|
महीला [mahīlā] महेला [mahēlā] महेलिका [mahēlikā] महेला महेलिका A woman, female; चारु चचार सरःसु विराजत् काकलिका कलहंसमहेला [Rām. Ch.4.98.] 1 मा ind. A particle of prohibition (rarely of negation) usually joined with the Imperative; मद्वाणि मा कुरु विषादमनादरेण [Bv.4.41;] also (a) with the Aorist, when the augment अ is dropped; क्लैब्यं मा स्म गमः पार्थ नैतत्त्वष्युपपद्यते [Bg.2.3;] पापे रतिं मा कृथाः [Bh.2.77;] मा मूमुहत् खलु भवन्तमनन्यजन्मा मा ते मलीमसविकारघना मतिर्भूत् [Māl.1.] 32; the अ is sometimes retained; मा निषाद प्रतिष्ठां त्वमगमः शाश्वतीः समाः Rām. (b) the Imperfect (the augment being dropped here also); मा चैनमभिभाषथाः [Rām.1.2.] 15; (c) the Future, or Potential mood, in the sense of 'lest', 'that not'; लघु एनां परित्रायस्व मा कस्यापि तपस्विनो हस्ते पतिष्यति [Ś.2;] मा कश्चिन्ममाप्यनर्थो भवेत् [Pt.5;] मा नाम देव्याः किमप्यनिष्टमुत्पन्नं भवेत् [K.37;] the Imperative mood also is sometimes used for the Potential; त्वरतामार्यपुत्र एतां समाश्वासयितुं मास्या विकारो वर्धताम् [M.4.] (d) the Present Participle when a curse is implied; मा जीवन् यः परावज्ञादुःखदग्धोऽपि जीवति [Śi.2.45;] or (e) with Potential passive participles; मैवं प्रार्थ्यम् मा is sometimes used without any verb; मा तावत् 'oh ! do not (say or do) so'; मा मैवम्; मा नाम रक्षिणः Mk.3 'may it not be the police'; see under नाम. Sometimes मा is followed by स्म and is used with the Aorist or Imperfect with the augment dropped, and rarely with the Potential mood; क्लैब्यं मा स्म गमः पार्थ [Bg.2.3;] मा स्म प्रतीपं गमः [Ś.4.17;] मा स्म सीमन्तिनी काचिज्जनयेत् पुत्रमीदृशम्.-Comp. -चिरम्, -विलम्बम्, -विलम्बितम् ind. without delay, shortly, quickly; अमात्यान् वृष्णिवीराणां द्रष्टुमिच्छामि माचिरम् [Mb.16.7.6.] 2 मा The goddess of wealth, Lakṣmī; तमाखुपत्रं राजेन्द्र भज माज्ञानदायकम् Subhāṣ. A mother. A measure. -Comp. -षः, -पतिः, वरः epithets of Viṣṇu; हाटकनिभपीताम्बर अभयं कुरु मे मावर Nārāyaṇa.5.13. 3 मा 2 P., 3, 4 Ā. (माति, मिमीते or मीयते, मित) To measure; न्यधित मिमान इवावनिं पदानि [Śi.7.13;9.2.] To measure or mark off, limit; see मित. To compare with (in size), measure by any standard; पुरः सखीनाममिमीत लोचने [Ku.5.15.] To be in, find room or space in, be contained or comprised in; तनौ ममुस्तत्र न कैटभद्विषस्तपोधनाभ्यागमसंभवा मुदः [Śi.1.23;] वृद्धिं गतेऽप्यात्मनि नैव मान्तीः 3.73;1.5;14.75;13.2;5.44; माति मातुमशक्योऽपि यशोराशिर्यदत्र ते [K. P.1.] To prepare, arrange. To infer, conclude. To form, make, build, construct. To assign, mete out, apportion. To show, display. To roar, sound. -Caus. (मापयति-ते) To cause to be measured, measure or mete out; एतेन मापयति भित्तिषु कर्ममार्गम् [Mk.3.16.] -Desid. (मित्सति-ते) To wish to measure &c.
|