Dictionaries | References

कूप

   { kūpḥ }
Script: Devanagari
See also:  कूंप

कूप     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
See : कुआँ, कुआँ

कूप     

कोंकणी (Konkani) WN | Konkani  Konkani
noun  अंतराळांतली उदकाची घणवटिल्ली वाफ   Ex. मळब कुपांनी भल्लां
HOLO MEMBER COLLECTION:
मळब कुपां
HYPONYMY:
गडगड आगिवर्त गडगडाट
MERO COMPONENT OBJECT:
उदक
ONTOLOGY:
प्राकृतिक वस्तु (Natural Object)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
कुपां ढग मेघ
Wordnet:
asmমেঘ
bdजोमै
benমেঘ
gujવાદળ
hinबादल
kanಮೋಡ
malമേഘം
marढग
mniꯂꯧꯆꯤꯜ
nepबादल
oriବାଦଲ
panਬੱਦਲ
sanमेघः
tamமேகம்
telమేఘం
urdبادل , ابر , گھٹا , کالی گھٹا

कूप     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
A hedge or fence gen. of an enclosure. Pr. कूप जर शेत खाऊं लागला तर मालधनी काय करील? If the keeper himself devour the property, what resource is left to the owner?
A dug pit. Gen. understood in the sense of Well, i. e. the common round well without steps. See the compounds अंधकूप, जलकूप, धान्यकूप, शुष्ककूप, शौचकूप.

कूप     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
 m  A dug pit; a well. A hedge.

कूप     

ना.  आड , कुवा , बाव , बावडी , वापी , विहीर .

कूप     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
See : विहीर

कूप     

 न. ( गो .) १ दगडाची पूड ; शिरगोळ्याची पूड ; रांगोळी . २ ढग .
 पु. कुंपण ( आवाराचें ); कुडण ; वई ' तेया सोनेकेतकीचें कुंप । चहुंकडें । ' - शिशु २५२ . ' कल्पतरु तोडोनि केला । कूप शेता । ' - ज्ञा ११ . ५३९ . म्ह० कूप जर शेत खाऊ लागला तर मालधनी काय करील ? = रखवालदारच जर चोरुं लागला तर मालक काय खाईल ? ( सं . कृप )
 पु. १ खणलेला खड्डा . २ ( सामा .) बिन पायर्‍यांची विहीर ; आड . ( समासांत ) अंधकूप ; जलकूप ; धान्यकूप ; शौचकूप . ' वापी कूप आराम । अग्रहारें हन महाग्राम । ' - ज्ञा . १८ . ९९ .' छाये माकड विटे । धांवे कूपीं काय भेटे । - तुगा १७७९ . ( सं .) ०कच्छप - मंडुक - पु . १ ( शब्दश ;) विहिरींतील कांसव किंवा बेडुक यावरुन . २ ( ल .) घरकोंबडा ; आपलें घर हेंच जग समजणारा ; बाह्मा जगाविषयीं अज्ञानीं ; आकुंचित दृष्टीचा माणुस ( सं .)
 पु. ( ना .) कुंपण ; वई ; वडांग . ;' मग तयाचिया बुडुखा । कुंप कीजे । ' - ज्ञा . १३ . २१८ . ' खेटितां कुंप कांटी खुंट दरडी न पाहे । ' - तुगा ३४९ . ' होतें निर्भय आश्रित अवलंबुनि तुज असें कृपा सरडे । ' - मोसौप्तिक २ . ३६ . ( सं . कूष )
०मंडुक   न्याय - पु . विहिरींतील कांसवाचें किंवा बेडकाचें जग म्हणजे त्या विहिरींतीलच संकुचित भाग , जागा ; तिच्या बाहेर काय आहे . याची त्याला मुळींच कल्पना नसते . त्याप्रमाणेंच जो मनुष्य आपला गांव किंवा देश सोडुन कधी बाहेर गेला नाहीं त्याला आपलाच गांव किंवा देश चांगला असें वाटतें व इतर गांव किंवा देश यांना तो तुच्छ लेखतो . ' असें प्रतिपादन करणें म्हणजे हिंदुधर्माच्या व्यापक स्वरुपाबद्दल कूपमंडळ न्यायानें आपले अज्ञान प्रदर्शित करणें होय .' - टि ४ . ३८८ .
०यंत्रघटिकान्याय  पु. रहाटगाडग्याच्या पोहर्‍याची सदोदित पालटणारी स्थिति ; रहाटगाडगें फिरुं लागलें म्हणजे रिकामें पोहरे खालुन पाण्यानें भरुन येतात , त्यांतील पाणी ओतलें जाते व ते रिकामें होऊन पुन्हां खालीं जातात आणि पुन्हां भरुन वर येतात अशीच माणसांची स्थिति ( सुखांतुन दुःखांत व दुःखांतून सुखांत ) पालटली जाते . चक्रनेमिक्रम ; उत्कर्षामागुन अपकर्षाचा क्रम . ( सं .)

