उदार

{ udāra }

बर'/बड़ो (Bodo) WN

 adjective  दोरोङारि खान्थियाव फोसाबनाय लुबैग्रा एबा दावगालु बिजिरनायफोरनि हेफाजाबगिरि   Ex. समाजाव उदार मानसिफोरनि गोनांथि दं

MODIFIES NOUN:

मानसि

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

गोसो गुवार गेदेर आखु

Wordnet:

asm উদাৰ

ben উদার

guj ઉદાર

hin उदारवादी

kan ಉದಾರವಾದಿ

kas سٔخی

kok सुसंस्कृत

mal മനോവിശാലതയുള്ള

mar उदारमतवादी

ori ଉଦାରତାବାଦୀ

tam இரக்கமுள்ள

tel ఔదార్యముగల

urd آزاد خیال , فراخ دل

 adjective  जाय गुवार गोसो गोनां   Ex. उदार राजाया गावनि राज अन्दरखौ नागारनानै हाग्रायाव थाङो

MODIFIES NOUN:

मानसि

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

गुवार गोसो

Wordnet:

asm উদাৰ

guj ઉદાર

hin उदार

kan ಉದಾರಿ

kas ؤسعی دِل

kok उदार

mal ഉദാരമതിയായ

mni ꯄꯨꯛꯆꯦꯜ꯭ꯆꯥꯎꯔꯕ꯭ꯅꯤꯡꯊꯧ

ori ଉଦାର

pan ਦਿਲ ਵਾਲਾ

san उदार

tam கொடையாளியான

tel దయాశీలమైన

urd فراخ دل , دلدار , دریا دل , دل والا , جگر والا , آزاد خیال

 noun  खस्ट एबा खैफोद बायदिफोरनिफ्राय रैखा होनाय एबा बोखांनायनि खामानि   Ex. जों गासैनि उदार खालामग्राया सासे अबङानो

ONTOLOGY:

शारीरिक कार्य (Physical) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

उध्दार निस्थार

Wordnet:

asm উদ্ধাৰ

ben উদ্ধার

guj ઉદ્ધાર

hin उद्धार

kan ಪಾರುಮಾಡು

kas بچاوُن , بچاو

kok उद्धार

mal രക്ഷ

mar उद्धार

mni ꯂꯥꯟꯕꯤꯕ

ori ଉଦ୍ଧାର

pan ਉਧਾਰ

san उद्धारम्

tam காப்பாற்றுதல்

tel ఉద్ధరించుట

urd بھلائی , خیرخواہی , مدد

हिन्दी (hindi) WN

 adjective  जो बड़े दिल वाला हो   Ex. उदार राजा अपना राजपाट दान कर वन को चला गया ।

MODIFIES NOUN:

व्यक्ति

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

विशालहृदय उदारचरित उदारचेता दरियादिल दिलदार दिलवाला उदारचित्त दिलदरिया उदारमना हृदयी हृदयिक प्रवण अकृपण दिल का बादशाह

Wordnet:

asm উদাৰ

bd उदार

guj ઉદાર

kan ಉದಾರಿ

kas ؤسعی دِل

kok उदार

mal ഉദാരമതിയായ

mni ꯄꯨꯛꯆꯦꯜ꯭ꯆꯥꯎꯔꯕ꯭ꯅꯤꯡꯊꯧ

ori ଉଦାର

pan ਦਿਲ ਵਾਲਾ

san उदार

tam கொடையாளியான

tel దయాశీలమైన

urd فراخ دل , دلدار , دریا دل , دل والا , جگر والا , آزاد خیال

   See : दानी, उदारवादी

कोंकणी (Konkani) WN

 adjective  व्हड काळजाचें अशें   Ex. उदार राजा आपलें राज्य दान करून रानांत गेलो

MODIFIES NOUN:

व्यक्ती

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

व्हड-मनाचो व्हड काळजाचो

Wordnet:

asm উদাৰ

bd उदार

guj ઉદાર

hin उदार

kan ಉದಾರಿ

kas ؤسعی دِل

mal ഉദാരമതിയായ

mni ꯄꯨꯛꯆꯦꯜ꯭ꯆꯥꯎꯔꯕ꯭ꯅꯤꯡꯊꯧ

ori ଉଦାର

pan ਦਿਲ ਵਾਲਾ

san उदार

tam கொடையாளியான

tel దయాశీలమైన

urd فراخ دل , دلدار , دریا دل , دل والا , جگر والا , آزاد خیال

 noun  वस्तू विकप्याक ताचे वस्तूचें उपरांत पारीक करतात अशें मोल   Ex. अजुनूय कपडेकाराक हांव दोन हजार रुपया उदार आसा

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

बाकी रीण

Wordnet:

guj ઉધાર

hin उधार

kan ಸಾಲ

kas قرض

mar उधार

mni ꯁꯦꯟꯗꯣꯟ

nep उधारो

urd ادھار , قرض , ادھاری , بقایا , دینداری

 adjective  कसलेंय काम, वस्तू, बी हांचे बदला कोणाकूय कितें दिवपी आसा अशें   Ex. ताणें दुकानंतल्यान शंबर रुपयांचे उदार सामान घेतलें

MODIFIES NOUN:

वस्तू

ONTOLOGY:

संबंधसूचक (Relational) ➜ विशेषण (Adjective)

Wordnet:

bd दाहार

ben ধার

mal കടമായി

ori ବାକିରେ

pan ਉਧਾਰ

tam கடனுக்கு

tel అప్పుగా

urd ادھار , قرض

   See : सुसंस्कृत

A dictionary, Marathi and English

   Generous, munificent, bountiful. Pr. उ0 तोच श्रीमंत कृपण तोच दरिद्री. See Prov. x. 4, xi. 24, and xxii. 9. 2 Bold, ample, free; opp. to mean, pitiful, contracted, fettered; and applied variously: e. g. Bold, frank, liberal--speech, deportment: open, full, manly--features, countenance: broad, roomy, capacious--boats, vehicles, vessels.

Aryabhushan School Dictionary

 a   Generous, munificent, bountiful Bold, open

मराठी पर्यायी शब्दकोश

 वि.  कनवाळू , खुल्या दिलाचा , दयाळू , दाता , दानशील , धर्मात्मा , मोठया मनाचा , सढळ , सदय .

मराठी (Marathi) WN

 adjective  मोठ्या मनाचा   Ex. उदार राजाने आपले सर्व राज्य दान करून वनात प्रस्थान केले

MODIFIES NOUN:

व्यक्ती

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

कनवाळू

Wordnet:

asm উদাৰ

bd उदार

guj ઉદાર

hin उदार

kan ಉದಾರಿ

kas ؤسعی دِل

kok उदार

mal ഉദാരമതിയായ

mni ꯄꯨꯛꯆꯦꯜ꯭ꯆꯥꯎꯔꯕ꯭ꯅꯤꯡꯊꯧ

ori ଉଦାର

pan ਦਿਲ ਵਾਲਾ

san उदार

tam கொடையாளியான

tel దయాశీలమైన

urd فراخ دل , دلدار , دریا دل , دل والا , جگر والا , آزاد خیال

 adjective  जो सहज आणि मनापासून दान करतो असा   Ex. राजा विक्रमादित्य उदार राजा होता.

MODIFIES NOUN:

व्यक्ती

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

दानशूर सढळ हाताचा

Wordnet:

asm মুক্তহস্ত

bd गोसो गुवार

ben মুক্তহস্ত

guj ઉદાર

hin मुक्तहस्त

kan ಬಿಚ್ಚು ಕೈಯಿಂದ

kas ؤسۍ دِل , بوڈ دِلوؤل , دِل وؤل

kok सदळ हाताचें

mal മുക്തഹസ്തനായ

mni ꯄꯨꯛꯆꯦꯜ꯭ꯇꯤꯡꯅ꯭ꯗꯥꯟ꯭ꯇꯧꯕ

ori ମୁକ୍ତହସ୍ତ

pan ਖੁਲਦਿਲਾ

san मुक्तहस्त

tam தானம்கொடுக்கிற

tel ముక్తిపొందిన

urd دریادل , فیاض , فراخدل , سخی

   See : दानी

महाराष्ट्र शब्दकोश

 वि.  
   मोठ्या मनाचा ; कनवाळु ; थोर मनाचा ; धर्मात्मा .
   मोकळा ; धीट ; प्रशस्त ; उघड्या मनाचा ; संकोचित , कुढ्या , कृपण , कंजूष , अरुंद याच्या उलट ( माणूस , भाषण , स्वभाव , होडी , जागा , गाडी , खोली वगैरे ).
   सढळ ; दाता ; खर्चिक ; दानशील ; चिक्कू , कृपण याच्या उलट . उदार तोच श्रीमंत कृपण तोच दरिद्री . म्ह० आईजीच्या जिवावर बाईजी उदार .
०कर्ण वि.  
   कर्णासारखा उदार ; दानशूर ; मोठा दाता .
   ( उप . ) कृपण व कंजुष ( मनुष्य ).
०धोरण  न. खुल्या दिलाचें , प्रतिपक्षावर अधिक विश्वास ठेवण्याचें , मोठ्या मनाचें धोरण . लॉर्ड कर्झन यांच्या कारकीर्दीचें धोरण रिपन साहेबांच्या उदार धोरणाच्या अगदीं उलट झालें आहे . - टि ३ . ४० .
०पक्ष  पु. ( राज . ) व्यापक विचारांच्या लोकांचें ( लिबरल ) मंडळ , पक्ष ; प्रागतिक पक्ष ; हुजूर ( कॉन्झर्व्हेटिव्ह ) पक्षाच्या उलट .
०मतवादी वि.  सुधारणाप्रिय लोक ; प्रागतिक ; ( इं . ) लिबरल . सर्व प्रकारची चौकशी करण्याकरितां लॉर्ड डरहॅम या उदारमतवादी मुत्सद्याची रवानगी करण्यांत आली . - वस्व ६४ .
०लक्षण वि.  
   उठावदार ; रुबाबदार ; मर्दानी ( चेहरा , लक्षणें ).
   भाग्यशाली ; मोठेपणाचीं ( लक्षणें , चिन्हें ).
०शिक्षण  न. उदारपणाचें शिक्षण ; ज्यामुळें मनाचा विशेष विकास होतो व बुध्दि व्यापक होते असें शिक्षण .

नेपाली (Nepali) WN

   See : दानी

A Sanskrit English Dictionary

उद्-आर  mfn.  mf( आ and ई [ गण बह्व्-आदि, [Pāṇ. 4-1, 45]])n. (√ ऋ), high, lofty, exalted

ROOTS:

उद् आर

उद्-आर  mfn.  mf( आ and ई)n. great, best

ROOTS:

उद् आर

   noble, illustrious, generous
   upright, honest, [MBh.]; [Śak.]; [Śiś.] &c.
   liberal, gentle, munificent
   sincere, proper, right
   eloquent
   unperplexed, [L.]
   exciting, effecting, [RV. x, 45, 5]
   active, energetic, [Sarvad.]
उद्-आर  m.  m. rising fog or vapour (in some cases personified as spirits or deities), [AV.]; [AitBr.]

ROOTS:

उद् आर

   a sort of grain with long stalks, [L.]
   a figure in rhetoric (attributing nobleness to an inanimate object).

The Practical Sanskrit-English Dictionary

उदार [udāra]   a.
   Generous, liberal, munificent.
   (a) Noble, exalted, dignified; स तथेति विनेतुरुदारमतेः [R.8.91,] 5.12; वाचः 65; उदाराः सर्व एवैते [Bg.7.18.] (b) High, lofty, great, best, illustrious, distinguished; ˚कीर्तेः [Ki.1.18;] ˚तपसः [Bh.3.51.]
   Honest, sincere, upright.
   good, nice, fine; कृतः कटोभीष्म उदारः शोभनः [Mbh.2.3.1;] उदारः कल्पः [Ś.5.]
   Proper, right.
   Eloquent.
   Kind, soft, agreeable; ˚वाचः कन्यकाः [R.14.77.]
   Rich, plentiful; उदारा श्रीः स्थिता ह्यस्याम् [Rām.4.22.16.] उदारमभ्यवहारविधिम् [Dk.49;] [Mu.3.8.]
   Large, extensive, grand, splendid; साकेतोपवनमुदारमध्यु- वास [R.13.79;] उदारनेपथ्यभृताम् 6.6 richly dressed.
   Beautiful, charming, lovely; [Ku.7.14;] [Śi.5.21;] see उदारदर्शन below; [R.16.26,51.]
   Unperplexed.
   Exciting, driving forth (Ved.). श्रीणामुदारो धरुणो रयीणाम् [Rv.1.45.5.]
-रम्   ind.
   Loudly; प्रगीयते सिद्ध- गणैश्च योषितामुदारमन्ते कलभाविकस्वरैः [Śi.4.33.]
   By means of arguments; इति तानुदारमनुनीय [Ki.12.4.]
-रः   Ved.
   A rising fog or vapour.
   A sort of grain with long stalks.
   A figure in Rhetoric which attributes greatness to inanimate objects. -Comp.
-आत्मन्, -चेतस्, -चरित, -मनस्, -सत्त्व a.  a. noble-minded magnanimous; उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम् [H.1.68.] -धी a.
   of sublime genius, highly intelligent; धियः समग्रैः स गुणैरुदारधीः [R.3.3.]
   noble-minded. (m.) N. of Viṣṇu. (f.) good abilities.
-दर्शन a.  a. good-looking (having large-eyes); तथा हि ते शीलमुदारदर्शने [Ku.5.36.] -रमणीय a. grand and lovely, transcendental; [S.7.] -वीर्य a. of great power.
-वृत्तार्थपद a.  a. of excellent words and meaning and metre; उदारवृत्तार्थपदैर्मनोरमैस्तदास्य रामस्य चकार कीर्तिमान् [Rām.1.2.42.]
-सत्त्वाभिजन a.  a. Of noble character and descent; उदारसत्त्वाभिजनो हनूमान् [Rām.4.47.14.]

Shabda-Sagara

उदार  mfn.  ( -रः-रा-री-रं)
   1. Generous, liberal, munificent.
   2. Great.
   3. Unperplexed.
   4. Gentle.
   5. Upright, honest, sincere.
   6. Eloquent. 7. Proper, right.
    E. उद् well, आङ् prefixed to ऋ to go, and अप् affixed.

ROOTS:

उद् आङ् ऋ अप्

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 adjective  यस्य हृदयं विशालम् अस्ति।   Ex. उदारः राजा राज्यस्य दानं दत्वा वने गतः।

MODIFIES NOUN:

मनुष्यः

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

विशालहृदय दक्षिण सरल उदारधी

Wordnet:

asm উদাৰ

bd उदार

guj ઉદાર

hin उदार

kan ಉದಾರಿ

kas ؤسعی دِل

kok उदार

mal ഉദാരമതിയായ

mni ꯄꯨꯛꯆꯦꯜ꯭ꯆꯥꯎꯔꯕ꯭ꯅꯤꯡꯊꯧ

ori ଉଦାର

pan ਦਿਲ ਵਾਲਾ

tam கொடையாளியான

tel దయాశీలమైన

urd فراخ دل , دلدار , دریا دل , دل والا , جگر والا , آزاد خیال

   See : सत्