हेमन्

{ hēman }

A Sanskrit English Dictionary

हेमन्    a &c. See 2. p.1304, col. 1.
हेमन्  n.  1. n. impulse, [RV. ix, 97, 1] ( [Sāy.] ‘gold’)
water, [Naigh. i, 12.]
हेमन्    2. (See हिम॑ and next), winter (only used in loc., ‘in the winter’), [TS.]; [Kāṭh.]; [ŚBr.]
हेमन्  n.  3. n. (of doubtful derivation) gold, [Naigh. i, 2]; [Mn.]; [MBh.] &c.
a gold piece, [Kathās.]
( pl.) golden ornaments, [Kuval.]
Mesua Roxburghii, [Car.]
the thorn-apple, [MW.]
हेमन्  m.  4. m. the planet Mercury, [L.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

हेमन् [hēman]  n. n. [हि-मनिन्]
Gold; हेम्नः संलक्ष्यते ह्यग्नौ विशुद्धि श्यामिकापि वा [R.1.1.]
Water.
Snow.
The thorn-apple.
The Keśara flower.
Winter, the cold season.
The planet Mercury.
The Dhattūra plant.; हेमनामकतरुप्रसवेन त्र्यम्बकस्तदुपकल्पितपूजः [N.21.34.] -Comp.
-अङ्कः a.  a. adorned with gold; [Mu.2.1] (v. l.); see next word.
-अङ्ग a.  a. golden; सुगाङ्गे हेमाङ्गं नृवर तव सिंहासनमिदम् [Mu.2.1.]
(ङ्गः) Garuḍa.
a lion.
the mountain Sumeru.
 N. N. of Brahman.
of Viṣṇu.
the Champaka tree.
-अङ्गदम्   a gold bracelet.
अद्रिः the mountain Sumeru.
 N. N. of an author of the encyclopædic work चतुर्वर्गचिन्तामणि.
-अम्भोजम्   a golden lotus, Nelumbium Speciosum (variety yellow); हेमाम्भोजप्रसवि सलिलं मानसस्याददानः [Me.64.]
-अम्भोरुहम्   golden lotus; हेमाम्भोरुहसस्यानां तद्वाप्यो धाम सांप्रतम् [Ku. 2.44.]
आह्वः the wild Champaka tree.
theDhattūra plant.
-कक्ष a.  a. having golden walls.
-क्षः   a golden girdle.
-कन्दलः   coral.
-करः, -कर्तृ, -कारः, -कारकः   a goldsmith; (हृत्वा) विविधानि च रत्नानि जायते हेमकर्तृषु [Ms.12.61;] हेममात्रमुपादाय रूपं वा हेमकारकः [Y.3.] 147.
-कलशः   a golden pinnacle; Inscr.
-किंजल्कम्   the Nāgakeśara flower.
-कुम्भः   a golden jar.
-कूटः  N. N. of a mountain; [Ś.7.]
-केतकी   the Ketaka plant, bearing yellow flowers (स्वर्णकेतकी).
केलिः an epithet of Agni.
the Chitraka plant.
-केशः  N. N. of Śiva.-गन्धिनी the perfume named Reṇukā.
-गर्भ a.  a. containing gold in the interior.
-गिरिः   the mountain Sumeru.-गारैः the Aśoka tree.
-घ्नम्   lead.
-घ्नी   turmeric.-चन्द्रः N. of a celebrated Jaina lexicographer (of the 11th century).
-छन्न a.  a. covered with gold. (-न्नम्) gold covering.
-ज्वालः   fire.
-तरुः   the thorn-apple.-तारम् blue vitriol.
-दुग्धः, -दुग्धकः   the glomerous fig-tree.
-धान्यकः   the 11/2 Māṣaka weight.
-धारणम्   the 8-Palas weight of gold.
-पर्वतः   the mountain Meru.
पुष्पः, पुष्पकः the Aśoka tree.
the Lodhra tree.
the Champaka tree. (-n.)
the Aśoka flower.
the flower of China rose.
-पुष्पिका   yellow jasmine.-पृष्ठ a. gilded.
-ब(व)लम्   a pearl.
-माला   the wife of Yama.
-माक्षिकम्   pyrites.
-मालिन्  m. m. the sun.
-यूथिका   the golden or yellow jasmine.
-रागिणी  f. f. turmeric.-रेणुः a kind of atom (त्रसरेणुः).
-वलम्   a pearl.
-व्याकरणम्   Hemachandra's grammar.
-शङ्खः  N. N. of Viṣṇu.
शृङ्गम् a golden horn.
a golden summit.
-सारम्   blue vitriol.
-सूत्रम्, -सूत्रकम्   a kind of necklace (Mar. गोफ).

Shabda-Sagara

हेमन्  n.  ( -म)
1. Gold.
2. Dhattūra.
3. The Nāgakeśara flower.
4. Snow. m. ( -मा)
1. The planet MERCURY.
2. Winter.
E. हि to go, मनिन् aff.

ROOTS:

हि मनिन्