|
स—हस्र a See below.
सहस्र n. bn. (rarely) m. (perhaps fr. 7, सहस्र = Gk. χίλιοι for χεσλοι; cf. Pers. hazār) a thousand (with the counted object in the same case sg. or pl. e.g. सहस्रेण बाहुना, ‘with a thousand arms’ [Hariv.] ; सहस्रं भिषजः, ‘a thousand drugs’ [RV.] ; or in the gen. e.g. द्वे सहस्रे सुवर्णस्य, ‘two th° pieces of gold’ [Rājat.] ; चत्वारिसहस्राणि वर्षाणाम्, ‘four th° years’ [Mn.] ; sometimes in comp. , either ibc. e.g. युग-सहस्रम्, ‘a th° ages’ [Mn.] , or ifc. e.g. सहस्रा-श्वेन, ‘with a th° horses’; सहस्रम् may also be used as an ind.e.g. सहस्रम् ऋषिभिः, ‘with a th° ऋषिs’ [RV.] ; with other numerals it is used thus, एका-धिकं सहस्रम्, or एक-सहस्रम्, ‘a th° one’, 1001; द्व्यधिकं स्°, ‘a th° two’, 1002; एकादशा-धिकम् स्°सहस्रम् or एकादशं स्° or एकादश-स्°, ‘a th° eleven’ or ‘a th° having eleven’, 1011; विंशत्य्-अधिकं स्° or विमं स्°, ‘a th° twenty’, 1020; द्वे सहस्रे or द्वि-सहच्रम्, ‘two th° ’; त्रीणि सहस्राणि or त्रि-सहस्रम्, ‘three th° ’ &c.), [RV.] &c. &c.
सहस्रं गव्यम् a thousand cows or gifts (= &c., used to express wealth; सहस्रं शता-श्वम्, ‘a th° cows and a hundred horses’ [ŚāṅkhŚr.] ), [RV.] ; [VS.] ; [ŚBr.] (in later language often = ‘1000 पणs’, e.g. [Mn. viii, 120; 336 &c.] )
बहु-नामानि any very large number (in, [Naigh. iii, 1] among the ; cf. सहस्र-किरण &c. below)
सहस्र mfn. mf(ई)n. a thousandth or the thousandth (= सहस्र-तम which is the better form; cf. [Pāṇ. 5-2, 57] ).
|