sense

English WN - IndoWordNet

noun  

Wordnet:

asm বোধশক্তি , বোধ , প্রাজ্ঞা , জ্ঞানেন্দ্রিয় , জ্ঞান ইন্দ্রিয় , সদবুদ্ধি , সুমতি

bd बुजिनाय , मिथिनाय , सोलो , गियान इन्द्रिय , मोजां सोलो , गाहाम सोलो , मोजां बुध्दि

guj સમજ , અક્કલ , જ્ઞાન , ડહાપણ , સમજણ , મતિ , મતે , શાણપણ , બુદ્ધિ , પ્રજ્ઞા , સૂઝ બૂઝ , જ્ઞાનેંદ્રિય , સદ્બુદ્ધિ , સન્મતિ , સુમતિ

hin समझ , सूझबूझ , सूझ बूझ , सुग्राहिता , हिसाब , प्राज्ञा , वकूफ , वकूफ़ , फहम , फ़हम , अभिधा , ज्ञानेन्द्रिय , ज्ञानेंद्रिय , सद्बुद्धि , सुमति

kas سونٛچ , سَمَجھ , سۄد بۄد , زانٛنٕکۍ حٮ۪س , عَقٕل , زہانَت , سَمجدٲری

kok समज , समजणी , जाणविकाय , जाण , ज्ञानेंद्रीय , बरी बुद्द , सुमती

mal കണ്ണ് , മൂക്ക് , ചെവി , നാക്ക് , ത്വക്ക് എന്നി അഞ്ചിന്ദ്രിയങള് ആണ് ഞാനേന്ദ്രിയങള്

mar null , ज्ञानेंद्रिय

nep सोचाइ , बुझाइ , ज्ञानेन्द्रिय , ज्ञानेंद्रिय , सद्बुद्धि , सुमति , सुबुद्धि

ori ବୁଝିବା , ଜାଣିବା , ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରିୟ , ସୁବୁଦ୍ଧି , ସଦ୍‌ବୁଦ୍ଧି , ସୁମତି

pan ਸਮਝ , ਸੂਝ ਬੂਝ , ਹਿਸਾਬ , ਗਿਆਨ ਇਂਦਰ , ਸਦਬੁੱਧੀ

san धारणा , अवगमः , अवगमनम् , चेतना , ज्ञप्तिः , धीतिः , धीदा , प्रबोधः , प्राज्ञा , विज्ञातिः , वित्तिः , सम्बोधः , ज्ञानेन्द्रियम् , सुमतिः , सद्बुद्धिः

tel తెలివి , జ్ఞానము , ఎరుక , చిత్తి , చేతన , మతి , జ్ఞానేంద్రియం , మంచిబుద్ది

urd سمجھ , سوجھ بوجھ , فہم , فراست , دانست , واقفیت , سمجھ بوجھ , علم , حواس خامسہ , سمجھداری , عقل سلیم

verb  

Wordnet:

asm অনুভৱ কৰা

bd मोन , मोन्दां , सानदां

ben অনুভব করা , উপলব্ধি করা , অভিঞ্জতা লাভ করা

hin महसूस करना , महसूसना

kas ژینُن , محسوٗس کَرُن

kok अणभवप , अणभव घेवप

mal അനുഭവപ്പെടുക , തോന്നുക

nep अनुभव गर्नु , ठान्नु

ori ଅନୁଭବ କରିବା , ବୋଧ କରିବା , ଜ୍ଞାନ କରିବା , ଅନୁଭୂତ ହେବା

pan ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ

san अनुभू , प्रतिभा

tel అనుభవించు , అనుభవము , అభ్యాసము

वैज्ञानिक

 पु. संवेद
 न. ज्ञान

व्यवसाय व्यवस्थापन

 स्त्री. (not in pl. - consciousness of) जाणीव
 पु. (meaning) अर्थ आशय
 न. इंद्रिय
 पु. (general feeling or opinion among a number of people as, to take the sense of a public meeting) अभिप्राय
 न. मत
 पु. कल
 स्त्री. अक्कल
 स्त्री. (in pl. normal state of mind) शुद्ध
(not pl. - understanding and appreciation) बुद्धि (स्त्री.) (as in sense of humour विनोदबुद्धि); दृष्टि (स्त्री.) (as in sense of beauty सौंदर्यदृष्टि)

