चाल

{ cālḥ }

हिन्दी (hindi) WN

 noun  चलने का ढंग   Ex. तुम यों टेढ़ी-मेढ़ी चाल से क्यों चल रहे हो ?

HYPONYMY:

सरपट चाल दुलकी लंघन चौकड़ी गजगति

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm খোজ

ben ভঙ্গিমা

guj ચાલ

kan ನಡೆ

kas ترٛاے

kok चाल

mal നടപ്പ്

mni ꯈꯨꯠꯆꯠ

san चलनम्

tam நடக்கும்விதம்

 noun  शतरंज,ताश चौरस आदि के खेल में, पत्ता या मोहरा दाँव पर रखने या आगे बढ़ाने की क्रिया   Ex. चाल चलने की आपकी बारी है ।

HYPONYMY:

शहचाल

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

bd साल

kan ಆಡುವ

kas داو تراوُن

mal കരുനീക്കം/ചീട്ടിടല്

mar चाल

tel జరపడం

 noun  अनेक परिवारों के रहने के लिए बनाई गई आपस में सटी हुई मकानों की कतारें   Ex. मुम्बई में जगह की कमी के कारण लोग चालों में रहते हैं ।

ONTOLOGY:

समूह (Group) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

ben চৌল

guj ચાલી

kan ವಠಾರ

kok चाळ

mal ചാള

ori ଧାଡ଼ି

pan ਚਾਲ

tam ஒட்டுக்குடித்தனம்

tel అపార్ట్‍మెంట్

urd چال

 noun  कहीं से चलने या प्रस्थान करने के लिए स्थिर किया हुआ दिन या मुहूर्त   Ex. दादी हमेशा चाल के अनुसार ही कहीँ आती-जाती हैं ।

ONTOLOGY:

अवधि (Period) ➜ समय (Time) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

चाला

   See : छत, व्यवहार, आदत, परंपरा, दाँव-पेच, छप्पर, दाँव, नीलकंठ, चहल-पहल, गति, गति

कोंकणी (Konkani) WN

 noun  वार करतना वा झुजतना पांय धरून उबे रावपाची क्रिया वा रीत   Ex. पेलवानान आपली चाल बदलून वार केलो

ONTOLOGY:

शारीरिक अवस्था (Physiological State) ➜ अवस्था (State) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

डाव

Wordnet:

ben ভঙ্গি

guj પેંતરો

hin पैंतरा

kan ತಿರುಗಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಡು

kas آے , طریقہٕ

mal ചുവട്

mar पवित्रा

ori ପୈନ୍ତରା

pan ਪੈਂਤਰਾ

san पदन्यासः

tam பாதுகாப்பு கவசம்

tel కుస్తీ పట్టువాడి అడుగు

urd پینترا

 noun  बुद्धीबळ जावं वा हेर खेळांनी इस्पिको वा घुलो डावाक लावन फुडें वचपाची क्रिया   Ex. चाल चलपाची तुजी पाळी

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

bd साल

kan ಆಡುವ

kas داو تراوُن

mal കരുനീക്കം/ചീട്ടിടല്

mar चाल

tel జరపడం

 noun  गुप्त व्यक्तीची चालणूक   Ex. तुजी चाल हांगा चलची ना

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

हालचाल

Wordnet:

asm ষড়যন্ত্র

bd फान्दाय जुक्ति

ben ষড়যন্ত্র

guj તિકડમ

hin तिकड़म

kas تِگڑَم , تِگڑَم بٲزی , جالسٲزی , فَنٛد بٲزی

mal മെരട്ട്

mni ꯂꯧꯅꯝꯒꯤ꯭ꯃꯁꯛ꯭ꯑꯣꯏꯔꯕ꯭ꯍꯩꯁꯤꯡꯕ

nep तिकडम

ori ଚାତୁରୀ

urd تکڑم

 noun  खंयचेंय काम बी खास तरेन करपाची निती   Ex. तो आपली येवजण सफळ करपा खातीर चालीची आंखणी करता

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

रणनिती

Wordnet:

guj રણનીતિ

kan ರಣನೀತಿ

kas تدبیٖر

san नीतिः

   See : लोकाचार, परपंरा, मोद, युक्ती, डावपेच
चाल noun  चलपाची तरा.   Ex. तूं ही वांकडी तिकडी चाल कित्याक चलता?

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

चाल.

Wordnet:

asm খোজ

ben ভঙ্গিমা

guj ચાલ

kan ನಡೆ

kas ترٛاے

mal നടപ്പ്

mni ꯈꯨꯠꯆꯠ

san चलनम्

tam நடக்கும்விதம்

A dictionary, Marathi and English

   left to admit of addition. 11 The chip driven in betwixt the male and the female screws of a sugarmill. चाल करणें To fall upon, move upon, attack. 2 or चालीवर घेणें To manage or shift with; to get on with, or make to do. चालीस लागणें To begin to proceed; to enter upon its course--some business or action. चालीस लावणें To set a going.
   cāla a Current--money. In comp. with a designating noun, as गुणेचाल, चांदवडचाल, समशेरी- चाल, नाशिकचाल.

