सद्

A Sanskrit English Dictionary

सद्    1. in comp. for सत्.
सद्    2. cl. 1. or cl. 6. P. ( [Dhātup. xx, 24 and xxvii 133]) सीदति ( ep. also °ते; ved. स॑दति or सी॑दति, °ते; pf. ससा॑द, सस॑त्थ, सेदु॑स्, सेदिरे॑, [RV.]; सीदतुस्, [MBh.]; ससद्यात्, [AV.]; aor. असदत् [ cf. pres. स्तेम्] Gr.; 2. 3. sg. स॑त्सि, स॑त्सत्, [RV.]; असादीत्, [TĀr.]; fut. सत्ता Gr.; सत्स्यति, [Br.]; सीदिष्यति, [Pur.]; inf. स॑दे, [RV.]; सत्तुम्, [Br.]; सीदितुम्, [MBh.]; ind.p. -स॑द्य, -स॑दम्, [RV.]; -सादम्, [Br.]),

to sit down ( esp. at a sacrifice), sit upon or in or at ( acc. or loc.), [RV.]; [AV.]; [VS.]; [ŚBr.];

to sit down before, besiege, lie in wait for, watch ( acc.), [RV.]; [AitBr.];

to sink down, sink into despondency or distress, become faint or wearied or dejected or low-spirited, despond, despair, pine or waste away, perish, [Mn.]; [MBh.] &c. :

Pass. सद्यते ( aor. असादि, सादि, [RV.]) :

Caus. साद॑यति, °ते ( aor. असीषदत्), to cause to sit down or be seated, place down, put upon or in ( loc.), [RV.] &c. &c.;

to put in distress, afflict, weary, exhaust, ruin, destroy, [MBh.]; [Kāv.] &c.:

Desid. सिषत्सति Gr.:

Intens. सासद्यते ( Gr. also सासत्ति), to sit down in an indecent posture, [Bhaṭṭ.]
सद्   [ cf. Gk. ἴζω for σίσδω; Lat. sidere, sedere; Lith. sésti, sedéti; Slav. sĕsti; Goth. sitan; Germ. sitzen; Angl.Sax. sittan; Eng. sit.]
सद्  mfn.  3. mfn. (mostly ifc.; for 1. See p. 1137, col. 1) sitting or dwelling in ( cf. अद्म-, अन्तरिक्ष-, अप्सु-सद् &c.)
सद्   covering (the female), [AV.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

सद् [sad]   1 P. (6 P. also according to some) (सीदति, सन्न; the स् of सद् is changed to ष् after any preposition ending in इ or उ except प्रति)
   To sit down, recline, lie, lie down, rest, settle; अमदाः सेदुरेकस्मिन् नितम्बे निखिला गिरेः [Bk.7.58.]
   To sink down, plunge into; सीदन्ति च तदा यक्षाः कूला इव जलेन ह [Rām.7.14.18;] तेन त्वं विदुषां मध्ये पङ्के गौरिव सीदसि [H. Pr.24.;] where the word has sense 4 also).
   To live, remain, reside, dwell.
   To be dejected or low-spirited, despond, despair, sink into despondency; दृष्ट्वैव सागरं वीक्ष्य सीदन्तीं कपिवाहिनीम् [Rām.7.35.4;] नाथ हरे जय नाथ हरे सीदति राधा वासगृहे [Gīt. 6.]
   To decay, perish, go to ruin, waste away, be destroyed; विपन्नायां नीतौ सकलमवशं सीदति जगत् [H.2.77;] तं सन्नशत्रुं ददृशुः स्वयोधाः [R.7.64;] [H.2.13.]
   To be in distress, be pained or afflicted, be helpless; सीदता- मनुभवन्निवार्थिनां वेद यत्प्रणयभङ्गवेदनाम् [Ki.13.6;] [Ms.8.21.]
   To be impeded or hindered; धर्मे सीदति सत्वरः [Ms. 9.94.]
   To be languid, be wearied or fatigued, droop, sink; सीदति मे हृदयम् K,; सीदन्ति मम गात्राणि [Bg.1.29.]
   To go, -Caus. (सादयति-ते)
   To cause to sit down, rest.
   To throw or cast down, place, put.
   To weary, exhaust.
   To cause to perish, destroy; बहुसमरनयज्ञः सादयिष्यन्नरातिम्. -Desid. (सिषत्सति) To wish to sit &c.
सद् [sad]  f. f. An assembly; पृष्टः प्राह तमाभाष्य शृण्वत्यास्तत्सदः कथाः [Bhāg.7.1.21.]

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

   See : क्षि, प्रशम्, उपविश्