तैजस

{ taijasa }

Puranic Encyclopaedia

TAIJASA   A holy place. This is situated in Kurukṣetra. The importance of this place lies in the fact that it was at this place that all devas together crowned Subrahmaṇya as their Commander-in-chief. [Śloka 16, Chapter 83, Vana Parva] .

A dictionary, Marathi and English

   taijasa a S Luminous, lustrous, bright, brilliant, splendid.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 वि.  तेजस्वी ; सतेज ; प्रकाशणारा ; भव्य . [ सं . ]
 वि.  तेजतत्त्वयुक्त . जागृती विश्व अभिमानी । दोनी जाती मावळोनी । तेव्हां मिथ्या प्रपंच स्वप्नी । तैजस अभिमानी विस्तारी । - एभा २८ . ६९ .

A Sanskrit English Dictionary

तैजस  mfn.  mf( ई)n. originating from or consisting of light ( ते॑जस्), bright, brilliant, [ŚBr. xiv]; [MāṇḍUp.]; [MBh.] &c.
   consisting of any shining substance (as metal), metallic, [ĀśvGṛ.]; [Gaut.]; [Mn.]; KātyŚr. Sch.
   said of the gastric juice as coloured by digested food, [Suśr. i, 14]
   passionate, [Sāṃkhyak.]; [Tattvas.]; [Vedântas.]; [Suśr.]; [BhP.]
तैजस  n.  n. metal, [L.]
   vigour, [W.]
    N. of a तीर्थ, [MBh. iii, 7035; ix, 2723]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

तैजस [taijasa] a.  a. (-सी f.) [तेजसो विकारः अण्]
   Bright, splendid, luminous; वैराजा नाम ते लोकास्तैजसाः सन्तु ते शिवाः [U.2.] 12.
   Made up or consisting of light; तैजसस्य धनुषः प्रवृत्तये [R.11.43.]
   Metallic.
   Passionate.
   Vigorous, energetic.
   Powerful, intense.
   A kind of horse; ते तैजसाः पुण्यवता प्रदेशे भवन्ति पुण्यैरपि ते मिलन्ति Yuktikalpataru.
   Endowed with the राजस quality; वैकारिक- स्तैजसश्च तामसश्चेत्यहं त्रिधा [Bhāg.3.5.3.]
-सः   The highly refined or subtle essence (Vedānta Phil.); विश्वश्च तैजसः प्राज्ञस्तुर्य आत्मा समन्वयात् [Bhāg.7.15.54;] Muṇḍ.4.
   सम् Any metal; [Bhāg.11.21.12.]
   Ghee.
   Intensity, severity.
   Vigour, energy, might.
   The group of senses; तैजसे निद्रयापन्ने पिण्डस्थो नष्टचेतनः । मायां प्राप्नोति मृत्युं वा [Bhāg.11.28.3.]
   The movable (जङ्गम) world; तस्य तत्तेजसस्तस्माज्जज्ञे लोकेषु तैजसम् [Mb.13.85.12.] -Comp.
-आवर्तनी   a crucible.

Shabda-Sagara

तैजस  mfn.  ( -सः-सी-सं)
   1. Of or relating to fire, fiery, splendid.
   2. Power- ful, vigorous, intense.
  n.  ( -सं)
   1. Ghee or oiled butter.
   2. Any metal. 3. Intensity.
   4. Vigour, energy.
    E. तेजस् brilliance, affix अण् . तेजसो विकारः .

ROOTS:

तेजस् अण् . तेजसो विकारः .

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

   See : द्युमत्, द्युमत्