कूप     

कृपमंडूक न्याय
[कूप=विहीर] विहिरीतील बेडकास ज्‍याप्रमाणें त्‍याची विहीर एवढेच काय ते जग वाटते व बाहेरच्या जगाची मुळीच कल्‍पना नसते त्‍याप्रमाणें जो मनुष्‍य आपले गांव, देश वगैरे कधीहि सोडून जात नाही त्‍याची दृष्‍टि व वृत्ति अतिशय संकुचित बनते. ‘असे प्रतिपादन करणें म्‍हणजे हिंदूधर्माच्या व्यापक स्‍वरूपाबद्दल कूपमंडूक न्यायानें आपले अज्ञान प्रदर्शित करणें होय.’ -टि. ४.३८८.
कूप जर शेत खाऊं लागला तर मालधनी काय करील?
कूप म्‍हणजे कुंपण हे शेत राखण्याकरितां घातलेले असते. त्‍यानेच जर शेत व्यापलें म्‍हणजे राखण करणार्‍यानेच जर जो माल राखावयाचा त्‍याचा अपहार केला तर मालकाचा त्‍याला काय उपायः? जो रक्षक ठेवला तोच जर भक्षक ठरला तर नाइलाज होतो. तु०-कुंपणानेच शेत खाल्‍ले.

कूप     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
कूप  m. m. (fr.1.कु and अ॑प्?; cf.अनूप॑, द्वीप॑), a hole, hollow, cave, [RV. i, 105, 17] ; [AV.] ; [ŚBr.] &c.
a pit well, [ŚāṅkhGṛ.] ; [Mn.] ; [Mṛcch.] &c.
a post to which a boat or ship is moored, [L.]
a mast, [L.]
a tree or rock in the midst of a river, [L.]
a leather oil vessel, [L.]
मृन्-मान   = , [L.]
ROOTS:
मृन् मान

कूप     

कूपः [kūpḥ]   [कुवन्ति मण्डूका अस्मिन्, कु-पक् दीर्घश्च [Uṇ.3.27] ]
A well; कूपे पश्य पयोनिधावपि घटो गृह्णाति तुल्यं जलम् [Bh.2.49;] so नितरां नीचोऽस्मीति त्वं खेदं कूप मा कदापि कृथाः । अत्यन्तसरस- हृदयो यतः परेषां गुणग्रहीतासि [Bv.1.9.;] प्रोद्दीप्ते भवने तु कूपखननं प्रत्युद्यमः कीदृशः [Bh.3.88.]
A hole, cave, hollow, cavity; as in रोमकूप; [Śi.7.74.]
A leather oil-vessel.
A post to which a ship is moored.
A tree or rock in the midst of a river.
A mast.
A pore, root; हृष्यन्ति रोमकूपाणि [Mb.6.112.16;] [Śi.13.13.]
पी A small well.
A flask, bottle.
The navel.-Comp.
-अङ्कः, -अङ्गः   horripilation.
-कच्छपः, म (मा) ण्डूकः -की   (lit.) a tortoise or frog in a well; (fig.) an inexperienced person, one who has had no experience of the world at large, a man of limited ideas who knows only his own neighbourhood; oft. used as a term of reproach; यद्यसौ कूपमाण्डूकि तवैतावति कः स्मयः [Bk.5.85.] -कारः,
-खानकः   a well-digger; कूपखानकवदेतद् भविष्यति Mbh. on [P.1.1.1;] [Rām.2;] कूपखानकवत्प्राप्ते फले दोषं निहन्ति च [Ks.66.134.]
-चक्रम्   A water weeel.
-दण्डः   a mast; क्षोणीनौ कूपदण्डः [Dk.1.1.]
-यन्त्रम्   a water-wheel, a contrivance for raising water from a well.
-यन्त्रघटी-घटिका   a bucket or pot attached to the water-wheel to draw up water. ˚यन्त्रघटिकान्याय see under न्याय.
-स्थानम्   A well; दशकुली वाटं कूपस्थानम् [Kau.A.2.4;] एष क्रीडति कूपयन्त्रघटिका- न्यायप्रसक्तो विधिः [Mk.1.6.]

कूप     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
कूप   r. 10th cl. (कूपयति)
1. To be weak.
2. To weaken: see कुप.
कूप  m.  (-पः)
1. A well.
2. A hole, a hollow.
3. A mast.
4. A tree or rock in the midst of a river.
 f.  (-पी)
1. A small well.
2. The navel.
3. A flask, a bottle.
E. कु to sound, (frogs croaking in a well, &c.) and Unadi affix: the vowel is made long; also कूपक.
ROOTS:
कु कूपक

Related Words

कूप   कूप मंडूक   ढग   सोपान कूप   ବାଦଲ   વાદળ   जोमै   मेघः   மேகம்   మేఘం   ಮೋಡ   മേഘം   মেঘ   اوٚبُر   ਬੱਦਲ   बादल   cloud   capacity of a well   well shooting   strainer well   gas well   filter well   image well   injection well   cavity well   lift shaft   lift well   drain well   deflected well   well casing   well core   well curb   well cutting   well foundation   well hole   well logging   well record   well site   well spacing   wel pressure   screened well   shaft cable   socket chisel   कूपमंडूकन्याय   sump well   terminal well   test well   tubular well   non flowing well   offset well   open well   perforation of wells   potential well   tube well   gamma ray well logging   bore well   electrical well logging   circular shaft   collector well   water table well   well log   well point   कूपजलोद्वाहन   मृन्मान   लोमरन्ध्र   square well   stair well   temperature well logging   tested well capacity   total well capacity   tube-well pump   natural strainer well   natural well   open well stair   well model   कुआ   follicular   bore hole   kind chaudron method of shaft sinking   well borer   कुपाटी   रोमगर्त   absorbing well   bored well   deep well   deep-well pump   कूपिक   relief well   कातु   बिनपावशी   चर्मगोणी   oil well   कौप   कुपां   कुपिका   कुम्भमण्डूक   दीपकूपी   रोमविवर   दैर्घवरत्र   तनुकूप   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP