मस्तक

{ mastakḥ }

हिन्दी (hindi) WN

   See : माथा

A dictionary, Marathi and English

   The head or skull. 2 The head or top of anything. Pr. दोन हस्तक आणि तिसरा म0 म0 ठेंगणें करणें To humble, abase, bring down.

Aryabhushan School Dictionary

 n m  The head or skull; the top.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

 ना.  टकुरे , टाळके , डोई , डोके , माथे , मुंडके , मुंडी , मूर्धा , शिर .

मराठी (Marathi) WN

 noun  शरीराचा मानेपासून वरील गोलाकार भाग ज्यात नाक, कान, डोळे, तोंड इत्यादी अवयव असून आत मस्तिष्क असते   Ex. संभाजी रावजीने एकाच वारात खानाचे मस्तक धडावेगळे केले

HOLO COMPONENT OBJECT:

शरीर

HOLO MEMBER COLLECTION:

मुंडमाळ

ONTOLOGY:

भाग (Part of) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

शिर मुंडके डोके शीर्ष सिसाळ

Wordnet:

asm মূৰ

bd खर

ben মাথা

guj માથું

hin सिर

kan ತಲೆ

kok तकली

mal തല

mni ꯀꯣꯛ

nep शिर

ori ମୁଣ୍ଡ

pan ਸਿਰ

san शीर्षम्

tam தலை

tel తల

urd سر , منڈی

   See : कपाळ, डोके

महाराष्ट्र शब्दकोश

   पुन .
   डोकें ; शिर .
   कोणत्याहि पदार्थाचा वरचा भाग ; शिरोभाग . [ सं . ] म्ह० दोन हस्तक आणि तिसरें मस्तक .
०ठेंगणें   करणें - नम्रतेनें वागणें ; गर्व , ताठा , अभिमान सोडून देणें . करी मस्तक ठेंगणा । लागे संताचिया चरणां । - तुगा .
०डोलविणें   मान्यता , स्वीकार , अनुमोदन , समाधान इ० दर्शविण्याकरितां मान डोलविणें . सोडुनि समाधि , मस्तक डोलविलें , आयकोन , देवाघें । - मोभीष्म २ . ५ .
०हुंगणें   अवघ्राण ; मोठ्या मनुष्यानें प्रेमाचें लक्षण म्हणून लहानाच्या डोक्याचा वास घेणें . हुंगुनि मस्तक हस्तें कुरवाळी तो पितामह त्वरित । - मोशांति ७ . ११ . मस्तकीं मारणें माथीं मारणें ; एखाद्यावर सोंपविणें .
०द्वार  न. टाळू . नाकीं तोंडीं बैसलें मास । मस्तकद्वारें सांडी श्वास । - दा ३ . १ . ३६ .
०पट्टी  स्त्री. खिडकीच्या किंवा दाराच्या चौकटीची वरची पट्टी .
०विज्ञान  न. मानसशास्त्राचा एक प्रकार . या शास्त्राच्या योगानें माणसाच्या स्वभावाचें व बौद्धिक शक्तीचें ज्ञान होतें . ( इं . ) फिजिऑग्रमी . मस्तकावघ्राण न . आप्तेष्टांना भेटतांना प्रेमाचें चिन्ह म्हणून मस्तक हुंगणें . [ मस्तक + अवघ्राण ]

नेपाली (Nepali) WN

   See : शिर

A Sanskrit English Dictionary

मस्तक  n.  m. n. ( [Uṇ. iii, 148] Sch.) the head, skull, [Mn.]; [MBh.] &c.
°कम्  n. the upper part of anything, top, summit ( esp. of mountains or trees), ib. ( ind. = on the top of, upon e.g. चुल्ली-मस्तकम्, upon the hearth, [Pañcat.])
   the tuft of leaves which grows at the top of various species of palm trees, [Suśr.]
    N. of a partic. form of शिव, [Sarvad.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

मस्तकः [mastakḥ] कम् [kam]   कम् [मस्मति परिमात्यनेन मस्-करणे त स्वार्थे क [Tv.] ]
   The head, skull; अतिलोभा (v. l. तृष्णा) भिभूतस्य चक्रं भ्रमति मस्तके [Pt.5.22.]
   The head or top of anything, peak, summit; न च पर्वतमस्तके [Ms.4.47;] वृक्ष˚, चुल्ली˚ &c.
   The tuft of leaves growing at the top of palm trees.-Comp.
-आख्यः   the top of a tree.
-उद्भवः   the brain.-ज्वरः,
-शूलम्   an acute head-ache.
-पिण्डकः, -कम्   a round protuberance on the temples of an elephant in rut.
-मूलकम्   the neck.
-लुङ्गः   the membrane surrounding the brain.
   स्नेहः the brain.
   an oily substance appearing on the head.

Shabda-Sagara

मस्तक  mn.  ( -कः-कं)
   1. The head, the skull.
   2. The head or top of any thing.
    E. मस् to weigh, aff. क्त, and कन् added.

ROOTS:

मस् क्त कन्