Dictionaries | References

शून्य

   { śūnya }
Script: Devanagari

शून्य

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi |   | 
 noun  गणित की वह संख्या जिसे किसी संख्या में जोड़ने या घटाने पर उस संख्या का मान नहीं बदलता   Ex. एक के आगे शून्य लिखने पर दस बनता है ।
HYPONYMY:
अंडा
ONTOLOGY:
गणित (Mathematics)विषय ज्ञान (Logos)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
gujશૂન્ય
kanಶೂನ್ಯ
kasسِفَر
kokशुन्य
marशून्य
mniꯁꯨꯅꯌ꯭
oriଶୂନ
panਸਿਫਰ
tamபூச்சியம்
telసున్న
urdصفر
 noun  खाली या रिक्त स्थान   Ex. वह शून्य में घूर रही थी ।
ONTOLOGY:
स्थान (Place)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
आकाश अवकाश खाब रिक्त स्थान खाली जगह विच्छेद उछीर सफ़र सफर वितान
Wordnet:
asmশূন্য
gujશૂન્ય
kanಶೂನ್ಯ
kasنب
malശൂന്യത
marशून्य
mniꯁꯨꯟꯗꯔ꯭ꯡ
nepशून्य
sanशून्यः
urdخلا , آسمان
 noun  (क्रिकेट) किसी बल्लेबाज का वह स्कोर जिसमें एक भी रन न बना हो   Ex. इस पारी में उसे शून्य मिला ।
ONTOLOGY:
गुणधर्म (property)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
अंडा अण्डा डक डक्स एग
Wordnet:
asmশূণ্য
bdलाथिख
gujશૂન્ય
kanಶೂನ್ಯ
kasسٕفَر , ڈَک
kokभोपळो
mniꯔꯟ꯭ꯂꯧꯕ꯭ꯉꯝꯗꯕ
oriଶୂନ୍ୟ
panਜੀਰੋ
sanशून्यम्
tamபூஜியம்
urdصفر , ڈک , انڈا
 noun  ऐसी जगह जिसमें वायु भी न हो   Ex. शून्य में आवाज़ सुनाई नहीं देती ।
ONTOLOGY:
भौतिक स्थान (Physical Place)स्थान (Place)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
   See : ईश्वर, निर्जन स्थान, झूठा, निराकार, आकाश, विष्णु, बिंदु, रिक्त, विहीन

शून्य

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English |   | 
   to the dot of the अनु- स्वार & विसर्ग; and to a dot more generally. 3 Shy or space, the profundum or inane.
   Void, vacant, empty, destitute, wanting. In this sense, although not confined to composition, शून्य most frequently and approvedly occurs thus; as द्रव्यशून्य, ज्ञानशून्य, युक्तिशून्य, अर्थ- शून्य, जलशून्य, शक्तिशून्य, वृक्षशून्य, पुष्पशून्य, पर्णशून्य. 2 Bare, naked, unfurnished, drearily or disagreeably empty or void. 3 Desolate or desert. Ex. शून्यमंदिर, शून्यगृह, शून्यप्रांत, शून्यस्थल. 4 Benumbed or of lost sensation. शून्यस्थानीं पडणें To be lost or wasted; to be cast upon the sands, given to the winds &c. Ex. जैसें अन्नें केलीं स्वादिष्ट ॥ परि जेवणार ते रोगिष्ट ॥ तरिं ते सुगरिणीचे कष्ट ॥ शून्यस्थानीं पडियेले ॥.

शून्य

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English |   | 
   Voidness. A cipher; a dot. The profundum.
   Void, vacant, empty, destitute. Frequently in com. as द्रव्यशून्य. Bare. Desolate. Of lest sensation.

शून्य

 वि.  उजाड , ओसाड , निर्जन , भकास ;
 वि.  अभाव , पोकळी , रिक्तता .

