भिद् [bhid] I.1.P. (भिन्दति) To divide or cut into parts. -II. 7 U. (भिनत्ति, भिन्त्ते, बिभेद, बिभिदे, अभैत्सीत्, अभिनत्, अभिन्त्त, भेत्स्यति-ते, भेत्तुम् भिन्न)
To break, cleave, split, cut asunder, rend, pierce, break through or down; अतिशीतलमप्यम्भः किं भिनत्ति न भूभृतः
[H.3.38;] तेषां कथं नु हृदयं न भिनत्ति लज्जा
[Mu.3.34;] [Śi.8.39;] [Ms.3.33;] [R.8.] 93;12.77.
To dig or tear up, excavate;
[U.1.23.] To pass through; यदि रोहिण्याः शकटं भिनत्ति रविनन्दनो गगनवीथ्याम्
[Pt.1.211,212.] (a) To divide, separate; द्विधा भिन्ना शिखण्डिभिः
[R.1.39.] (b) To displace; आनन्दजः शोकजमश्रु बाष्पस्तयोरशीतं शिशिरो बिभेद
[R.14.3.] To violate, break, infringe; समयं लक्ष्मणोऽभिनत्
[R.15.94;] निहतश्च स्थितिं भिन्दन् दानवोऽसौ बलद्विषा
[Bk.7.68.] To remove, take away; धैर्यमभिनदुदितं शिशुना
[Śi.15.87.] To disturb, interrupt; as in समाधिभेदिन्; असिपत्रवने चैव भिद्यमानानधार्मिकान्
[Rām.7.21.15.] To change, alter; (न) भिन्दन्ति मन्दां गतिमश्वमुख्यः
[Ku.1.11;] or विश्वासोपगमा- दभिन्नगतयः शब्दं सहन्ते मृगाः
[Ś.1.14.] To expand, cause to open or blossom, open; सूर्यांशुभिर्भिन्नमिवारविन्दम्
[Ku.1.32;] नवोषसा भिन्नमिवैकपङ्कजम्
[Ś.7.16;] [Me.19.] To disperse, scatter, scare away; भिन्नसारङ्गयूथः
[Ś.1.32;] [V.1.16.] To disjoin, disunite, set at variance; भेत्स्यामि स्वमतेन भेदकुशलो ह्येष प्रतीपं द्विषः
[Mu.3.13.] To loosen, relax, dissolve; पर्यङ्कबन्धं निबिडं बिभेद
[Ku.3.59.] To disclose, divulge.
To perplex, distract.
To distinguish, discriminate.
To explain or to understand; वचांसि योगग्रथितानि साधो न नः क्षमन्ते मनसापि भेत्तुम्
[Bhāg.5.1.18.] -Pass. (भिद्यते)
To be split, rent or shivered; धरा धारापातै- र्मणिमयशरैर्भिद्यत इव
[Mk.5.22.] To be divided or separated.
To expand, blossom, open.
To be loose or relaxed; प्रस्थानभिन्नां न बबन्ध नीविम्
[R.7.9,66.] To be different from (with abl.); न कारणात् स्वाद् बिभिदे कुमारः प्रवर्तितो दीप इव प्रदीपात्
[R.5.37;] [U.4.] To be destroyed.
To be divulged or betrayed, get abroad; षट्कर्णो भिद्यते मन्त्रः &c.
[Pt.1.99.] To be harassed, pained or afflicted.
To be frightened or alarmed; अम्भसा भिद्यते सेतुस्तथा मन्त्रोऽप्यरक्षितः । पैशुन्याद् भिद्यते स्नेहो वाचा भिद्येत कातरः ॥
[Pt.1.12.] To separate oneself from, keep aloof from. -Caus. (भेदयति-ते)
To split, cleave, divide, tear &c.
To destroy, dissolve.
To disunite, set at variance.
To perplex.
To seduce. -Desid. (बिभित्सति-ते) To wish to break &c.
भिद् [bhid] a. a. (At the end of comp.) Breaking, splitting; destroying &c.; तुरगविचयव्यग्रानुर्वीभिदः
[U.1.23.] -f.
Breaking, splitting, dividing.
Difference.
A sort, kind.