Dictionaries | References

इंद्रिय

   
Script: Devanagari

इंद्रिय     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
noun  शरीर के वे अवयव जिनके द्वारा विषयों का ज्ञान होता है   Ex. आँख, कान, नाक आदि इंद्रिय हैं ।
HOLO MEMBER COLLECTION:
पंचेंद्रिय
HYPONYMY:
बहिरिंद्रिय कर्मेंद्रिय जननेंद्रिय अंतरिंद्रिय ज्ञानेन्द्रिय स्पर्शेंद्रिय श्रवण इंद्रिय
ONTOLOGY:
शारीरिक वस्तु (Anatomical)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
इंद्री ज्ञान साधन इन्द्रिय इन्द्री गो आकर्ष
Wordnet:
asmইন্দ্রিয়
bdइन्द्रिय
benইন্দ্রিয়
gujઇંદ્રિય
kasحٮ۪س
kokअवयव
malഇന്ദ്രിയങ്ങള്
marइंद्रिय
mniꯍꯛꯆꯥꯡ꯭ꯀꯌꯥꯠ
oriଇନ୍ଦ୍ରିୟ
panਇੰਦਰੀ
sanइन्द्रियम्
telఇంద్రియాలు
urdحسیاتی عضو
noun  कुश्ती का एक पेंच   Ex. पहलवान ने विजय पाने के लिए इंद्रिय का उपयोग किया ।
ONTOLOGY:
शारीरिक कार्य (Physical)कार्य (Action)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
इन्द्रिय
Wordnet:
benইন্দ্রিয় প্যাঁচ
gujઇંદ્રિય
kasاِنٛدری
oriଇନ୍ଦ୍ରିୟ ପେଞ୍ଚ
urdاِندریہ
See : जननेंद्रिय, ज्ञानेन्द्रिय, लंड, वीर्य, पाँच

इंद्रिय     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
indriya n S A sense, a faculty or power by which external objects are perceived: also an organ or a member, a natural instrument by or through which action is performed. Ten are enumerated, viz. त्वगिंद्रिय, चक्षुरिंद्रिय, श्रोत्रेंद्रिय, रसनेंद्रिय, घ्राणेंद्रिय. These are called ज्ञानेंद्रिय The five senses. वागिंद्रिय, हस्तेंद्रिय, पादेंद्रिय, गुदेंद्रिय, उपस्थेंद्रिय. These are called कर्मेंद्रिय The organs and members of action. To these ten some add मन The mind. N.B. इं0 signifies, throughout these ten, both the percipient or sensitive principle inherent, and the organ or apparatus by or through which it manifests itself and acts. Another classification is into ज्ञानेंद्रिय. कर्मेंद्रिय, अंतरिंद्रिय Organs of sense or perception, Organs of action, Internal organs. The first are Eye, ear, nose, tongue, skin: the second, Larynx or organ of speech, hand, foot, anus, parts of generation: the third मन, बुद्धि, चित्त, अहंकार q. v. under अंतःकरणचतुष्टय. Some useful compounds are formed with this word; as इंद्रियदमन, इंद्रियनिग्रह, इंद्रियनियम Subduing or restraining the senses and affections; इंद्रियपाटव Sharpness or soundness of the senses and organs; इंद्रियवैकल्य Disorder or derangement of the senses or organs; इंद्रियगोचर, इंद्रियविषय, इंद्रियवश, इंद्रियाधीन, इंद्रिय- जेता, इंद्रियनियामक, इंद्रियनिग्रही, इंद्रियतर्पण, इंद्रिय- पोषण, इंद्रियशमन, इंद्रियशांति. 2 Membrum virile vel pudendum muliebre. क्रोध असावा इंद्रियदमनीं ॥ लोभ असावा ईश्वर- भजनीं ॥ Let us have Anger, but--in subduing our senses and lusts: let us have Desire, but--in worshiping God. इं0 हातीं धरणें To be greatly addicted to fornication or wenching.

इंद्रिय     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
  A sense, a faculty or power by which external objects are perceived. An organ. Membrum virile, vel pudendum muliebre.