जीवशास्त्र

 पु. संवेद
 न. ज्ञान

शासन व्यवहार

 पु. अर्थ
 पु. आशय

भौतिकशास्त्र

(संअ.) अभिदिशा, (मावै.) संवेद

परिभाषा

 न. वेदन

न्यायव्यवहार

 न. इंद्रिय
 स्त्री. जाणीव
 स्त्री. संवेदना
 स्त्री. भावना
 पु. सावधपणा
 स्त्री. शुद्ध
 पु. शहाणपणा

वित्तीय

 स्त्री. अभिदिशा

भूगोल

 स्त्री. Radio etc.(a direction in which something, as motion, takes place or is visualised as taking place) अभिदिशा
 पु. (as a trend, course) कल
 स्त्री. Math. अभिदिशा (as of inequality) असमा दिशा
(to detect as a symbol automatically or mechanically) संवेदणे

Student’s English-Sanskrit Dictionary

Sense, s. इंद्रियं, हृषीकं, विषयिन् n., ‘s. s collectively’ इंद्रियवर्गः-गणः, पंचेंद्रियं; ‘s. s of perception or knowledge’ ज्ञानेंद्रियाणि; ‘s. s of action’ कर्मेंद्रि- -याणि, करणानि, कर्मसाधनानि; ‘evident to the s.’ प्रत्यक्ष, इंद्रिय-ग्राह्य-गोचर; ‘pleasures of s.’ विषय-इंद्रिय-सुखं, ‘object of s.’ विषयः, इंद्रियार्थः, इंद्रिय- -विषयः.

ROOTS:

इंद्रियंहृषीकंविषयिन्इंद्रियवर्गगणपंचेंद्रियंज्ञानेंद्रियाणिकर्मेंद्रियाणिकरणानिकर्मसाधनानिप्रत्यक्षइंद्रियग्राह्यगोचरविषयइंद्रियसुखंविषयइंद्रियार्थइंद्रियविषय

2 उपलब्धि f., वेदनं-ना, बोधः, ज्ञानं, अनुबोधः, ग्रहणं, संवेदनं, इंद्रियबोधः-ग्रहणं.

ROOTS:

उपलब्धिवेदनंनाबोधज्ञानंअनुबोधग्रहणंसंवेदनंइंद्रियबोधग्रहणं

3 बुद्धि f., मति f., धीः, चिच्छक्तिः, प्रज्ञा; See

ROOTS:

बुद्धिमतिधीचिच्छक्तिप्रज्ञा

Intellect. 4 चेतना, संज्ञा, चैतन्यं; ज्ञानं, बोधः, अनुभवः, संवेदनं; ‘s. of obligation’ कृतज्ञता, कृतवेदित्वं; ‘s. of pleasure’ सुखबोधः-अनुभवः; ‘come to s. s’, ‘recover one's s. s’ संज्ञां-चेतनां- -लभ् 1 A or आ-प्रति-पद् 4 A, प्रकृतिं आ- -पद्, प्रकृतिस्थ -a. भू 1 P; ‘loss of s. s’ मति- -भ्रंशः, बुद्धि-मति-नाशः, विप्लवः; common s. विवेकः; ‘good s.’ सुबुद्धिः, सद्भावः; सौजन्यं; ‘out of s. s’ विगतचेतन, लुप्त- -संज्ञ, नष्ट-हत-ज्ञान, बुद्धिभ्रष्ट, नष्टेंद्रिय-बुद्धि; [Page417] ‘who has lost all s. of honour and dishonour on account of old age’ जरावलुप्तमानावमानचित्तः.

ROOTS:

चेतनासंज्ञाचैतन्यंज्ञानंबोधअनुभवसंवेदनंकृतज्ञताकृतवेदित्वंसुखबोधअनुभवसंज्ञांचेतनांलभ्आप्रतिपद्प्रकृतिंआपद्प्रकृतिस्थभूमतिभ्रंशबुद्धिमतिनाशविप्लवविवेकसुबुद्धिसद्भावसौजन्यंविगतचेतनलुप्तसंज्ञनष्टहतज्ञानबुद्धिभ्रष्टनष्टेंद्रियबुद्धिजरावलुप्तमानावमानचित्त

5 मतं, अभिप्रायः, उद्देशः, आशयः, आकांक्षा.

