वचन

हिन्दी (hindi) WN

 noun  मनुष्य के मुख से निकलने वाला सार्थक शब्द   Ex. ऐसा वचन बोलें जो दूसरों को अच्छा लगे ।

HYPONYMY:

सुवचन प्रशंसा प्रवचन

ONTOLOGY:

संप्रेषण (Communication) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

वाणी बोली बोल बाणी बानी बयन इड़ा वाचा भाषा

Wordnet:

bd बोसोन

ben বচন

guj વચન

kan ವಚನ

kok वाणी

mal വാക്ക്

mni ꯋꯥꯉꯥꯡ

nep वचन

ori ବଚନ

pan ਬੋਲ

san वचनम्

tam பேச்சு

tel మాట

urd بات , بیان , بول بچن ,

 noun  किसी से दृढ़ता या प्रतिज्ञापूर्वक यह कहने की क्रिया कि हम अमुक काम अवश्य करेंगे अथवा कभी नहीं करेंगे   Ex. आधुनिक युग में बहुत कम लोग अपना वचन निभा पाते हैं ।

HYPONYMY:

शपथ

ONTOLOGY:

संप्रेषण (Communication) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

वादा ज़बान जबान जुबान वायदा क़ौल इक़रार इकरार करार क़रार कौल अभिवचन अहद कलाम आखर

Wordnet:

bd खोथा होनाय

ben কথা

guj વચન

kan ಭಾಷೆ

kas وادٕ

kok उतर

mar वचन

mni ꯋꯥꯁꯛ

nep वचन

pan ਵਚਨ

san प्रतिज्ञा

tel మాట

urd وعدہ , عہد , قول , زبان , قرار , قسم

 noun  व्याकरण में वह विधान जिसके द्वारा शब्द के रूप से एक या अनेक का बोध होता है   Ex. हिंदी में दो वचन होते हैं ।

HYPONYMY:

एकवचन बहुवचन

ONTOLOGY:

ज्ञान (Cognition) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

mal വചനം

san वचनम्

tam எண்(இலக்கணம்)

urd وَچَن , تعداد

   See : उक्ति

कोंकणी (Konkani) WN

 noun  भंया पसून वांचोवपाचें वचन दिवपाची कृती   Ex. राजान कैद्यांक उतर दिलें

ONTOLOGY:

() ➜ कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

आश्वासन उतर

Wordnet:

asm অভয় দান

bd गिनाङिनि खोथा होनाय

ben অভয়দান

guj અભયદાન

hin अभयदान

mal അഭയ വഗ്ദാനം

mni ꯀꯤꯗꯅꯕ꯭ꯑꯆꯦꯠꯄ꯭ꯋꯥꯔꯣꯟ

nep अभयदान

ori ଅଭୟଦାନ

pan ਅਭਯਦਾਨ

san अभयदानम्

urd ابھےدان

 noun  जाच्या वरवीं शब्दाच्या रुपान एक वा खूब हाचो बोध जाता अशें व्याकरणांतलें विधान   Ex. कोंकणींत दोन वचन आसतात

HYPONYMY:

एकवचन भोववचन

ONTOLOGY:

ज्ञान (Cognition) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

mal വചനം

san वचनम्

tam எண்(இலக்கணம்)

urd وَچَن , تعداد

   See : उतर

A dictionary, Marathi and English

   Speech, a matter spoken; word, declaration, affirmation, promise &c. 2 A dictum, an aphorism, a rule; any utterance or expression considered as authoritative. 3 In grammar. Number; as एकवचन, द्विवचन, अनेकवचन or बहुवचन Singular, Dual, Plural. वचनाचा खरा a True to one's promise or word. वचनाच्या आज्ञेंत or अर्ध्या वचनांत असणें or वागणें To be exceedingly obedient and tractable. वचनीं गोवणें To entangle, i.e. to bind or fix, by his own promise or word.

Aryabhushan School Dictionary

 n   Speech. Promise. A dictum. (In gram.) Number.
अर्ध्या वचनांत असणें   Be exceedingly obedient and tracable.
वचनाचा खरा   True to one's promise or word.
वचनीं गोंवणें   Entangle i.e. bind or fix, by his own promise or word.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

 ना.  अभिवचन , आश्वासन , शब्द ;
 ना.  उक्ती , भाषण , विधान ;
 ना.  करार , प्रतिज्ञा :
 ना.  प्रमाणभूत आधार ( शास्त्रवचन ), शास्त्रोक्त ,

मराठी (Marathi) WN

 noun  एखादे काम करीन वा करणार नाही असे एखाद्याला निश्चितपणे सांगण्याची क्रिया   Ex. त्याने आपले वचन पाळले नाही.

HYPONYMY:

शपथ

ONTOLOGY:

संप्रेषण (Communication) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

शब्द अभिवचन

Wordnet:

bd खोथा होनाय

ben কথা

guj વચન

hin वचन

kan ಭಾಷೆ

kas وادٕ

kok उतर

mni ꯋꯥꯁꯛ

nep वचन

pan ਵਚਨ

san प्रतिज्ञा

tel మాట

urd وعدہ , عہد , قول , زبان , قرار , قسم

 noun  व्याकरणात नामाच्या ठिकाणी एकत्वरूपाने अथवा अनेकत्वरूपाने असलेली अर्थाची उपपत्ती   Ex. एक, द्वि, बहु असे तीन वचन आहेत.

HYPONYMY:

एकवचन अनेकवचन

ONTOLOGY:

ज्ञान (Cognition) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

mal വചനം

san वचनम्

tam எண்(இலக்கணம்)

urd وَچَن , تعداد

   See : उक्ती, बोल

महाराष्ट्र शब्दकोश

  न. 

1. भाषण ; बोललेली गोष्ट .
2. शब्द ; भाष ; निश्चयपूर्वक सांगणे .
3. विधान .
4. उक्ति ; सूक्त .
5. प्रमाणभूत आधार ; प्रामाण्य . मुख्य प्रभुचे लक्षण प्रत्यक्ष ज्यास वचन भारती । - ऐपो ३२० .
6. ( कायदा ) करार ; प्रतिज्ञा .
7. अवतरण ; ग्रंथांतील उदाहरण . सर्व देवांसि नमस्कारिले । ते एका भगवंतासि पावले । एदर्थी येक वचन बोलिले । आहे ते ऐका । - दा ४ . ६ . ११
8. ( व्या . ) नामाच्या ठिकाणी एकत्वरुपाने अथवा अनेकत्वरुपाने असलेली अर्थाची उपपत्ति . एकवचन ; द्विवचन , अनेक - बहुवचन . [ सं . ]
   म्ह० वचने किं दरिद्रता = नुसते बोलण्यांत कमीपणा कशाला ? बोलायला काय जाते ?

०चिठी, ठ्ठी  स्त्री. कर्ज घेतांना लिहून दिलेला रोखा . ( इं . ) प्रॉमिसरी नोट . एखाद्या चुकार ऋणकोने हिशोबाची भानगड दाखवून बरीचशी सूट घेऊन वचनचिठी लिहून द्यावी . - सासं २ . १६६ .
०भंग  पु. करार , शपथ मोडणे .
०भाक  स्त्री. तोंडी करार , व्यवहार .
०विरोध  पु. वचनाच्या विरुद्ध वागणे .
वचनाचा खरा धड वि.   वचनाप्रमाणे वागणारा ; वचन पाळणारा . खरा लोककल्याणेच्छु व देशाभिमानी पुरुष म्हटला म्हणजे ... तो वचनाचा धड असला पाहिजे . - नि .

1. वचनाच्या आज्ञेत , अर्ध्या वचनांत गोवणे एखाद्याला त्याच्याच शब्दांत , वचनांत गुंतविणे ; वचनानुसार करावयास भाग पाडणे . म्हणती श्रीकृष्ण आमुचे जीवन । सत्यभामेसी वचनी गोवून । कैसे नेतोसी दयावर्णा । - ह ३० . १४३ .
2. वचनी राहणे आज्ञेत वागणे . वचनी राहुनि काम मनांतिल पुरवी ऐशी त्यजिली रामा । - मराठी ६ पु . ( १८७५ ) १७६ .
3. वचनाभी स्त्री . बचनाग . वचनाभी ते आधी लागोनि गुळचट । - दावि १२७ . [ सं . वत्सनाम ]

नेपाली (Nepali) WN

 noun  मान्छेका मुखबाट निस्कने सार्थक शब्द   Ex. यस्तो वचन बोल जुनचाहिँ अर्कालाई सार्थक लागोस्

HYPONYMY:

प्रशंसा प्रवचन सुवचन

ONTOLOGY:

संप्रेषण (Communication) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

बोली वाणी बानी

Wordnet:

bd बोसोन

ben বচন

guj વચન

hin वचन

kan ವಚನ

kok वाणी

mal വാക്ക്

mni ꯋꯥꯉꯥꯡ

ori ବଚନ

pan ਬੋਲ

san वचनम्

tam பேச்சு

tel మాట

urd بات , بیان , بول بچن ,

 noun  कसैसँग दृढता वा प्रतिज्ञापूर्वक यसो भन्ने क्रिया हामी अमुक काम अवश्य गर्छौं अथवा कहिले पनि गर्दैनौँ   Ex. आधुनिक युगमा धेरै थोर मान्छेले आफ्नो वचन पूरा गर्छन्

ONTOLOGY:

संप्रेषण (Communication) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

बोली कथन भनाइ अडान

Wordnet:

bd खोथा होनाय

ben কথা

guj વચન

hin वचन

kan ಭಾಷೆ

kas وادٕ

kok उतर

mar वचन

mni ꯋꯥꯁꯛ

pan ਵਚਨ

san प्रतिज्ञा

tel మాట

urd وعدہ , عہد , قول , زبان , قرار , قسم

   See : भनाइ, कथन, बोली

A Sanskrit English Dictionary

वचन  mfn.  mfn. speaking, a speaker, eloquent, [RV.]
-ता  n. ( ifc.) mentioning, indicating, expressing, meaning, [Pāṇ.]; KātyŚr.; [Sarvad.] ( f., -त्व n.)

ROOTS:

ता

-त्व  n. being pronounced, [RPrāt.] ( n.)

ROOTS:

त्व

वचन  f.  n. ( ifc. f( आ).) the act of speaking, utterance, [Sāṃkhyak.]
वचन  n.  n. pronunciation, [Pāṇ.]; [Prāt.]
   statement, declaration, express mention, [AitBr.]; [ŚrS.]; [Pāṇ.] &c.
   speech, sentence, word, [Mn.]; [MBh.] &c.
   (in gram.) the injunction of a teacher, rule, [Kāś.]
°नं-√ कृ   advice, instruction, direction, order, command, [MBh.]; [Kāv.] &c. ( or °ने-√ स्था with gen. = to do the bidding of any one, follow a person's advice, obey; °नेन or °नात्, with gen. = in the name of)

ROOTS:

°नं √ कृ

   sound, voice, [APrāt.]; [Megh.]; [Hit.]
एक   (in gram.) number, [Pāṇ.]; [Vop.] ( cf.-, द्वि-, बहु-व्°)
   rumour, [L.]
   dry ginger, [L.]

Shabda-Sagara

वचन  n.  ( -नं)
   1. Speech, speaking.
   2. A sentence, a text, a dictum, an aphorism, a rule.
   3. Recitation.
   4. Advice.
   5. Order, command. 6. Dry-ginger.
   7. The pronunciation of a letter, (in gram.)
   8. The meaning of a word.
   9. Number, (in gram.)
    E. वच् to speak, aff. ल्युट् .

ROOTS:

वच् ल्युट् .