शून्य

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi |   | 
 noun  सर्वात पहिली एक संख्या   Ex. एक ह्या आकड्यापुढे शून्य लिहिल्यावर दहा ही संख्या बनते.
ONTOLOGY:
गणित (Mathematics)विषय ज्ञान (Logos)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
gujશૂન્ય
kanಶೂನ್ಯ
kasسِفَر
kokशुन्य
mniꯁꯨꯅꯌ꯭
oriଶୂନ
panਸਿਫਰ
tamபூச்சியம்
telసున్న
urdصفر
 noun  रिक्त स्थान   Ex. एक शब्दही न बोलता ती शून्यात नजर लावून बसली होती.
ONTOLOGY:
स्थान (Place)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
पोकळी आकाश
Wordnet:
asmশূন্য
gujશૂન્ય
hinशून्य
kanಶೂನ್ಯ
kasنب
malശൂന്യത
mniꯁꯨꯟꯗꯔ꯭ꯡ
nepशून्य
sanशून्यः
urdخلا , آسمان
 noun  विचारांचा अभाव   Ex. क्षणभरासाठी ती शून्यात गेली.
ONTOLOGY:
अवस्था (State)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
benঅভাবনা
kasروٚبوٗدٕ
kokशुन्यांत वचप
malഭാവന രാഹിത്യം
mniꯋꯥꯈꯜ꯭ꯀꯔꯤꯃꯇ꯭ꯈꯟꯗꯕ
oriଭାବନାହୀନତା
sanअभावना
urdبےحسی , بےخیالی , بےفکری

शून्य

  न. १ अभाव ; राहित्य ; नास्तित्व ; रिक्तता ; पोकळी . २ संख्येचा अभाव दाखविणारे चिन्ह ; पूज्य . ३ अनुस्वार , विसर्गदर्शक चिन्ह . ४ आकाश ; अवकाश ; पोकळी . ५ ( वेदांत ) निराकार ब्रह्म . आपुलिया साटोवाटी । शून्य घेती उठाउठी । - ज्ञा १२ . ५८ . - वि . अभावात्मक ; रिक्त ; रिकामे ; खाली ; विरहित . ( समासांत ) द्रव्य - ज्ञान - युक्ति - अर्थ - जल - शक्ति - वृक्ष - पुष्प - पर्ण - शून्य . २ नग्न ; उघड ; निर्वस्त्र ; पात्रादि विरहित ; वस्तुविरहित ; पोकळ ; उघडेबोडके . ३ उजाड ; निर्जन ; सुनें ; बेचिराख . ( समासांत ) शून्यमंदिर - गृह - प्रांत - स्थल . धावोनि ये उटज केवळ शून्य पाहे । मोरामायण १ . ४२५ . ४ बधिर ; चेतनारहित ; संज्ञाविरहित . तो आपल्या शोकावेगाने इतका शूनुचित्त झाला होता ... - मायेचा बाजार . ( वाप्र . ) शून्यस्थानीं पडणें - निष्फल , निरर्थक होणे ; वार्‍यावर जाणे . परि जेवणार ते रोगिष्ट । तरि ते सुगरिणीचे कष्ट । शून्यस्थानी पडियेले । [ सं . शन् ‍ = जाणे ] सामाशब्द
०ख्याति  स्त्री. ख्याति पहा .
०दृष्टि  स्त्री. १ निर्विकार , चेतनारहित दृष्टि . तिच्याकडे तो शून्यदृष्टीने पहात बसला . - मायेचा बाजार . २ ( नृत्य ) एक अभिनय . डोळ्यांतील बुबुळे स्तब्ध व एका रेषेत ठेवणे , पापण्या निश्चळ दाखविणे . हा चिन्तादर्शक आहे .
०देह वि.  बधिर , चेतनारहित अंग झालेला . विशिष्ट रोगाने पीडिलेला .
०परिकर्माष्टक  न. ( गणित ) शून्यासंबंधी बेरीज , वजाबाकी , गुणाकारादि आठ क्रिया . परिकर्माष्टक पहा .
०मंदिर  न. मूर्ति विरहित देऊळ ; मशीद श्री शाळिग्रामशिळा यवनाचे शून्य मंदिरी पडली । - स्फुटआर्या .
०मस्तक   , मस्तकी - वि ज्याचे तीन किंवा चार पाय पांढरे असून डोक्यावर ( किंवा कानाजवळ ) भोंवरा वगैरे कोणतेहि चिन्ह नसते असा ( घोडा ). अश्वप १ . ९७ .
०लब्धी  स्त्री. १ भाज्यापेक्षां भाजक मोठा असल्यास भागाकार शून्य येतो ती . २ ( अर्वाचीन ) अत्यंत सूक्ष्म संख्याचे गणित . शुन्यलब्धी पर्यंत माराकूट करून मजल मारा . - नि १०३० .
०लिंग   निराकार परमात्म्याचें , ब्रह्माचें , चिन्ह खूण . जे शून्यलिंगाची पिंडी । जे परमात्मयाची करंडी । - ज्ञा ६ . २७३ .
०वाद  पु. जग हे केवळ अभावात्मक आहे , म्हणजे काही नाही म्हणजेच ब्रह्म असे मत .
०वादी  पु. शून्य वादाचा पुरस्कर्ता .
०वेला   वेळ - स्त्री . ( ज्योति ) मध्यान्ह , मध्यरात्र , व संध्याकाळ यावेळांस संज्ञा . कारणा यावेळी केलेली कृत्ये निष्फळ होतात .
०शेज   सेज - स्त्री . माया .
०सिद्धान्त  पु. पदार्थमात्र नाशिवंत म्हणून नाहीतच व ब्रह्महि असते प्रत्ययास येते , ज्या अर्थी प्रत्ययास येत नाही व जे नाही तेंच ब्रह्म हा सिद्धान्त . शून्यवाद पहा .
०हृदय वि.  १ संज्ञा , जाणीव नाहीशी झालेला २ निष्ठुर ; क्रूर ; ( मृदु ) भावना नाहीशा झालेला ; अंन्तःकरण नसलेला . ३ मन , इच्छा , वासना नष्ट झालेला ; वासनांच्या पलीकडे गेलेला ; अतींद्रिय . शून्याकार - वि . १ अभावरूप ; ओसाड ; निर्जन ; उध्वस्त ; शून्यरूप . २ स्थलकालादि मर्यादा नसलेला ; निराकार ; सर्वव्यापी , ( प्रसरणशीलतेने ); सर्वनाशी ( आवरणशीलतेने ) ( ब्रह्म ). शून्याकृति - वि . अक्रिय ; नाकर्ता . लॉर्ड लान्सडौनसारखे शून्याकृति व्हाइसरॉय आले की ... निरर्गल यजमान आमचे डोक्यावर बसतात . - टिले १ . १ . २८६ . शून्यतुल्य - वि . निरुपयोगी ; निर्माल्यवत् ‍ शून्यालय - न . मशीद -( कर्वेयांचे ) आत्मवृत्त १४ .