ROOTS:

मतंअभिप्रायउद्देशआशयआकांक्षा

6 अर्थः, भावः (purport); ‘understanding the literal s.’ शाब्दबोधः; ‘literal s.’ शब्दार्थः; अक्षरार्थः; ‘in its true s.’ अन्वर्थ-यथार्थ -a., यथार्थतः, परमार्थतः, अर्थतः; ‘else this repetition has no s.’ अन्यथा एषा वीप्सा न चरितार्था भवति (Ka. 320), निरर्थका भवेत् &c.; See

ROOTS:

अर्थभावशाब्दबोधशब्दार्थअक्षरार्थअन्वर्थयथार्थयथार्थतपरमार्थतअर्थतअन्यथाएषावीप्सानचरितार्थाभवतिनिरर्थकाभवेत्

Significant.
-ible, a. इंद्रियगोचर-ग्राह्य-गम्य-ज्ञेय, प्रत्यक्ष.

ROOTS:

इंद्रियगोचरग्राह्यगम्यज्ञेयप्रत्यक्ष

2 विषय-इंद्रियार्थ-ग्राहिन्, ग्रहण- -समर्थ.

ROOTS:

विषयइंद्रियार्थग्राहिन्ग्रहणसमर्थ

3 अभिज्ञ,-ज्ञ वेदिन् in comp.; ‘s. of your service’ त्वत्सेवाभिज्ञ; उपकारज्ञ- -वेदिन् ‘s. of obligations’

ROOTS:

अभिज्ञज्ञवेदिन्त्वत्सेवाभिज्ञउपकारज्ञवेदिन्

4 संज्ञावत्, चेतनोपपन्न, सचेतन, चेतन, चेतनावत्, वेदन- -ज्ञान-क्षम; लब्ध or प्राप्त-संज्ञ or चैतन्य, आपन्न- -चेतन.

ROOTS:

संज्ञावत्चेतनोपपन्नसचेतनचेतनचेतनावत्वेदनज्ञानक्षमलब्धप्राप्तसंज्ञचैतन्यआपन्नचेतन

5 मति-बुद्धि-मत्, सज्ञान, ज्ञानवत्, विवेकिन्, ज्ञान-बुद्धि-शालिन्, मनस्विन्, धीसंपन्न;See

ROOTS:

मतिबुद्धिमत्सज्ञानज्ञानवत्विवेकिन्ज्ञानबुद्धिशालिन्मनस्विन्धीसंपन्न

Rational also.
6 विचक्षण, सुधी, सुमेधस्, प्राज्ञ.

ROOTS:

विचक्षणसुधीसुमेधस्प्राज्ञ

7 उपपन्न, युक्त, उचित, संगत, समंजस, सयुक्तिक, युक्तिपूर्व.

ROOTS:

उपपन्नयुक्तउचितसंगतसमंजससयुक्तिकयुक्तिपूर्व

-ibili
ty, s. ग्रहणसामर्थ्यं-शक्ति f.

ROOTS:

ग्रहणसामर्थ्यंशक्ति

2 सूक्ष्म or शीघ्र-चैतन्यं or बोधः; वेदनं-ना, बोधः, ज्ञानं, अनुभवः, चेतना; चैतन्यं; संज्ञा.

ROOTS:

सूक्ष्मशीघ्रचैतन्यंबोधवेदनंनाबोधज्ञानंअनुभवचेतनाचैतन्यंसंज्ञा

-ibly, adv. प्रत्यक्षं-क्षतः, &c.

ROOTS:

प्रत्यक्षंक्षत

2 सुबुद्ध्या, सुबुद्धिपूर्वं, बोध-ज्ञान-पूर्वं, चेतनवत्, अभ्रमेण.

ROOTS:

सुबुद्ध्यासुबुद्धिपूर्वंबोधज्ञानपूर्वंचेतनवत्अभ्रमेण

-less, a. अचेतन, विषयग्रहणाक्षम.

