तुका

A dictionary, Marathi and English

   A blunt arrow. Pr. लाग- ला तर तीर नाहीं तर तुक्का. 2 fig. A covert reproof; a sly cut or hit: also an insinuation. Ex. त्या चोरीचा तुक्का हा मजवर ठेवून गेला. v टाक, मार, ठेव.

Aryabhushan School Dictionary

  m  A blunt arrow; fig. a covert reproof.

मराठी (Marathi) WN

   See : तुकाराम

महाराष्ट्र शब्दकोश

   सना . ( कु . गो . ) तुला . म्ह ० १ केले तुका झाले माका .
  पु. 
   ( गो . ) तुकाना माका घाल सुण्यास = तुला ना मला घाल कुत्र्याला .
   पात्याऐवजी तोंडाशी गोळा असलेला बोथट बाण .
   ( ल . ) गुप्त निंदा ; कावेबाजीचा फटका अथवा टोमणा ; व्यंगार्थ ; व्याजोक्ति . ( क्रि० टाकणे ; मारणे ; ठेवणे ).
   ( गो . ) तुका माका पडाना तुझे बगर जायना = तुझे माझे जुळत नाही पण तुझ्या शिवाय माझे चालत नाही .
   आळ ; आरोप . उदा० त्या चोरीचा तुक्का हा मजवर ठेवून गेला . [ फा . तुक्का ] म्ह ० लागला तर तीर नाहीतर तुक्का .

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

   केले तुका, झालें माका
   (गो.) केले तुला पण झाले मला! एक सासू आपल्‍या सुनेचा फार हेवा करीत असे. तिच्या मनात आपल्‍या मुलास मारून सुनेस विधवा करावयाचे होते. अशा हेतूने तिने एक दिवशी आपला पति व पुत्र असे जेवावयास बसले असतां मुलाच्या ताटात विषयुक्त पदार्थ वाढला. पण सुनेस ही गोष्‍ट माहीत असल्‍यामुळे, तिने पतीचे ताट सासर्‍यापुढे ठेवले व सासर्‍याचे ताट पतीपुढे ठेवले. पुढे जेवण झाल्‍यावर सासरा विषबाधा होऊन मरण पावला. तेव्हां सासू दुःखाने म्‍हणूं लागली की, केले तुका पण झाले माका.
   तुका म्‍हणे उगी-उगेचि रहावें। जें जें होईल तें तें पहावें।।
   तुगा ३२८३. तुकाराम असा उपदेश करितो की मनुष्‍याच्या हातांत काही एक नसून सृष्‍टिक्रम हा अव्याहत चालला आहे. त्‍यांत मनुष्‍याच्या हातून काही फरक होऊं शकत नाही. तेव्हां त्‍याने धडपड न करतां स्‍वस्‍थ बसून जग कसे काय चालते ते पाहात राहावे व आपले काम तेवढे आपण करावे, इतर भानगडीत पडूं नये. -शाब १.१००,१३८.