कटक

{ kaṭakḥ }

हिन्दी (hindi) WN

noun  भारत के उड़ीसा राज्य का एक शहर   Ex. आज कटक में क्रिकेट का मैच है ।

ONTOLOGY:

भौतिक स्थान (Physical Place) ➜ स्थान (Place) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

कटक शहर

Wordnet:

ben কটক

guj કટક

kas کَٹَک , کَٹَک شَہَر

kok कटक

mal കട്ടക്

mar कटक

ori କଟକ

pan ਕਟਕ

san कटकनगरम्

urd کٹک , کٹک شہر

See : कटक जिला

प्राचीन चरित्रकोश

कटक n.  मर्कटक के लिये पाठभेद ।

कोंकणी (Konkani) WN

noun  ओरिसाचें एक शार   Ex. आयज कटकांत क्रिकेटीची मॅच आसा

ONTOLOGY:

भौतिक स्थान (Physical Place) ➜ स्थान (Place) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

कटक शार

Wordnet:

ben কটক

guj કટક

hin कटक

kas کَٹَک , کَٹَک شَہَر

mal കട്ടക്

mar कटक

ori କଟକ

pan ਕਟਕ

san कटकनगरम्

urd کٹک , کٹک شہر

See : कटक जिल्लो

A dictionary, Marathi and English

kaṭaka n S An army. Ex. एका प्रहरांत वीस कोस ॥ नलें क0 दूर वनीं ॥ 2 A bracelet of gold, shell &c.

Aryabhushan School Dictionary

n   An army. A bracelet of gold.

मराठी (Marathi) WN

noun  भारताच्या ओरिसा राज्यातील एक शहर   Ex. आज कटक येथे क्रिकेटचा सामना आहे./कटक शहरात नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांचा जन्म झाला.

ONTOLOGY:

भौतिक स्थान (Physical Place) ➜ स्थान (Place) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

कटक शहर

Wordnet:

ben কটক

guj કટક

hin कटक

kas کَٹَک , کَٹَک شَہَر

kok कटक

mal കട്ടക്

ori କଟକ

pan ਕਟਕ

san कटकनगरम्

urd کٹک , کٹک شہر

See : कटक जिल्हा

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. ( गो .) नारळाचा एक प्रकार .
 न. १ सैन्य . ' एकीं पाषाण वाऊनि उतरलीं । समुद्री कटकें ॥ ' - ज्ञा १० . ३६ . ' हें कटक सोद तिकडे चाल तुझ्या हरूनी गोधना खळ तो । ' - मोविराट ( नवनीत ) ७१ . ' तरी बहुत कटक घेऊन । ज्येष्ठासि धरी तूं वेष्टून । ' - रावि ३८ . १३९ . २ कंकण ; कडें ( हातांतील ). ' परंतु मुगुट नव्हें कटक । कडें मुगुट होइचना ॥ ' - यथादी १५५७ . ' यश हारविलें तेथें किति शस्त्रे हार कुंडलें कटकें ॥ ' - मोआदि ३२ . ३२ . ३ छावणी . ४ राजधानी . ( सं .)
 पु. १ कांटा ; वृक्षावरील टोंचायाजोगा अवयव . ' कटकशल्यें बोथटलीं । मखमालीची लव वठली । ' - केक ( झपुर्झा ) १ . २ माशाच्या शरीरांतील हाडांचा सांपळा . ३ ( ल .) व्याधि ; पीडा ; दुर्जन ; दुष्ट माणुस . ' भाविकां कंटक करिताती पीडा । ' - तुगा १२८९ . ' पवित्राला म्हणती नको हा कंटक । ' - तुगा ४०८ . ४ ( ल .) क्रुर ; रानटी माणुस . ५ चिक्कु ; कृपण . ६ शत्रु ; वैरी , आजि अकंटक केलें नृपनयनिपुणें सुयोधनें राज्य । ' - मोसभा ७ . ३ . ७ ( शाप .) अग्र ; टोंक . ( इं ) पाइंट . ८ अडथळा ; अडचण . ' माझ्या मार्गांतला तो कंटक आहे .' ( सं .)
०उलगणें   ( क .) कार्य पार पडणें . म्ह० कटकास गुळवणी = सैन्याचा गुळपाणी . जसें पुरणार नाहीं . तसें ( पुष्कळ पाहुण्याना अपुरें अन्न ). अपुरेपणा . बंद - वि . सैन्यासहित ; सैन्यानें सिद्ध . ' खान कटकबंद केला ' - ऐपो ११ . ' कटक्बंद फाबे पुढें कीर्ति धावे । ' - दावि ३३३ .
०बंध   सैन्यरचना ; व्य़ुह . ' वातें घनसा द्रोणें धर्माचा भेदिला कटकबंध । ' - मोद्रोण १० . ४ .