इंद्रिय     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
noun  ज्ञानाचे किंवा कर्माचे साधन जो शरीराचा भाग आहे   Ex. शरीरात अकरा इंद्रिये आहेत
HOLO MEMBER COLLECTION:
पंचेंद्रिय
HYPONYMY:
बाह्येंद्रिय कर्मेंद्रिय जननेंद्रिय आंतर इंद्रिय ज्ञानेंद्रिय स्पर्शेंद्रिय श्रवणेंद्रिय
ONTOLOGY:
शारीरिक वस्तु (Anatomical)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
asmইন্দ্রিয়
bdइन्द्रिय
benইন্দ্রিয়
gujઇંદ્રિય
kasحٮ۪س
kokअवयव
malഇന്ദ്രിയങ്ങള്
mniꯍꯛꯆꯥꯡ꯭ꯀꯌꯥꯠ
oriଇନ୍ଦ୍ରିୟ
panਇੰਦਰੀ
sanइन्द्रियम्
telఇంద్రియాలు
urdحسیاتی عضو

इंद्रिय     

 न. 
ज्ञानाचें किंवा कर्माचें साधन जो शरीराचा भाग तो . इंद्रियें ११ आहेत . -( अ . ) पंचज्ञानेंद्रियें - डोळे , कान , नाक , रसना व त्वचा हीं अनुक्रमें रुप , शब्द , गंध , रस व स्पर्श यांचें ज्ञान करुन देतात . ( आ ) पांच कर्मेंद्रियें - पाय , हात , मलद्वार , मूत्रद्वार व जिव्हा हीं अनुक्रमें गति , देणेंघेणें , मलोत्सर्ग , मूत्रत्याग व बोलणें हीं कर्मे ; करतात . व ( इ ) मन - हें संकल्पविकल्प करतें . अकराही इंद्रियवृत्ती । कैशा लागती भगवद्वक्ती । - एभा २ . २९३ . पंचज्ञानेंद्रियें व पंच कर्मेंद्रियें यांखेरीज पुढील चार अंतरिंद्रियें आहेत - मन , बुध्दि , चित्त आणि अहंकार . ( सामा . ) इंद्रिय म्हणजे बाह्य वस्तू जाणण्याची साधनशक्ति ; आरंभीं इंद्रिय शब्द येऊन होणारे सामासिक शब्द - इंद्रियदमन ; इंद्रियनिग्रह ; इंद्रियनियमन ; इंद्रियगोचर ; इंद्रियविषय ; इंद्रियवश ; इंद्रियाधीन ; इंद्रियजेता ; इंद्रियनियामक ; इंद्रियनिग्रही ; इंद्रियतर्पण .
पुरुषाचें जननेंद्रिय ; लिंग . [ सं . ] इंद्रिय हातीं धरणें - जार कर्माचें अतिशय व्यसन असणें ; अति विषयासक्त असणें .
०गम्य वि.  इंद्रियांना आकलन होणारें - कळणारें ; इंद्रियगोचर . यागम्य वि . इंद्रियांना आकलन न होणारें ; इंद्रियागोचर ; इंद्रियातीत .
०ग्राम  पु. 
इंद्रियसमूह ; सर्व इंद्रियें .
इंद्रियांचें स्थान , शरीर , देह .
०जुलाब  पु. 
मूत्ररेच ; मूत्रढाळ ; मूत्राधिक्य होण्याचें औषध .
बहुमूत्र , मूत्रवृध्दि .
०दमन   
इंद्रियांना कह्यांत , स्वाधीन ठेवणें .
विषयाकडे इंद्रियांचा ओढा नाहींसा करण्याचा योगसाधनादि उपाय .
०विज्ञानशास्त्र  न. इंद्रियांच्या रचनेची , व्यापारांची माहिती देणारें शास्त्र . ( इं . ) फिजिऑलॉजी .

इंद्रिय     

इंद्रिय हाती धरणें
अति विषयासक्त असणें
कामलोलुप असणें.

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP