Dictionaries | References

शरीर

   { śarīra }
Script: Devanagari

शरीर     

Puranic Encyclopaedia  | English  English
ŚARĪRA   (BODY). Body is constituted of the five elements, earth, water, fire, air and sky (ether). What is solid or hard in the body is earth; liquid, is water; hot or burning, fire; what gives motion to the body is air and what are pores in the body is sky. Body is that which exists and functions with the five organs of knowledge eye, ear, nose, tongue and skin, and the five organs of action like Upastha (sex organ), Pāṇi (hand), Pāda (leg) and Vāṇī (speech). The body depends on the six tastes, sweet, sour, saltish, bitter, hot and astringent. (Kaṭu, amla, madhura, lavaṇa, tikta and kaṣāya). The body is composed of seven internal elements (dhātus) of seven colours, white, red, dark (black), black and white, yellow, brassy and faint-white (Pāṇḍura). Vātapittakaphas (wind, bile and phlegm) are intertwined in the body. Since the body is formed of vital fluids from the sex organs of the father and the mother it is dviyoni (males with male and females with female organs of reproduction). The body exists by four kinds of foods, bhojya, bhakṣya, khādya and lehya. After coitus, within one night, the male and female semen and blood combine into one body in the womb (Kalala). Within seven days it becomes foamy (budbuda). After a fortnight it becomes solid (piṇḍa) and after one month hard (kaṭhina). During the second month the head of the child is formed; in the third month its feet: in the fourth its ankles, stomach and waist are formed. In the fifth month is formed the back (Pṛṣṭha) and face, nose, eyes and ears are formed in the sixth month. During the seventh month life enters the child's body. By the eighth month all the signs of the human being are completed in the child. If the vitality and effulgence of the mother are more than those of the father the off-spring will be female and vice versa; if both are in exactly equal proportions the child will be a eunuch, neither male nor female. If the parents were sad and worried during the time of the mother's conception, the child born would be either blind, lame or a pigmy. If the semen is cleft into two by wind [in the womb] the mother would give birth to twins. In the ninth month the child will be gifted with knowledge and it will remember to what caste it belonged and what all good and evil actions it did in its previous life.

शरीर     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
noun  किसी प्राणी के सब अंगों का समूह जो एक इकाई के रूप में हो   Ex. शरीर को स्वस्थ रखने के लिए व्यायाम करें ।
HYPONYMY:
लाश सूक्ष्म शरीर आहारिक
MERO COMPONENT OBJECT:
धड़ सिर
ONTOLOGY:
प्राकृतिक वस्तु (Natural Object)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
बदन देह तन अंग काया जिस्म चोला कलेवर पिंड पिण्ड तनु तनू गात्र गात मर्त्य डील डील-डौल अजिर वपु विग्रह सिन वेर रोगभू अवयवी स्कंध स्कन्ध क्षत्र वर्ष्म वर्ष्मा इंद्रियायतन इन्द्रियायतन धाम बॉडी योनि पुर पुद्गल
Wordnet:
asmশৰীৰ
bdदेहा
benশরীর
gujશરીર
kanಶರೀರ
kasجِسٕم , بَدَن , پان
kokकूड
malശരീരം
marशरीर
mniꯍꯛꯆꯥꯡ
nepशरीर
oriଶରୀର
panਸਰੀਰ
sanशरीरम्
tamஉடம்பு
telశరీరం
urdجسم , بدن , تن , پنڈا , ڈیل

शरीर     

शरीर n.  एक आचार्य, जो वेदमित्र शाकल्य का शिष्य था [विष्णु. ३.४.२२]

शरीर     

कोंकणी (Konkani) WN | Konkani  Konkani
See : कूड

शरीर     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
.

शरीर     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
  The body.

शरीर     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
noun  सजीवांचे सर्व अवयव मिळून बनणारी रचना   Ex. आपले शरीर पाच महाभूतांपासून बनलेले आहे.
HYPONYMY:
शव आहारिक
MERO COMPONENT OBJECT:
धड मस्तक
ONTOLOGY:
प्राकृतिक वस्तु (Natural Object)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
देह काया अंग कुडी कूड
Wordnet:
asmশৰীৰ
bdदेहा
benশরীর
gujશરીર
hinशरीर
kanಶರೀರ
kasجِسٕم , بَدَن , پان
kokकूड
malശരീരം
mniꯍꯛꯆꯥꯡ
nepशरीर
oriଶରୀର
panਸਰੀਰ
sanशरीरम्
tamஉடம்பு
telశరీరం
urdجسم , بدن , تن , پنڈا , ڈیل

शरीर     

 न. १ देह ; काया ; वपु . २ गुह्येंद्रियाबद्दल संकेतानें म्हणतात . [ सं . ]
०कमावणें   बलवृध्दि करणें ; शरीराची निगा राखणें , जोपासना करणें ; शरीर सुदृढ करणें . शरीर कमावून बसावयाचें पण अक्कल गमावून बसावयाचें . - राजसंन्यास १५ .
०वेंचणें   परोपकाराकडे देह झिजविणें . सामाशब्द -
०कष्ट   पुअव . शारीरिक श्रम , हाल , अपेष्टा ; देहकष्ट .
०कळा   कांति - स्त्री . शरीराचें तेज , टवटवी , तजेला . [ सं . ]
०दंड  पु. १ तप आचरून किंवा अन्य रीतीनें देहाला दिलेले श्रम ; कष्ट ; देहदंड . २ शारीरिक शिक्षा ; मारणें इ० . [ सं . ]
०पाटव  न. शरीराचा निरोगीपणा ; सुस्थिति ; आरोग्य ; सुदृढता . [ सं . ]
०प्रकृति  स्त्री. १ प्रकृतिमान ; शरीराची ठेवण ; स्वभाव . २ देहाचें आरोग्य ; स्वास्थ्य . [ सं . ]
०भाव  पु. १ शारीरिक प्रकृति ; स्वभाव ; शारीरिक अवस्था . व्याध करी साष्टांग नमस्कार । मुखे म्हणे जयजयकार । तों शरीरभाव पालटला । - शिली २ . २ अहंभाव . - मनको . [ सं . ]
०भोग  पु. १ शारीरिक कष्ट , यातना , रोगपीडा इ० . ( सामा . ) दुखणें ; दुखापत . २ शारीरिक विलास , करमणूक , ऐषाआराम . ( क्रि० भोगणें ). ३ प्रारब्धप्राप्त देहपीडा . ४ शरीराला होणारें सुखदुःख . [ सं . ]
०यष्टि  स्त्री. शरीर ; अंगकाठी ; शरीरठेवण , घडण . [ सं . ]
०संपत्ति  स्त्री. १ आरोग्य ; स्वास्थ्य ; निरोगीपणा . २ शरीरांतील जोम ; उत्साह , शक्ति . [ सं . ]
०संबंध  पु. १ सोयरिकीमुळें जडणारा संबंध ; आप्तपणा ; सोयरीक ; सोयरगत ; नातें . २ विवाहसंबंध ; लग्न ( लग्नचिठ्ठींत वापरतात ). ३ हातघाई ; मारामारी ; धक्काबुक्की , लगट .
०संबंधावर   हातघाईवर येणें ; मारामारी , धक्काबुक्की करणें ; लगट करणें .
येणें   हातघाईवर येणें ; मारामारी , धक्काबुक्की करणें ; लगट करणें .
०संबंधी वि.  सोयरीकसंबंधीं ; विवाहामुळें नातें जडलें आहे असा .
०सांडोवा  पु. देहाचें निंबलोण ; देह ओवाळून टाकणें . यालागीं शरीरसांडोवा कीजे । सकल गुणांचें लोण उतरिजे । - ज्ञा ९ . ३८१ . [ शरीर + सांडणें ]
०स्वास्थ  न. शरीराची सुस्थिति ; आरोग्य ; शारीरिक सुख . [ सं . ] शरीराची ढगळ - स्त्री . शरीराची झीज ; कृशपणा ( हगवण इ० मुळें आलेला ); शरीराची खराबी . शरीराची दामटी - स्त्री . ( अजारीपणामुळें ) शरीराला आलेली हीन अवस्था ; कृषता ; खराबी . शरीराची धलपी , शरीराची ढळपी - स्त्री . ( रोगानें ) शरीर कृश , काठीप्रमाणें होणें . शरीरी - वि . १ देहधारी ; देही ; देह धारण करणारा . २ शरीरासंबंधी ; शरीराचें ; शारीरिक . - पु . देहधारी सजीव प्राणी . [ सं . ] शारीर , शारीरक - न . १ शरीरविषयक शास्त्र ; शारीरशास्त्र . २ गातांना कंप घेण्याचें कौशल्य . - वि . १ दैहिक ; देहासंबंधीं ; शरीरी पहा . - गीर १४२ . शारीरव्रण - पु . सहजव्रण ; स्वाभाविक व्रण ; याच्या उलट आगंतुक व्रण . शारीरशास्त्र - न . शरीरविषयक शास्त्र . ( इं . ) अ‍ॅनाटमी . [ सं . ] शारीरिक - वि . शरीराचा ; शरीरासंबंधीं , शरीरी पहा . याच्या उलट मानसिक . [ सं . ]

शरीर     

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali
noun  शरीरमा घाँटीका तलदेखि कमरसम्मको सबै अंश   Ex. तरबारको एकै घापले उसको टाउको शरीरबाट छुटट्टियो
HOLO COMPONENT OBJECT:
शरीर
MERO COMPONENT OBJECT:
कम्मर छाती काँध पिठ्युँ
ONTOLOGY:
भाग (Part of)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
asmগা
bdजेरबा जानजि
benধড়
hinधड़
kanತಲೆ
kasتَن
kokधड
malഉടല്‍
marधड
mniꯌꯥꯡ
panਧੜ
sanअपमूर्धशरीरम्
tamமுண்டம்
telమొండెం
urdدھڑ
noun  कुनै प्राणीका सबै अङ्गको समूह जुन एउटा एकाइका रूपमा रहन्छ   Ex. शरीरलाई स्वस्थ्य राख्‍नका लागि व्यायाम गर्नुहोस्/जसरी हामी पुरानो लुगा फेर्छौ त्यसरी नै आत्माले शरीर फेर्छ
HYPONYMY:
लाश
MERO COMPONENT OBJECT:
शरीर शिर
ONTOLOGY:
प्राकृतिक वस्तु (Natural Object)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
देह जिउ
Wordnet:
asmশৰীৰ
bdदेहा
benশরীর
gujશરીર
hinशरीर
kanಶರೀರ
kasجِسٕم , بَدَن , پان
kokकूड
malശരീരം
marशरीर
mniꯍꯛꯆꯥꯡ
oriଶରୀର
panਸਰੀਰ
sanशरीरम्
tamஉடம்பு
telశరీరం
urdجسم , بدن , تن , پنڈا , ڈیل
See : स्वस्थ

शरीर     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
शरीर  f. n. (once in [R.] m.; ifc.f(). ; either fr.श्रि and orig. = ‘support or supporter’ cf.2.शरण and, [Mn. i, 7] ; or accord. to others, fr.शॄ, and orig. = ‘that which is easily destroyed or dissolved’) the body, bodily frame, solid parts of the body (pl. the bones), [RV.] &c. &c.
उदक   any solid body (opp. to &c.), [MBh.] ; [VarBṛS.] ; [Pañcat.]
one's body i.e. one's own person, [Mn. xi, 229]
bodily strength, [MW.]
a dead body, ib.

शरीर     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
शरीर  n.  (-रं)
1. The body.
2. The body of any inanimate object.
3. A dead body.
E. शॄ to injure, to be injured, Unādi aff. ईरन् .
ROOTS:
शॄ ईरन् .

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP