अऋणी अप्रवासी तो सुखी

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

    दिवस स्याष्टमे भागे शाकं पचति यो नर: । अऋणीचाप्रवासी च स वारिचर मोदतो - यक्षप्रश्न, महाभारत, ज्याला कर्जाची विवंचना नसते व प्रवास करण्याचाहि प्रसंग येत नसल्यामुळें संकटांत सांपडण्याची किंवा स्वतःची गैरसोय होणाची धास्ती नसते तो सुखी असतो, पूर्वी कर्जदाराचा तगादा आजच्यापेक्षां फार जाचक असे. तसेंच कर्ज असणें हा सामाजिक द्दष्टयाहि कमीपणा मानला जात असे. त्याचप्रमाणें पूर्वीं प्रवासाचीं साधनें फार नसल्यामुळें प्रवास अत्यंत त्रासाचा व प्रसंर्गी धोक्याचाहि असे
   त्यामुळें या दोहोंपासून जो मुक्त असेल त्यास सुखी समजत असत. आज प्रवासाच्या सोई पुष्कळच वाढल्या आहेत व कर्त काढणें फारसे कमीपणाचें मानीत नाहींत. वरील श्लोकाचा दुसरा पाठ असा आहे:
   पंचमेऽहनि षष्टेवा शाकं पचति यो गृहे । अनृणी चाप्रवासीच स वारिचर मोदते ॥