तस्मात्त्वमुद्धवोत्सृज्य चोदनां प्रतिचोदनाम् ।
प्रवृत्तिं च निवृत्तिं च श्रोतव्यं श्रुतमेव च ॥१४॥
माझें स्वरूप शुद्ध निर्गुण । वेद तितुका गा त्रिगुण ।
त्या वेदाचें जें प्रेरण । तें गौण जाण मत्प्राप्तीं ॥१५॥
त्या वेदार्थें श्रुतिस्मृती । नाना कर्में करविती ।
त्या कर्मांची कर्मगती । न कळे निश्चितीं कोणासी ॥१६॥
कर्म स्वरूपें परम गूढ । विधिनिषेधें अतिअवघड ।
सज्ञानासी नव्हे निवाड । शास्त्रें दृढ विचारितां ॥१७॥
केवळ कर्मचि कर्माआंत । एक प्रवृत्त एक निवृत्त ।
सकाम निष्काम अद्भुत । अंगीं आदळत साधकां ॥१८॥
कर्म तितुकें आविद्यक । वेद तों त्रिगुणात्मक ।
तत्संबंधीं श्रवण देख । साधनरूप वेदांत ॥१९॥
तमोगुणें कर्मकांड । रजोगुणें उपासनाकांड ।
सत्त्वगुणें ज्ञानकांड । वेद त्रिकांड त्रिगुणात्मक ॥२२०॥
वेदशास्त्र विधानविधी । यांचें मूळ अविद्या आधीं ।
जे अविद्येस्तव देहबुद्धी । विधिनिषेधीं गोंवित ॥२१॥
यालागीं उद्धवा तूं आधीं । सांडीं अविद्या पां त्रिशुद्धी ।
अविद्या सांडिल्या संबंधीं । सहजें वेदविधी सांडिला ॥२२॥
आधीं अविद्या ते कोण । हेंच आम्हां न कळे जाण ।
मग तिचें निराकरण । केवीं आपण करावें ॥२३॥
निजकल्पनेचा जो बोध । तेचि अविद्या स्वतःसिद्ध ।
तेणेंचि बाधे विधिनिषेध । ते त्यागिल्या शुद्ध ब्रह्मचि तो ॥२४॥
धूर पडिलिया रणीं । सहज कटक जाय पळोनी ।
तेवीं अविद्या सांडितां सांडणीं । विधिविधान दोनी सहजेंचि ॥२५॥
आंखु छेदिलिया पडिपाडें । रथ न चाले असतांही घोडे ।
तेवीं अविद्या छेदिलिया निवाडें । विधिनिषेध पुढें न चलती ॥२६॥
मूळ छेदिलिया एके घायीं । शाखा पल्लव छेदिले पाहीं ।
तेवीं अविद्या छेदिलिया लवलाहीं । विधिनिषेध राही सहजचि ॥२७॥
ऐकें वेदींचा तात्पर्यार्थ । मुख्य भजावा मी भगवंत ।
तोचि शास्त्रीं विशदार्थ । करी वेदांतश्रवणार्थें ॥२८॥
श्रवण केलियाचें फळ जाण । करावें अविद्यानिरसन ।
अविद्या निरसिलिया श्रवण । पुढारें जाण लागेना ॥२९॥
जेवीं ठाकिलिया स्वस्थान । पुढारें न लगे गमनागमन ।
तेवीं झालिया अविद्यानिरसन । श्रवण मनन लागेना ॥२३०॥
म्हणसी अविद्या केवीं सांडे । हेंचि अवघड थोर मांडे ।
हें अवघें उगवे सांकडें । तें मी तुज पुढें सांगेन ॥३१॥
वेदशास्त्रकर्मविधान । हें अविद्यायुक्त साधन ।
ते अविद्या जावया जाण । मजलागीं शरण रिघावें ॥३२॥