|
अत्ययः [atyayḥ] [इ-अच्] (a) passing away, lapse; काल˚ आधिश्चोपनिधिश्चोभौ न कालात्ययमर्हतः [Ms.8.145.] (b) End, conclusion, termination, absence, disappearance; तपात्यये [Ku.4.44.5.23;] शिशिरात्ययस्य पुष्पोच्चयः 3.61; आतप˚ [R.1.52.] Complete disappearance, death, destruction, passing away, perishing; पितुरत्ययात् [Dk.64.] Danger, risk, harm, injury, evil; जीवितात्ययमापन्नः [Ms. 1.14] the life being in danger or jeopardy; प्राणानामेव चात्यये 5.27; प्राणात्यये च संप्राप्ते [Y.1.179,] [Ms.6.68,8] :69; पुत्रदारात्ययं प्राप्तः 1.99 (Kull. क्षुदवसन्नपुत्रकलत्रः). Suffering, misery, difficulty, distress. Guilt, fault, offence, transgression; क्षत्रियस्यात्यये दण्डो भागाद्दशगुणो भवेत [Ms.8.243;] दाप्योऽष्टगुणमत्ययं 8.4 should be made to pay as a fine for his offence. Attack, assault साहसस्तेयपारुष्यगोऽभिशापात्यये [Y.2.12.] Overcoming, mastering mentally, comprehending; बुद्धिश्च ते लोकैरपि दुरत्यया [Rām.] Overstepping; क्षुरस्य धारा निशिता दुरत्यया Kena. [Up.] A class kind. cf. अशुभे चापदि स्मृतः । अत्ययोऽ तिक्रमे कृच्छ्रे दोषे दण्डविनाशयोः । [Nm.] अत्यय [atyaya] अत्ययिक [atyayika] अत्ययिक &c. See under अती.
|