शून्य

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali |   | 
 noun  गणितको त्यो सङ्ख्‍या जसले कुनै सङ्ख्‍यामा जोडदा वा घटाउँदा त्यो सङ्ख्याको मान बदलिँदैन   Ex. एकको अगाडि शून्य लेख्दा दस बनिन्छ
ONTOLOGY:
गणित (Mathematics)विषय ज्ञान (Logos)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
gujશૂન્ય
kanಶೂನ್ಯ
kasسِفَر
kokशुन्य
marशून्य
mniꯁꯨꯅꯌ꯭
oriଶୂନ
panਸਿਫਰ
tamபூச்சியம்
telసున్న
urdصفر
 noun  खाली वा रिक्‍त स्थान   Ex. ऊ शून्यमा घुर्दै थिई
ONTOLOGY:
स्थान (Place)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
अकास
Wordnet:
asmশূন্য
gujશૂન્ય
hinशून्य
kanಶೂನ್ಯ
kasنب
malശൂന്യത
marशून्य
mniꯁꯨꯟꯗꯔ꯭ꯡ
sanशून्यः
urdخلا , آسمان
   See : रिक्त, विहीव

शून्य

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English |   | 
शून्य  mfn. amf()n. empty, void (with वाजिन् = ‘a riderless horse’; with राज्य = ‘a kingless kingdom’), hollow, barren, desolate, deserted, [Br.] &c. &c.
   empty i.e. vacant (as a look or stare), absent, absentminded, having no certain object or aim, distracted, [MBh.] ; [Kāv.] &c.
   empty i.e. possessing nothing, wholly destitute, [MBh.] ; [Kathās.]
   wholly alone or solitary, having no friends or companions, [R.] ; [BhP.]
   void of, free from, destitute of (instr. or comp.), wanting, lacking, [Kāv.] ; [Kathās.] ; [Pur.] ; [Sarvad.] non-existent, absent, missing, [Kāv.] ; [Pañcat.]
   vain, idle, unreal, nonsensical, [R.] ; [Rājat.] ; [Sarvad.]
अ-शून्यं-√ कृ   void of results, ineffectual (, ‘to effect’, ‘accomplish’), [Śak.] ; [Ratnâv.]
ROOTS:
शून्यं √ कृ
   free from sensitiveness or sensation (said of the skin), insensible, [Bhpr.]
   bare, naked, [MW.]
   guileless, innocent, ib.
   indifferent, ib.
शून्य  n. n. a void, vacuum, empty or deserted place, desert (शून्ये, in a lonely place), [MBh.] ; [R.] &c.
   (in phil.) vacuity, nonentity, absolute non-existence (esp. with Buddhists), [IW. 83 n. 3; 105, n.4] ; [MWB. 7 n. 1; 142]
   N. of ब्रह्म, [MW.]
   (in arithm.) nought, a cypher, [VarBṛS.] ; [Gaṇit.] (cf.[IW. 183] )
   space, heaven, atmosphere, [L.]
   a partic. phenomenon in the sky, [L.]
   an earring (See next). [cf.Gk.κενός, κενεός; Aeol.κέννος.]
शून्य   b &c. See p. 1085, col. 1.