ROOTS:

अचेतनविषयग्रहणाक्षम

2 अ-वि-गत- -चेतन, निःसंज्ञ, लुप्तसंज्ञ, नष्टचैतन्य, सुप्तबुद्धि, संज्ञा-चैतन्य-हीन.

ROOTS:

अविगतचेतननिसंज्ञलुप्तसंज्ञनष्टचैतन्यसुप्तबुद्धिसंज्ञाचैतन्यहीन

3 दुर्बुद्धि, मति-बुद्धि-हीन, मूढ, मूर्ख, अनात्मज्ञ, निर्बोध;See

ROOTS:

दुर्बुद्धिमतिबुद्धिहीनमूढमूर्खअनात्मज्ञनिर्बोध

Foolish.
4 अयुक्त, असमंजस, अनुपपन्न, अनुचित.

ROOTS:

अयुक्तअसमंजसअनुपपन्नअनुचित

5 निरर्थक, असंगत, असंबद्ध.

ROOTS:

निरर्थकअसंगतअसंबद्ध

-lessly, adv. मूर्खवत्, मूढवत्, &c.

ROOTS:

मूर्खवत्मूढवत्

-Sensitive, a. सचेतन, चेतनावत्, विषयग्रहणक्षम-समर्थ.

ROOTS:

सचेतनचेतनावत्विषयग्रहणक्षमसमर्थ

2 सूक्ष्म or शीघ्र or वेदिन् or ग्राहिन्, शीघ्रचेतन; चलेंद्रिय, अनायासेन संक्षोभ्य, मृदुप्रकृति, कोमलहृदय.

ROOTS:

सूक्ष्मशीघ्रवेदिन्ग्राहिन्शीघ्रचेतनचलेंद्रियअनायासेनसंक्षोभ्यमृदुप्रकृतिकोमलहृदय

3 लज्जालु, लज्जावत्;See

ROOTS:

लज्जालुलज्जावत्

Modest; ‘s. plant’ लज्जालुः, नमस्कारिन् m.

ROOTS:

लज्जालुनमस्कारिन्

-ly, adv. शीघ्रज्ञानेन, सूक्ष्मचैतन्येन.

ROOTS:

शीघ्रज्ञानेनसूक्ष्मचैतन्येन

-ness, s. सूक्ष्मचैतन्यं, शीघ्रबोधः, &c.

ROOTS:

सूक्ष्मचैतन्यंशीघ्रबोध

-Sensual, a. इंद्रिय, विषय in comp.; ‘s. pleasures’ विषयसुखानि, इंद्रियोपभोगः, विषयासक्ति f.

ROOTS:

इंद्रियविषयविषयसुखानिइंद्रियोपभोगविषयासक्ति

2 (Of persons) इंद्रियसुखनिरत, विषया- -सक्त, विषयपरायण- पर-निरत-अधीन-वश, इंद्रियवश, &c.; विषयिन्, विष- -योपसेविन्, विषयसुखासक्त, भोग-काम- -आसक्त.

ROOTS:

इंद्रियसुखनिरतविषयासक्तविषयपरायणपरनिरतअधीनवशइंद्रियवशविषयिन्विषयोपसेविन्विषयसुखासक्तभोगकामआसक्त

-ist, s. विषयिन् m., विषयासक्तः, भोगासक्तः;See above.

ROOTS:

विषयिन्विषयासक्तभोगासक्त

-ity, -ness, s. विषयासक्तिः, इंद्रियसुखोपभोगः, विषय- -वशता-परायणता &c., भोगासक्तिः, कामा- -सक्तिः, इंद्रिय-विषय-सुखनिरतिः.

ROOTS:

विषयासक्तिइंद्रियसुखोपभोगविषयवशतापरायणताभोगासक्तिकामासक्तिइंद्रियविषयसुखनिरति

-Sen-
-tient a. सचेतस्, सचेतन, चेतनावत्, चैतन्य-प्राण-विशिष्ट;See

ROOTS:

सचेतस्सचेतनचेतनावत्चैतन्यप्राणविशिष्ट

Sensible; ‘a s. being’ प्राणिन् m., देहिन् m, शरीरिन् m. जीवः, प्राणभृत् m., चेतनः.

ROOTS:

प्राणिन्देहिन्शरीरिन्जीवप्राणभृत्चेतन

-Sensation, s. प्रत्यक्षं.

ROOTS:

प्रत्यक्षं

2 सं-वेदनं-ना, बोधः, ज्ञानं, उपलब्धिः, चेतना, प्रत्यक्षज्ञानं, अनुभवः.

ROOTS:

संवेदनंनाबोधज्ञानंउपलब्धिचेतनाप्रत्यक्षज्ञानंअनुभव

3 विकारः, वि- -क्रिया; ‘produced a great s. among the people’ जनमनांसि भृशं समक्षोभयत्-आकु- -लीचकार.

ROOTS:

विकारविक्रियाजनमनांसिभृशंसमक्षोभयत्आकुलीचकार

A Dictionary: English and Sanskrit

SENSE , s.
(Organ of perception or sense) इन्द्रियं, ज्ञानेन्द्रियं, ज्ञानसाधनं, इन्द्रियबुद्धिः f., इन्द्रियज्ञानं, करणं, हृषीकं, अक्षं, अध्यात्म n. (न्), विषयिn. ( न्);
‘the five senses or organs collectively,’ पञ्चेन्द्रियं, इन्द्रियग्रामः, इन्द्रियवर्गः, इन्द्रियगणः, श्रोत्रादिn. These are the eye चक्षुस्, the ear श्रोत्रं, the nose घ्राणं, the tongue जिह्वा, the skin त्वक्, and are called ज्ञानेन्द्रियाणि to dis- tinguish them from the five कर्म्मेन्द्रियाणि or organs of action; see ORGAN. To these ten an eleventh, the mind मनस्, is sometimes added.
‘Subjugation or restraint of the senses,’ इन्द्रियजयः, इन्द्रियदमनं, इन्द्रियनिग्रहः, इन्द्रिययमनं, इन्द्रियनियमनं;
‘one who has subdued his senses,’ जितेन्द्रियः -या -यं, यतेन्द्रियः &c., यती m. ( न्);
‘perceptible by the senses,’ इन्द्रियग्राह्यः -ह्या -ह्यं, इन्द्रियगोचरः -रा -रं;
‘by two senses,’ द्वीन्द्रियग्राह्यः &c.;
‘evident to the senses,’ प्रत्यक्षः -क्षा -क्षं, प्रत्यक्षसिद्धः -द्धा -द्धं;
‘deadness of the senses,’ इन्द्रिय- स्वापः;
‘pleasure of sense,’ इन्द्रियसुखं, विषयसुखं;
‘perversion of the senses,’ इन्द्रियविप्रतिपत्तिःf.;
‘disorder of them,’ इन्द्रियवैकल्यं;
‘acuteness of them,’ इन्द्रियपाटवं;
‘wanting a sense,’ विकलेन्द्रियः -या -यं, निरिन्द्रियः &c. —
(Object of sense) विषयः, इन्द्रियविषयः, इन्द्रियार्थः, अर्थः, गोचरः. These are five, corresponding to the five senses or organs of perception, viz.
‘form’ रूपं,
‘sound’ शब्दः,
‘odour’ गन्धः,
‘flavour’ रसः,
‘touch’ स्पर्शः. —
(Perception by the senses, sensation) वेदनं -ना, संवेदः -दनं, बोधः -धनं, इन्द्रियज्ञानं, इन्द्रियबोधः -धनं, इन्द्रियग्रहः -हणं, ग्रहणं, चेतना. — (Perception by the mind, &c.) बोधः, वेदनं, ज्ञानं, अनुबोधः, उपलब्धिःf., ग्रहः -हणं,see PERCEP- TION. —
(Understanding) बुद्धिःf., मतिःf., धीःf., मेधा, चित्. —
(Consciousness) चैतन्यं, चेतना, वेदनं, ज्ञानं, संज्ञा;
‘internal sense,’ अन्तश्चैतन्यं, अन्तःसंज्ञा;
‘sense of pleasure,’ सुखवेदनं, सुखानुभवः, सुखबोधः;
‘to recover one's senses,’ संज्ञां or चैतन्यं लभ्;
‘one who has done so,’ लब्धसंज्ञः -ज्ञा -ज्ञं, लब्धचैतन्यः -न्या -न्यं, लब्धचेताः -ताः -तः (स्);
‘to lose one's senses, be out of one's senses,’ बुद्धिभष्टः -ष्टा -ष्टं भू, नष्टबुद्धिः -द्धिः -द्धि भू, हतबुद्धिः -द्धिः -द्धि भू, नष्ठज्ञानः -ना -नं भू, हतज्ञानः -ना -नं भू, नष्टेन्द्रियः -या -यं भू. —
(Opinion) मतं, मतिःf., बुद्धिःf. —
(Meaning) अर्थः, अभिप्रायः, आकांक्षा, आशयः, उद्देशः, विवक्षितं, विवक्षा, विषयः, छन्दस्;
‘sense of words,’ शब्दानुशासनं, पदार्थः, भावार्थः, शक्तिःf., विग्रहः;
‘second sense,’ अर्थान्तरं;
‘tenor of the sense,’ अर्था- नुसन्धानं;
‘according to the sense,’ अर्थतस्;
‘apprehension of the literal sense,’ शाब्दबोधः. —
(Common sense) सामा- न्यबुद्धिःf., साधारणबुद्धिःf., साधारणधीःf. —
(Good sense) सद्युक्तिःf., सुसम्बद्धं, सुसम्बद्धवाक्यं, सुबुद्धिःf., सुधीःf., see INTELLIGENCE.

