अश्मन्

{ aśman }

प्राचीन चरित्रकोश

अश्मन् n.   एक ब्राह्मण । इसका जनक के साथ सुखदुःखनिवृत्ति पर संभाषण हुआ थ [म.शां.२८] ।

A Sanskrit English Dictionary

अश्मन्  m.  1. m. an eater, xviii, 4, 54."> [AV. xviii, 4, 54.]
अश्मन्  m.  2. m. ( once अश्म॑न्, [ŚBr. iii]), a stone, rock, [RV.] &c.
   a precious stone, 47, 3"> [RV. v, 47, 3]; [ŚBr. vi]
    any instrument made of stone (as a hammer &c.), [RV.] &c.
    thunderbolt, [RV.] &c.
   a cloud, [Naigh.]
   the firmament, 30, 8; 56, 4; vii, 88, 2"> [RV. v, 30, 8; 56, 4; vii, 88, 2]
अश्मन्   [ cf. Zd. asman; Pers. aṣmān; Lith. akmu; Slav. kamy].

The Practical Sanskrit-English Dictionary

अश्मन् [aśman] a.  a. Ved. eating or pervading; अश्मान्नाना- माधिपत्यं जगाम [Av.18.4.54.] m. [अश्नुते व्याप्नोति संहन्त्यनेन बा˚ मनिन् [Uṇ.4.146] ]
   A stone; नाराचक्षेपणी- याश्मनिष्पेषोत्पतितानलम् [R.4.77.]
   A hard stone, rock.
    flint. ततोऽश्मसहिता धाराः संवृण्वन्त्यः समन्ततः [Mb.3.143.19.]
   A cloud.
   A thunderbolt.
   A mountain. -Comp.
-आस्य a.  a. having a stone- mouth or source, flowing from a rock; अश्मास्यमवतं ब्रह्मणस्पतिः [Rv.2.24.4.]
-उत्थम्    bitumen.
- कदली  N. N. of a plant, a kind of कदली.
-कुट्ट, -कुट्टक   a.
    breaking anything on stones.
    broken by a stone. (-ट्टः,
-ट्टकः)   a class of devotees; a वानप्रस्थ [Rām.3.6.2;] [Y.3.49;] [Ms.6.17.]
-केतुः [अश्मेव केतुर्यस्य]  N. N. of a plant.
-गन्धा  N. N. of a plant, cf. अश्वगन्धा.
-गर्भः, -गर्भम्, -गर्भजः, - जम्, -योनिः   an emerald.
-गर्भजः    fire produced from a flint.-गुडः
-डा   a kind of weapon.
-घ्नः  N. N. of a tree; ( पाषाणभेद ?);
-चक्र a.  a. furnished with a disc of stone.
   जः, जम् red- chalk.
    iron.
-जतु  n. n.,
-जतुकम्    bitumen. ( mar. दगडफूल, शिलाजित, डांबर.)
-जातिः   an emerald named पन्ना.
-दारणः   an axe or crow for breaking stones. (-णम्) breaking stones or rocks.- दिद्यु a. one who has obtained a stony weapon having adamantine weapons or grasped weapons (व्याप्तायुध, अश्ममयायुध).
-नगरम्  N. N. of a town in which Kālakeya resided.
-पुष्पम्    bitumen, benzoin ( शिलारस).
-भालम्   a mortar of stone or
-भिद्, -भेदः, -भेदकः   the plant Coleus Scutellarioides ( supposed to dissolve stone in the bladder; mar. कोरळ).
-योनिः   An emerald named पन्ना.
-रथः  N. N. of a sage.
-वर्षः   A hail- shower. विनाश्मवर्षाशनिपातदोषैः काले च देशे प्रववर्ष देवः [Bu. Ch.2.7.] - व्रज a. included in rocks.
-सार a.  a. like iron or stone. अश्मसारमिदं नूनमथवाप्यजरामरम् [Rām.5.26.6.]
   (रः, रम्). iron; अश्मसारमयं शूलम् [Bhāg.8.11.3.] प्राणाः सत्वरमश्म- सारकठिना गच्छन्ति गच्छन्त्वमी [S. D.]
    sapphire.
   a saw ( क्रकच); दारोश्चूर्णमिवाश्मसारविहितम् [Mb.12.298.45.] ˚मय a. made of iron cf. [Śiv. B.14.25.]
-हन्मन्  n. n.
   a weapon of iron; [Rv.7.14.5.]
   a stroke of the thunderbolt.

Shabda-Sagara

अश्मन्  m.  ( -श्मा) A stone or rock.
    E. अश to spread, &c. मनिन् Unādi aff.

ROOTS:

अश मनिन्