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

कटक उलगणें
(कटक = सैन्य. उलगणें = विसर्जन पावणें) (कर.) सैन्याचा तळ उठणें
कोणतेहि कार्य पार पडणें. लढाई आटोपल्‍यावर ज्‍याप्रमाणें सैन्यातील शिपाई तळ उठवून घरोघर निघून जातात, त्‍याप्रमाणें एखादे लग्‍न वगैरे सारखे मोठे कार्य पूर्णपणे पार पडल्‍यावर पाहुणे मंडळी घरोघर निघून जातात.

A Sanskrit English Dictionary

कटक  m.  m. (Comm. on [Uṇ. ii, 32 and v, 35]) a twist of straw, a straw mat Comm. on KātyŚr.
कटक  mn.  mn. a string, [Kād.]
a bracelet of gold or shell &c., [Śak.]; [Mṛcch.] &c.
a zone
the link of a chain
a ring serving for a bridle-bit, [Suśr.]
a ring placed as ornament upon an elephant's tusk
the side or ridge of a hill or mountain
a valley, dale, [Ragh.]; [Kathās.]; [Hit.]
a royal camp, [Kathās.]; [Hit.] &c.
an army, [L.]
a circle, wheel, [W.]
a multitude, troop, caravan, [Daś.]
collection, compilation, [Kād. 40, 11]
sea-salt, [L.]
N. of the capital of the Orissa (Cuttack)

The Practical Sanskrit-English Dictionary

कटकः [kaṭakḥ] कम् [kam]   कम् 1 A bracelet of gold; कटकाकृतिमुपमृद्य स्वस्तिकः क्रियन्ते Mbh. on I.1.1. आबद्धहेमकटकां रहसि स्मरामि [Ch. P.15;] [Śi.16.77;] कटकान्यूर्मिकाश्चापि चित्ररत्न- चयाङ्किताः [Śiva. B.17.44.]
A zone or girdle.
A string.
The link of a chain.
A mat.
seasalt.
The side or ridge of a mountain; प्रफुल्लवृक्षैः कटकैरिव स्वैः [Ku.7.52;] [R.16.31.]
Table-land; स्फटिककटकभूमिर्नाटयत्येष शैलः [Śi.4.65.]
An army, a camp; आकुल्यकारि कटकस्तुरगेण तूर्णम् [Śi.5.59;] [Mu.5.]
A royal capital or metropolis (राजधानी).
A house or dwelling.
A circle or wheel.
A ring placed as an ornament upon an elephant's tusk.
 N. N. of the capital of Orissa. -Comp.
-गृहः   A lizard.

Shabda-Sagara

कटक  mn.  ( -कः-कं)
1. The side or ridge of a hill or mountain.
2. Table [Page148-b+ 60] land.
3. Sea-salt.
4. A ring placed as an ornament upon an ele- phant's tusk.
5. A bracelet of gold, shell, &c.
6. A zone.
7. A royal metropolis.
8. A city or town.
9. A village.
10. A house or dwelling.
11. A camp.
12. An army.
13. A circle.
14. A wheel.
E. कट to encompass, कन् Unadi aff.

ROOTS:

कट कन्