Aryabhushan School Dictionary

  f  Moving. Custom.Gait. Currency Kind. Influence. Assailing.
 a   Current.
चाल करणें   Fall upon, attack; get on with.
चालवीर घेणें   Manage.
चालीस लागणें   Begin to proceed; enter upon its course.
चालीस लावणें   Set agoing.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

 ना.  पद्धत , परंपरा , प्रघात , रिवाज , रीतभात , रीतीरिवाज , वहिवाट , विधी , शिरस्ता ;
 ना.  आचरण , आचार , कार्यपद्धती , चालणूक , तर्‍हा , नेम , परिपाठ , प्रणाली , प्रथा , मार्ग , रहाटी , वागणूक ;
 ना.  चढाई , हल्ला .

मराठी (Marathi) WN

 noun  चालण्याची ढब   Ex. त्याच्या चालीत ऐट आहे

HYPONYMY:

दुडकी भरधांव गजगती चौकडी

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm খোজ

ben ভঙ্গিমা

guj ચાલ

kan ನಡೆ

kas ترٛاے

kok चाल

mal നടപ്പ്

mni ꯈꯨꯠꯆꯠ

san चलनम्

tam நடக்கும்விதம்

 noun  बुद्धिबळादी खेळांतील खेळण्याची पाळी आल्यावर केलेली कृती   Ex. पाचव्याच चालीत त्याने आपल्या घोड्याकरवी माझ्या राजाला शह दिला.

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

खेळी

Wordnet:

bd साल

kan ಆಡುವ

kas داو تراوُن

mal കരുനീക്കം/ചീട്ടിടല്

tel జరపడం

 noun  एखादे गाणे वा कविता इत्यादी म्हणतानाची सुरांची विशिष्ट बांधणी   Ex. ह्या कवितेला त्यांनी उत्तम चाल लावली आहे.

HYPONYMY:

लोकधून

ONTOLOGY:

कला (Art) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm সুৰ

bd देंखो

ben লয়

kan ಲಯ

kas نغمہٕ

kok लय

mal സ്വരലയം

mni ꯁꯨꯔ

nep लय

ori ଲୟ

pan ਲੈਅ

san तालैक्यम्

tam லயம்

tel లయ

urd لے , دھن

 noun  चालण्याची क्रिया   Ex. पाय दुखत असल्यामुळे त्याची चाल मंदावली./तो तेज गतीने कुठेतरी जात होता.

HYPONYMY:

वाकडी चाल डुगडुग वळवळ अतिचार

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

गती हालचाल धाव

Wordnet:

bd गोख्रैथि

guj ગતિ

kan ಗತಿ ಚಲನೆ

kas رفتار

mni ꯈꯣꯡꯊꯥꯡ

ori ଗତି

san चलनम्

urd رفتار , چال

   See : वागणूक, आक्रमण, परंपरा, टूम, वहिवाट, नेम

महाराष्ट्र शब्दकोश

 वि.  विशिष्ट ठिकाणीं चालू असलेलें , किंवा पाडलेलें नाणें . ( समासांत ) पुणेंचाल ; चांदवडचाल ; समशेरीचाल ; नाशिक . चाल . सामाशब्द -
  स्त्री. जाणें ; गमन करणें ; मार्ग आक्रमण करणें ; प्रवास करणें . आज मला दहा कोसांची चाल पडली . २ रीत ; वहिवाट ; पध्दत ; रिवाज ; परिपाठ ; प्रघात . या बेटांतील जुन्या लोकांच्या चालीप्रमाणें त्याचा पोषाख होता . - पाव्ह ३ . त्या देशीं स्त्रिया कासोटा घालीत नाहींत अशी चाल आहे . ३ चालण्याचा नोक ; पाऊल टाकण्याची , चालण्याची ढब , ऐट . ४ घोडयाचा कदम ; किंवा गति ; याच्या कांहीं तर्‍हा पुढीलप्रमाणें आहेत - कुकर ; कोंकर ; खुदकी ; चवड ; तुरूक ; तुर्की ; दुडकी ; घांवरी ; चौक ; टाकण ; बाजी ; भरघांव ; हुदरूक ; सात्रक ; रहिवाळ ; डुलत ; साधी ; हुडूक ; हुद्रुक ; तुरतुर इ० ५ चलन ; फैलाव ; प्रसार . मुंबईत सुरती रुपयाची चाल आहे . ६ काम भागविणें ; गुजराण करणें ; ऐवजी , बदली योजणें . सोंवळें दुसरें कांहीं नाहीं म्हणून धाबळीवर चाल करतों . ७ सत्ता ; वर्चस्व ; वजन ; अधिकार ; चलती . दरबारांत त्याची चाल होती तेथपर्यंत त्याचें वांकडें कोणाच्या नेंहि झालें नाहीं . ८ वागणूक ; आचार ; वर्तणूक ; वर्तन . यावरून तो उमेदवार सभ्य चालीचा आहे हें मी ताडिलें . ९ प्रकार ; जाति तर्‍हा ( काव्यांतील छंदविषयक ); गाण्यांतील तान , स्वर , गति . १० हल्ला करणें किंवा अंगावर तुटून पडणें ; चढाई . ( क्रि० करणें ). ११ दुसर्‍या भिंतीचा जोड मिळण्याकरितां ठेवलेला भिंतीच्या शेवटाचा बाहेर आलेला भाग ; आणखी जोड करतां यावी म्हणून छपराची खांडे पाडलेली कड . १२ ऊंसाचा रस गाळण्याच्या चरकाच्या नरमादीमध्यें जी मळसूत्रासारखी खोबण व पुढें काढलेला भाग असतो ती . १३ बुध्दिबळाच्या खेळांत मोहर्‍यानें केलेली खेळी किंवा हल्ला . [ सं . चल = चालणें ] ( वाप्र . ) चाल करणें - तुटून पडणें ; हल्ला करणें ; चढाई करणें . चालीवर घेणें - भागविणें ; गुजारा करणें ; निर्वाह करणें ; चालवून घेणें ; करविणें . चालीस लागणें - मार्गास लागणें ; चालू होणें ; सुरवात करणें ; ( धंदा , कृत्य यांस ). चालीस लावणें - चालावयास लावणें ; चालू करणें ; सुरवात करून देणें .
०चर्या  स्त्री. वागणूक ; रीतभात ; नेहमीचें आचरण , रोजगार लागतांच त्याची चालचर्या फिरली .
०चलन   चलणूक चलाण चलाव - स्त्री . वर्तणूक ; आचारविचार ; वर्तन .
०चलाऊ वि.  १ चालण्याजोगा ; वेळेस उपयोगी पडण्यासारखा . २ प्रसंगोपात आचरण ठेवणारा ३ कसें तरी काम भागविणारा .
०चलाक   चलाख - वि . मजबूत , बळकट , आणि तल्लख मनुष्य ; वेगवान , चपळ जनावर . [ चाल + फा . चालाक ]
०चलाकी   चलाखी - स्त्री . चपळाई ; वेग ( घोडयाचा जनावराचा ); चापल्य ; तल्लखपणा .
०ढकल   ढाळ - स्त्री . १ कामाची हयगय ; आळसानें कालावधीवर टाकणें , सोंपविणें ; कसेंबसें ओरबाडत करणें . २ गरज भागविणें ; जोगावणी करणें . ३ संकटांत किंवा तारंबळींत आयुष्य कंठणें . ४ कार्य लांबणीवर टाकणें , दिवस गतीवर सोंपविणें ; ढकलाढकल करणें . [ चालणें + ढकलणें ]
०ढाळ  पु. संवय ; क्रम ; रीतभात ; कार्यपध्दति ; संप्रदाय ; परिपाठ .

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

   चाल करणें
   हल्‍ला करणें
   स्‍वारी करणें
   अंगावर चालून येणें.

नेपाली (Nepali) WN

 noun  हिँड्ने ढङ्ग   Ex. तँ यस्तो बाङ्गोटिङ्गो चालले किन हिँड्दै छस्

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

पारा तरिका

Wordnet:

asm খোজ

ben ভঙ্গিমা

guj ચાલ

kan ನಡೆ

kas ترٛاے

kok चाल

mal നടപ്പ്

mni ꯈꯨꯠꯆꯠ

san चलनम्

tam நடக்கும்விதம்

 noun  चेस,तास,चौसर आदि खेलमा, पत्ता वा मोहर दाउमा राख्‍ने वा अघिबढाउने क्रिया   Ex. चाल चल्ने तपाईँको पालो हो

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

bd साल

kan ಆಡುವ

kas داو تراوُن

mal കരുനീക്കം/ചീട്ടിടല്

mar चाल

tel జరపడం

   See : व्यवहार

A Sanskrit English Dictionary

चाल  m.  m. (√ चल् g. ज्वला-दि) ‘moving’ See दन्त-
   looseness of the teeth, [VarBṛS. lxvi, 5] Sch.
   a thatch, roof, [L.]
चाष   (for ) the blue jay, [L.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

चालः [cālḥ]   [चल्-ण]
   The thatch or roof of a house.
   The blue jay.
   Being movable.

Shabda-Sagara

चाल  m.  ( -लः)
   1. The thatach or roof of a house.
   2. The blue jay.
   3. Shaking, moving.
    E. चल् to go, affix ण.

ROOTS:

चल् ण