अपवर्ग

{ apavarga }

हिन्दी (hindi) WN

See : समाप्ति, दान, मोक्ष, भोगत्याग, आपूर्ति

A dictionary, Marathi and English

apavarga m S Final emancipation or beatitude; exemption from further transmigration.

Aryabhushan School Dictionary

 m  Final emancipation or beatitude.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. मोक्ष ; चार पुरुषार्थांपैकीं चवथा ; मुक्ति . जयाचिए गांविचा मार्गु । चुके साधनाचा वर्गु । तो देआवेया अपवर्गु । धांवे घरोघरीं । - ऋ ७७ . [ सं . ]

नेपाली (Nepali) WN

See : समाप्ति

A Sanskrit English Dictionary

अप-वर्ग    a &c. See अप-√ वृज्.

ROOTS:

अप वर्ग

अप-वर्ग  m.  b m. completion, end ( e.g. पञ्चा-पवर्ग, coming to an end in five days), KātyŚr. &c.

ROOTS:

अप वर्ग

the emancipation of the soul from bodily existence, exemption from further transmigration
स्वर्ग    opp. to (in phil.)
final beatitude, [BhP.] &c.
gift, donation, [ĀśvŚr.]
restriction (of a rule), [Suśr.]; [Śulb.]
shooting off (an arrow), [Kir.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

अपवर्ग [apavarga]   &c.
अपवर्गः [apavargḥ]   1 Completion, end, fufilment or accomplishment of an action; अपवर्गे तृतीया [P.II.3.6;] III.4. 6; (अपवर्गः = क्रियाप्राप्तिः or समाप्तिः Sk.) तेषां चैवापवर्गाय मार्गं पश्यामि नाण्डज [Mb.5.113.17.] क्रियापवर्गेष्वनुजीविसात्कृताः [Ki.1.14;] अपवर्गे तृतीयेति भणतः पाणिनेरपि [N.17.68;] [Ki. 16.49;] पञ्च˚ coming to an end in 5 days.
An exception, special rule; अभिव्याप्यापकर्षणमपवर्गः [Suśr.]
Absolution, final beatitude; अपवर्गमहोदयार्थयोर्भुवमंशाविव धर्मयोर्गतौ [R.8.16;] ज्ञानेन चापवर्गः Sāṅkhya [K.44]
A gift, donation.
Abandonment. आत्मदोषापवर्गेण तद्याच्ञा जनमोहिनी [Bhāg.1.23.46.;]
Throwing, discharge (as of arrows); मुष्टेरसंभेद इवापवर्गे [Ki.16.2.]
Cessation, end; क्रियाणामर्थशेषत्वात् प्रत्यक्षतस्तन्निवृत्त्या अपवर्गः स्यात् । [Ms.11.1.27.]

Shabda-Sagara

अपवर्ग  m.  ( -र्गः)
1. Final beatitude, the delivery of the soul from the body, and exemption from farther transmigration.
2. Abandoning, quit- ting.
3. The fruit or consequences of any completed act.
4. The completion of any act.
5. Any act brought to a conclusion.
6. End, completion.
E. अप from, वृज् to forsake, घञ् affix, and ग substituted for ज.

ROOTS:

अप वृज् घञ् ग ज