शून्य

The Practical Sanskrit-English Dictionary | Sanskrit  English |   | 
शून्य [śūnya] a.  a. [शूनायै प्राणिवधाय हितं रहस्यस्थानत्वात् यत् [Tv.] ]
   Empty, void.
   Vacant (applied also to the heart, glances &c.), absent, listless; गमनमलसं शून्या दृष्टिः [Māl. 1.17;] see शून्यहृदय below.
   Non-existent.
   Lonely, desolate, secluded, deserted; शून्येषु शूरा न के [K. P.7;] [Bk.6.9;] शून्यं मन्ये जगदविरतज्वालमन्तर्ज्वलामि [U.3.] 38; M¯l.9.2.
   Dejected, downcast, dispirited; शून्या जगाम भवनाभमुखी कथंचित् [Ku.3.75;] [Ki.17.39.]
   Utterly devoid or deprived of, without, wanting in (with instr. or in comp.); अङ्गुलीयकशून्या मे अङ्गुलिः [Ś. 5;] दया˚, ज्ञान˚, &c.
   Indifferent.
   Guileless.
   Nonsensical, unmeaning; मुहुरविशदवर्णां निद्रया शून्यशून्याम् [Śi.11.4.]
   Bare, naked.
   न्यम् A vacuum, void, blank.
   The sky, space, atmosphere.
   A cipher, dot.
   Non-entity, (absolute) non-existence; दूषण- शून्यबिन्दवः [N.1.21.]
  N. N. of Brahman.
   An earring; शून्यकर्णः Amaru. -Comp.
-अशून्यम्   emancipation of the spirit even during a person's life (जीवन्मुक्ति).-पदवी the passage of the soul (ब्रह्मरन्ध्र).
-पालः   a substitute; त्वां हि मत्स्यो महीपालः शून्यपालमिहाकरोत् [Mb.4.] 35.11 (com. राज्ञोऽसन्निधाने पालकम्).
-मध्यः   a hollow reed.
-मनस्, -मनस्क a.  a. absent-minded, listless.
-मुख, -वदन a.  a. with a blank face, with a downcast countenance.
-वादः   the doctrine of the non-existence of anything, the doctrine of a Buddhist sect.
-वादिन्  m. m.
   an atheist.
   a Buddhist.
-व्यापार a.  a. unoccupied.-हृदय a.
   absent-minded; [V.2;] कस्मिन्नपि पूजार्हेऽपराद्धा शून्यहृदया शकुन्तला [Ś.4.]
   open-hearted, unsuspecting.

शून्य

Shabda-Sagara | Sanskrit  English |   | 
शून्य  mfn.  (-न्यः-न्या-न्यं)
   1. Empty, void.
   2. Lonely, desert.
   3. Vacant.
   4. Dovoid of.
   5. Indifferent.
   6. Guileless.
   7. Absent-minded.
   8. Non- sensical.
   9. Naked, bare.
  n.  (-न्यं)
   1. Heaven, sky, æther.
   2. A dot, a spot.
   3. A cipher.
   4. A vacuum.
   5. Non-entity.
  f.  (-न्या)
   1. A hollow reed.
   2. The prickly-pear.
   3. A barren woman.
   E. शुन a dog, यत aff. of fitness, and the vowel substituted for the semi-vowel, and made optionally long.
ROOTS:
शुन यत

शून्य

संस्कृतम् (Sanskrit) WN | Sanskrit  Sanskrit |   | 
   See : विहीन, रिक्त

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP