खळ

कोंकणी (Konkani) WN

noun  पीक कापून दवरतात वा पिका पसून धान्य कुशीक काडटात अशी सुवात   Ex. सर्दाचें पीक दवरपा खातीर शेतकार आपलें खळ शेणान सारयता

ONTOLOGY:

भौतिक स्थान (Physical Place) ➜ स्थान (Place) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

खळें

Wordnet:

asm ভঁ্ৰাল

bd खलसिथला

ben গোলাবাড়ি

guj ખળું

hin खलिहान

mal കളപ്പുര

mar खळे

mni ꯀꯩ

ori ଖଳା

pan ਖਲਵਾੜਾ

san कुशूलः

tam நெற்களம்

tel కళ్ళం

urd کھلیان , خرمن

noun  कागद बी दसोवपा खतीर वापरतात असो मैद्या पसून तयार केल्लो चिकचिकीत पदार्थ   Ex. शाम वणटी पत्रकाचेर खळ लावन वणटीर चिकटायता

MERO STUFF OBJECT:

पीठ

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

गम

Wordnet:

hin लेई

mar खळ

ori ଅଠା

tel గమ్ము

urd لیئی

noun  जातूंत अती मिठाच्या संयोगान तयार करतात अशें लोणचें   Ex. आवय तोरां खळांत घालता

ONTOLOGY:

खाद्य (Edible) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

ben নোনতা আচার

pan ਸਲੂਣਾ

urd نونچا

See : गोम, गोम

A dictionary, Marathi and English

. 5 n R A court or yard.
Vile, base, villainous, wicked. Ex. साधूनिंदक परम खळ ॥ आम्हास करसी तू विटाळ ॥.

Aryabhushan School Dictionary

 f  Paste. Doggedness.
 m  Pause.
n   A court or yard.
a   Vile, wicked.

मराठी (Marathi) WN

noun  मैदा, गहू, बटाट्याचे सत्व, तांदूळ, उडीद, साबूदाण्याचे पीठ इत्यादींपासून तयार केलेली वस्तू चिटकविण्यासाठीची पेज   Ex. खळीचा वापर फार पूर्वीपासून होत आला आहे.

MERO STUFF OBJECT:

पीठ

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

चिकी राप कोळ गोंद

Wordnet:

hin लेई

kok खळ

ori ଅଠା

tel గమ్ము

urd لیئی

noun  भात किंवा मैदा इत्यादी पासून तयार केलेली पेज जिचा उपयोग सूती वस्त्रास कडकपणा यावा म्हणून केला जातो   Ex. सूती साडीला खळ असल्याखेरीज ती नीट दिसत नाही.

ATTRIBUTES:

घट्ट

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

कलप कलफ कांजी

Wordnet:

ben মাড়

hin माँड़

kan ಅಕ್ಕಿಯ ಗಂಜಿ

mal കഞ്ഞി മുക്കൽ

ori ମଣ୍ଡ

tam வடிகஞ்சி

tel అన్నం గంజి

urd کلف , مانڈ , مانڈی

See : खंड

महाराष्ट्र शब्दकोश

 स्त्री. पक्का हट्ट ; आग्रह छंद ; नाद ; हट्टीपणाची लहर . ( क्रि० घेणे ). ' आणीलां ही रुपा बळें । करूनि खळें हरिदासीं । ' - तुगा २२०१ . त्या पोरानें खाऊसाठी खळ घेतली .'
क्रि.वि.  खळखळ , घळघळ , झुळझुळ , छणछण , झणझण , खणखण अशा आवाजानें ( बांगड्या , किल्ल्या इ० चा शब्द ). ( ध्व . खळ )
 स्त्री. १ बटाटयाचें सत्व , गहूं , तांदुळ , उडीद , क साबुदाण्याचें पीठ इ० पासुन डकवण्यासाठीं , वख्रास ताठपणा यावा म्हणुन किंवा कागद चिकटविण्यासाठे तयार केलेली पेज , चिकी , राप कोळ , गोद . २ ( कोष्ठी ) कपडा विणण्यापुरेवी सुतास बळकटी येण्यासाठी तांदुळ , ज्वारी , मकाकिंवा बाजरी यांचें पीठ शिजवून त्यांची लापशी करुन ती सुतास कुंचल्यानें लावतात अथवा जींत सुत बुडवून काढतात ती . ३ घारगे करण्यासाठी गुळवण्यांत शिजविलेले पीठ . ४ ( गो .) अम्लयुक्त खारट पाणी ; खार ( लोणच्याचा ). ( सं . खल् - एकत्र करणें ?) म्ह० परटाची खळ , ब्राह्मणाची सळ ( बायको ) लागलींच आहे . ०गट - न . १ पातळ व भिकार कालवण ( पीठ , भाजीपाला , चिंच इ० मिसळलेले ), ( निंदाव्यंजक ). २ ( ल .) कोणतेंहि अतिशय पातळ व आंबट , खारट कालवण ; आंबटी ; सांबारे .
वि.  दुर्जन ; नष्ट ; वाईट ; नीच ; दुष्ट ; खल पहा .' साधु निंदक परम खळ । आम्हांस करिसी तु विटाळ ॥ ' जड होती खळ दुष्ट लोक । ' - तुगा १५ . ( सं . खल )
 पु. १ तहकुबी ; खंड , ( कामाचा , गमतीचा ). ( क्रि० पडणें ). ' लेखणी चालुं दे , खळ पाडुं नको .' २ उशीर ; खांटी . ( सं . स्थल् )
 न. खळें पहा . १ शेतांतील धान्य मळणीची जागा , माळें . २ ( कों .) आंगण उघडी जागा . सामाशब्द - ० उडगल - कर्ना ) खळें झाडणें .
०पुंजी  स्त्री. खळ्यावरचें धान्य मापतांना प्रत्येक मोठ्या रांशींतुन घेतलेले लहान ढीग ; मराठा अमदानीत ही सरकारी दस्तुरी समजली जाई .
०यज्ञ   खलयज्ञ पहा .
०वट  न. शेतमाल तयार होऊन खळ्यावर धान्याच्या राशी पडु लागतात तो हंगाम , काल . = गांगा ९९ .
०वटणी  स्त्री. मळणीकरितां धान्याच्या पेंढ्या एकत्र जमा करणें .
०वळ  न. रास काडुन नेल्यानंतर खळ्यावर इकडे तिकडे पडलेलें धान्य . हा गांवच्या माहाराचा हक्क आहे . ०वाडी - स्त्री . अनेक शेतकर्‍यांची खळीं असलेली गांवाच्या बाहेरची कुंपण घातलेली जागा ; खळ्याचा समुदाय . ' खळवाडेकडे गेला निघोनि । ' - दावि २४ . ( खळ + बाडी )

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

परटाची खळ, ब्राह्मणाची सळ (बायको) लागलीच आहे
परटाचे कधी खळीवाचून चालावयाचे नाही. प्रत्‍येक कपड्याला ती लावावीच लागते व ब्राह्मणाचे प्रत्‍येक कृत्‍य त्‍याच्या बायकोवांचून होत नाही. याप्रमाणें यांचा हा नित्‍य संबंध आहे. अग्‍निहोत्र्याची बायको मृत झाल्‍यास त्‍याचे अग्‍निहोत्र बंद पडते व त्‍याचा अग्‍नि व सर्व उपकरणें तिच्याबरोबर जाऊन दहन होतात.