विज्ञानम्

{ vijñānam }

The Practical Sanskrit-English Dictionary

विज्ञानम् [vijñānam]   1 Knowledge, wisdom, intelligence, understanding; यज्जीव्यते क्षणमपि प्रथितं मनुष्यैर्विज्ञानशौर्यविभवार्यगुणैः समेतम् । तन्नाम जीवितमिह ... [Pt.1.24;5.3;] विज्ञानमयः कोशः 'the sheath of intelligence' (the first of the five sheaths of the soul).
   Discrimination, discernment.
   Skill, proficiency; प्रयोगविज्ञानम् [Ś.1.2.]
   Worldly or profane knowledge, knowledge derived from worldly experience (opp. ज्ञान which is 'knowledge of Brahma or Supreme Spirit'); ज्ञानं तेऽहं सविज्ञानमिदं वक्ष्याम्यशेषतः [Bg.7.2;3.41;6.8;] (the whole of the 7th Adhyāya of Bg. explains ज्ञान and विज्ञान).
   Business, employment.
   Music.
   Knowledge of the fourteen lores.
   The organ of knowledge; पञ्चविज्ञानचेतने (शरीरे) [Mb.12.187.] 12.
   Knowledge beyond the cognisance of the senses (अतीन्द्रियविषय); विज्ञानं हि महद्भ्रष्टम् [Rām.3.71.3.]
   Information; लब्धविज्ञानम् [Mb.12.44.5.] -Comp.
-ईश्वर  N. N. of the author of the Mitākṣarā, a commentary on Yājñavalkya's Smṛiti.
-पादः  N. N. of Vyāsa.
-मातृकः   an epithet of Buddha.
-योगः   means of arriving at correct knowledge (प्रमाण); केन विज्ञानयोगेन मतिश्चित्तं समास्थिता [Mb. 14.21.11.]
-वादः   the theory of knowledge, the doctrine taught by Buddha.
-स्कन्धः   one of the five स्कन्धs postulated in the Buddhistic philosophy (रूपवेदना- विज्ञानसंज्ञासंस्काराः क्षणिकविज्ञानस्कन्धे स्मृतिरनुपपन्ना ŚB. on [MS.1.1.5.]

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 noun  तत् ज्ञानशाखा यस्याम् रसायनशास्त्रं प्राणीशास्त्रं गणितशास्त्रम् इत्यादीनां विद्याशाखायाः अध्ययनं क्रियते।   Ex. मम पुत्री विज्ञानस्य ग्रन्थं पठति।

HYPONYMY:

सामान्य विज्ञाम् विमानशास्त्रम् आहारशास्त्रम् जीवभौतिकी

ONTOLOGY:

व्यवहार विज्ञान (Applied Sciences) ➜ विषय ज्ञान (Logos) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

bd बिगियान

ben বিজ্ঞান

guj વિજ્ઞાન

kas ساینَس

mal ശാസ്‌ത്രം

mar विज्ञान

mni ꯁꯥꯏꯟꯁ

nep विज्ञान

ori ବିଜ୍ଞାନ

tam அறிவியல்

tel విజ్ఞాన్

urd سائنس , علم , حکمت

   See : शास्त्रम्, ज्ञानम्, ज्ञानम्