|
अलम् [alam] [अल्-अच्]
The sting in the tail of a scorpion.
Yellow orpiment; cf. आल.
अलम् [alam] ind. [अल्-बाहु˚ अम्]
(a) Enough, sufficient for, adequate to (with dative or inf.); तस्यालमेषा क्षुधितस्य तृप्त्यै [R.2.39;] [Ku.6.82;] अन्यथा प्रातराशाय कुर्याम त्वामलं वयम् [Bk.8.98;] [Śi.2.4,16,11;] [K.133;] [Bh.3.22;] [Ms.11.76;] [R.2.39,9.32;15.64;] [Me. 6,9.] (b) A match for, equal to (with dat.); दैत्येभ्यो हरिरलम् Sk.; अलं मल्लो मल्लाय [Mbh.]
Able, competent (with inf.); अलं भोक्तुम् Sk.; वरेण शमितं लोकानलं दग्धुं हि तत्तपः [Ku.2.56;] [V.3.1;] with loc. also: त्रयाणामपि लोकाना- मलमस्मि निवारणे [Rām.]
Away with, enough of, no need of, no use of (having a prohibitive force), with instr. or gerund; अलमन्यथा गृहीत्वा [M.1.2;] अलमलं बहु विकत्थ्य [M.1;] आलप्यालमिदं बभ्रोर्यत्स दारानपाहरत् [Śi.2.4;] अलं महीपाल तव श्रमेण [R.2.34;] [Ku.5.82;] अलमियद्भिः कुसुमैः [Ś.4.] so many flowers will do; [Śi.1.75;] sometimes used, though less correctly, with the inf. in the same sense; अलमात्मानं खेदयितुम् [Ve.2.3;] अलं सुप्तजनं प्रबोधयितुम् [Mk.3.]
(a) Completely, thoroughly; अर्हस्येनं शम- यितुमलं वारिधारासहस्रैः [Me.55;] त्वमपि विततयज्ञः स्वर्गिणः प्रीणयाऽलम् [Ś.7.34;] [R.1.8;] [K.169;] [Śi.3.58;4.] 39. (b) Greatly, excessively, to a high degree; तुदन्ति अलम् [K.2;] यो गच्छत्यलं विद्विषतः प्रति Ak.; [Mv.6.4;] इत्यलमन्वशान् मुनिर्माम् [Ki.13.13.] again and again, pressingly.
In vain.
Surely, verily.
In the sense of अस्ति and भूषण also. अलं भूषणपर्याप्तिशक्तिवारण- वाचके Nm. -Comp.
-कर्मीण a. a. [अलं समर्थः कर्मणि ख] competent to do any act; skilful, clever.
-कामता The state of complete satiation; समिद्ध-शरणाऽऽदीप्ता देहेऽलंकाम- तेश्वरा [Bk.1.7.]
-कुमारि a. a. [अलं कुमार्यै] sufficient to support a maiden (धनम्); [P.I.2.44.]
-कृ, -कार &c. see separately below.
-गामिन् a. a. [अलं पर्याप्तं गच्छति, णिनि] going after, following in due or proper manner; अनुग्वलं- गामी [P.V.2.15.]
-जीविक a. a. [अलं जीविकायै चतु.] sufficient for livelihood.
-जुष् a. a. अलं जुष्यते कर्मणि बाहु˚ क] sufficient, adequate to eating.
-तम a. a. able, sufficient, having power.
-तराम् ind.
Exceedingly; मुहुर्गलद्भिस्तरलैरलं- तरामरोदि [Ku.15.28.]
Very much better or easier; इष्टं कर्तुमलंतराम् [Śi.2.16.]
-धन a. a. [अलं प्रभूतं धनमस्त्यस्य अच्] possessing sufficient wealth, rich; निरादिष्टधनश्चेत्तु प्रतिभूः स्यादलंधनः [Ms.8.162.]
-धूम a. a. [अलमत्यर्थो धूमः] thick smoke, volume of smoke.
-पशुः [अलं यज्ञे निरर्थः पशुः] a bad or useless animal (for sacrifice). (-a.) able to keep cattle.
-पुरुषीण a. a. [अलं समर्थं पुरुषाय; स्वार्थे ख]
fit for a man, becoming a man.
sufficient for a man. (-णः) a man who is chief of the opposite warriors in a battle.
-बल a.
strong enough, having sufficient power.
an epithet of Śiva.
बुद्धिः sufficient sense.
false notion (मिथ्याबुद्धि).
-भूष्णु a. a. [अलं सामर्थ्ये भू-ग्स्नु] able, competent; विनाप्यस्मदलंभूष्णुरिज्यायै तपसः सुतः [Śi.2.9.]
|