न. रोगराई ; क्षुल्लक दुखणे . समर्था कदा रोगवारे नको रे । - वेसीस्व ( प्रस्तावना १२ ).
०वेळ, -ळा   स्त्री . तीस घटकांपैकी विशिष्ट ३॥ घटका . वेळ शब्द पहा .
   रोगाने किंवा दुखण्याने पछाडलेला ; आजारी .
   खुरटलेला ; मुरडलेला ; रोग झालेला ( भाजीपाला , फळे इ० )
रोगटणे  अक्रि . रोग होणे ; विकृती जडणे ; आजारी पडणे .
   ( झाड , वेल , फळ , फूल इ० ) खुरटणे ; मुरडणे ; कीड लागणे . [ रोगट ] रोगणे - अक्रि . ( कों . ) रोगाने झिजणे ; क्षीण होणे ; रोड होणे . रोगपणे - अक्रि . रोगाने पीडणे ; रोग होणे . नव्हे पचपचीत तनु रोगपली । - प्रला २१९ . रोंगा - वि . ( राजा . )
   रोडका ; कृश अंगाचा ; रोगट ; आजारी दिसणारा .
   सुकट व आंबट चेहर्‍याचा ; रुसलेल्या चेहर्‍याचा . रोगड्या - ळ्या - वि . आजारी ; रोगाने अशक्त होणे .
   रेंगाळणे ; झिजणे . [ रोंगा ] रोगिष्ट - ष्ठ - वि . रोगी ; आजारी ; कांही तरी रोग जडलेला ; सतत आजारी ; रोगट शरीराचा . [ सं . रोगिष्ट ] रोगी , रोगिया - वि . ( काव्य )
   ज्याला पंडू , क्षय , दम , कुष्ट , मेह इ० चिरस्थायी रोग जडला आहे असा ; रोगिष्ट ; प्रकृतिस्वास्थ्य बिघडलेला ; आजारी ; दुखणाईत . का जिव्हालंपट रोगिया । अन्ने दूषी धनंजया । - ज्ञा १८ . १३६ .
   अहितावह ; अपथ्यकर ; रोगकारक . रोगीण - स्त्री . देवीची भक्तीण . या नेहमी आजारी असतात . भावीण पहा . रोगेणे , रोंघणे - अक्रि . ( राजा . कों . ) रोगणे पहा . रोगेल , रोगेला , रोगलेला , रोग्या - वि . रोगट ; नाजूक प्रकृतीचाअ ; रोगिष्ट ; सदा रोगी ; रोगाड्या . रोगी - वि . ( कु . ) आळशी .

नेपाली (Nepali) WN

 noun  शरीर आदिलाई अस्वस्थ राख्‍ने शारीरिक प्रक्रिया   Ex. शरीर रोगको घर हो/ ठुल्ठुला डाक्टरहरूले पनि यस रोगलाई चिन्न सकेका छैनन्

HYPONYMY:

छालाको रोग दमा बात मधुमेह अजीर्ण अतिसार शोथ पथरी क्षयरोग बौलाहा कमलपित्त कोर जरो छारेरोग वर्णांन्धता कन्ठमाला कब्जियत रतन्धो नपुङ्सकता संक्रामक रोग औलोजरो अर्श रोग सर्दी धनुषटङ्कार जलग्रह रत्तअल्पता अम्लपित्त अण्डवृद्धि अंडवृद्धि हर्निया हृदयरोग विषज रोग सुकेनास ताप-तिल्ली गाँड छेराउटी चाया अग्निविकार मुखरोग गलगण्ड टन्सिल एड्स

SYNONYM:

बिमार व्याधी

Wordnet:

asm বেমাৰ

bd बेमार

ben রোগ

guj રોગ

hin रोग

kan ರೋಗ

kas بٮ۪مٲرۍ , دور , مَرِض , تَکلیٖف

kok दुयेंस

mal വ്യാധി

mar रोग

mni ꯂꯥꯏꯅꯥ

ori ରୋଗ

pan ਰੋਗ

san व्याधिः

tam நோய்

tel రోగం

urd بیماری , مرض , علت , روگ

A Sanskrit English Dictionary

रोग  m.  m. (√ 1. रुज्) ‘breaking up of strength’, disease, infirmity, sickness (also personified as an evil demon), [AV.] &c. &c.
   a diseased spot, [Suśr.]
    Costus Speciosus or Arabicus, [L.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

रोगः [rōgḥ]   [रुज्-घञ्]
   A disease, sickness, malady, distemper, infirmity; सन्तापयन्ति कमपथ्यभुजं न रोगाः [H.3.11;] भोगे रोगभयम् [Bh.3.35.]
   A diseased spot.
   Costus Speciosus (Mar. कोष्ठ). -Comp.
-अन्तकः, -हृत्  m. m. a physician.
-आयतनम्   the body.
-आर्त, -अन्वित, -ग्रस्त, -भाज् a.  a. afflicted with disease, sick.
-उपशमः   cure or alleviation of disease.
-उल्बणता   the raging of diseases.
-घ्न a.  a. curative, medicinal.
   घ्नम् a medicine.
   the science of medicine.
-ज्ञः   a physician.
-ज्ञानम्   knowledge of disease.
-पालकः   one who has the care of the sick.
-प्रेष्ठः   fever (v. l. for रोगश्रेष्ठः).
-भूः  f. f. the body.
-राज्   fever.
-राजः   consumption.
-लक्षणम्   the symptoms of a disease; pathology.
-शमः   recovery from sickness.
   शान्तिः alleviation or cure of a disease.
-शिला   red arsenic.
-संघातः   an attack of fever.
-हम्   a drug.
-हर a.  a. curative; संसाररोगहरमौषधमद्वितीयम् Stotra. (-रम्) a medicine.
-हारिन् a.  a. curative. (-m.) a physician; also रोगहृत्.

Shabda-Sagara

रोग  m.  ( -गः)
   1. Sickness, disease in general, or a disease.
   2. A sort of Costus, (C. speciosus.)
    E. रुज् to be or make sick, aff. घञ् .

ROOTS:

रुज् घञ् .