ROOTS:

इन्द्रियंज्ञानेन्द्रियंज्ञानसाधनंइन्द्रियबुद्धिइन्द्रियज्ञानंकरणंहृषीकंअक्षंअध्यात्म(न्)विषयिन्पञ्चेन्द्रियंइन्द्रियग्रामइन्द्रियवर्गइन्द्रियगणश्रोत्रादिचक्षुस्श्रोत्रंघ्राणंजिह्वात्वक्ज्ञानेन्द्रियाणिकर्म्मेन्द्रियाणिमनस्इन्द्रियजयइन्द्रियदमनंइन्द्रियनिग्रहइन्द्रिययमनंइन्द्रियनियमनंजितेन्द्रिययायंयतेन्द्रिययतीइन्द्रियग्राह्यह्याह्यंइन्द्रियगोचररारंद्वीन्द्रियग्राह्यप्रत्यक्षक्षाक्षंप्रत्यक्षसिद्धद्धाद्धंइन्द्रियस्वापइन्द्रियसुखंविषयसुखंइन्द्रियविप्रतिपत्तिइन्द्रियवैकल्यंइन्द्रियपाटवंविकलेन्द्रियनिरिन्द्रियविषयइन्द्रियविषयइन्द्रियार्थअर्थगोचररूपंशब्दगन्धरसस्पर्शवेदनंनासंवेददनंबोधधनंइन्द्रियबोधइन्द्रियग्रहहणंग्रहणंचेतनाज्ञानंअनुबोधउपलब्धिग्रहबुद्धिमतिधीमेधाचित्चैतन्यंसंज्ञाअन्तश्चैतन्यंअन्तसंज्ञासुखवेदनंसुखानुभवसुखबोधसंज्ञांलभ्लब्धसंज्ञज्ञाज्ञंलब्धचैतन्यन्यान्यंलब्धचेतातात(स्)बुद्धिभष्टष्टाष्टंभूनष्टबुद्धिद्धिद्धिहतबुद्धिनष्ठज्ञाननंहतज्ञाननष्टेन्द्रियमतंअभिप्रायआकांक्षाआशयउद्देशविवक्षितंविवक्षाछन्दस्शब्दानुशासनंपदार्थभावार्थशक्तिविग्रहअर्थान्तरंअर्थानुसन्धानंअर्थतस्शाब्दबोधसामान्यबुद्धिसाधारणबुद्धिसाधारणधीसद्युक्तिसुसम्बद्धंसुसम्बद्धवाक्यंसुबुद्धिसुधी